Gdy maluszek ma 13 miesięcy wkracza w kolejny rok życia i w nomenklaturze medycznej nie jest już nazywany niemowlakiem, ale dzieckiem. Rozwój motoryczny 13-miesięcznego dziecka przede wszystkim koncentruje się na doskonaleniu już posiadanych umiejętności m.in. rozwijaniu większej precyzji chwytu i ćwiczeniu samodzielnego chodu. W 13. miesiącu życia dziecko zaczyna także intensywnie łączyć umiejętności ruchowe z rozwojem kompetencji psycho-społecznych. Jak na co dzień wspierać rozwój 13 miesięcznego dziecka? Co zrobić, jeśli dziecko w 13. miesiącu nie chodzi – czy należy pilnie skonsultować się z fizjoterapeutą?
Po skoku rozwojowym w 13 miesiącu u dziecka pojawia się większe zrozumienie dla związków przyczynowo skutkowych. Jak najczęściej objawia się skok rozwojowy w 13. miesiącu i jakie nowe umiejętności mogą pojawić się u dziecka? Zdrowie 13 miesięcznego dziecka to także troska o jego jadłospis – co należy uwzględniać w diecie maluszka, aby rozwijał się zdrowo? Czy w 13 miesiącu dziecko nadal warto karmić piersią, a może należy przejść na mleko modyfikowane? Jakie szczepienie podaje się dziecku w 13 miesiącu? W tym wpisie przybliżamy najważniejsze informacje dotyczące 13. miesiąca życia dziecka.
Jak przebiega rozwój dziecka w 13. miesiącu?
Rozwój motoryki małej i koordynacji sprawia, że 13-miesięczne dziecko potrafi łapać małe przedmioty precyzyjnych chwytem szczypcowym, używając przy tym opuszek palca wskazującego oraz kciuka, podczas gdy inne paluszki są zgięte. W 13. miesiącu życia dziecka bardzo intensywnie przebiega także synteza umiejętności motorycznych z rozwojem funkcji poznawczych. Dziecko uwielbia pokazywać przedmioty, które chce dostać i potrafi wskazać je bardzo precyzyjnie, wysuwając palec wskazujący i kciuk, kiedy inne paluszki są zaciśnięte w piąstkę.
Gdy dziecko ma 13 miesięcy rozwój mowy wciąż postępuje – dlatego mimo, że maluszek ma jeszcze dość skąpy zasób świadomie wypowiadanych słów (najczęściej są to ,,mama” ,,dada”, ,,baba” czy ,,nie”), to w znacznym stopniu rozumie, co mówią do niego rodzice.
Dzięki rozumieniu oraz rozwiniętej koordynacji ruchowej w 13. miesiącu dziecko potrafi wykonać proste polecenia szczególnie, jeśli się je do tego zachęci np. ,,daj piłkę”, ,,zostaw, nie wolno”. Zapytane, umie także wskazać w książeczce lub podczas spaceru na przedmioty, rośliny i zwierzęta, których nazwy zna, o ile rodzice uczyli ich wcześniej np. podczas wspólnego czytania. W 13. miesiącu życia dzieci umieją siadać zarówno z pozycji leżącej, przysiadają swobodnie podczas raczkowania i w sposób bardziej kontrolowany siadają z pozycji stojącej.
Rozwój 13-miesięcznego dziecka bardzo koncentruje się również na motoryce dużej i nauce lub doskonaleniu samodzielnego chodu (jeśli dziecko już chodzi). Gdy 13-miesięczne dziecko nie chodzi jeszcze samodzielnie, zapewne uwielbia podciągać się do stania w łóżeczku, próbuje stać samodzielnie bez podparcia, chodzi bokiem przy meblach i coraz odważniej zaczyna stawiać kilka kroczków w przód.
Rozwój dziecka w 13. miesiącu: co zrobić, jeśli maluszek wciąż nie chodzi?
Większość rodziców z ogromną ekscytacją czeka na pierwsze, samodzielne kroczki swojej pociechy. Problem pojawia się, kiedy 13-miesięczne dziecko wciąż nie chodzi, a rodzice są bombardowani pytaniami o rozwój swojej pociechy: ,,Czy już chodzi?”, ,,Jak to, wasze dziecko ma 13 miesięcy i nie chodzi?”.
Warto wiedzieć, że rozwój każdego dziecka przebiega w indywidualnym tempie, dlatego niektóre maluszki zaczęły stawiać samodzielne kroczki jeszcze zanim ukończyły pierwszy rok życia, natomiast inne zaczną chodzić w 13. miesiącu, albo w najbliższym czasie.
Wszystko sprowadza się do uważnej obserwacji rozwoju 13-miesięcznego dziecka: czy samodzielnie podciąga się do stania z podparciem, czy chodzi bokiem przy meblach, próbuje kucać z pozycji stojącej, aby podnieść zabawkę i radzi sobie z przechodzeniem ze stania do siadu? Jeśli rozwój maluszka obejmuje takie właśnie umiejętności, rodzice nie muszą się się martwić, jeśli 13-miesięczne dziecko jeszcze nie chodzi samodzielnie. Najpewniej brzdąc wciąż potrzebuje czasu, aby wzmocnić odpowiednie mięśnie, potrenować koordynację, równowagę i w najbliższych tygodniach z pewnością postawi samodzielne kroczki, bez niczyjej pomocy.
Kiedy 13 miesięczne dziecko nie chodzi, być może zacznie stawiać samodzielne kroki po kolejnym skoku rozwojowym. Jeśli 13 miesięczne dziecko nie chodzi, nie podejmuje prób wstawania przy meblach lub wciąż ma problemy z raczkowaniem i/lub samodzielnym siadaniem, rodzice powinni skonsultować rozwój maluszka u pediatry i fizjoterapeuty dziecięcego.
13-miesięczne dziecko nie chodzi samodzielnie: jakie wsparcie można mu zaoferować?
Kiedy dziecko ma 13 miesięcy podstawowym zadaniem rodzica jest uważna obserwacja i zapewnienie maluszkowi bezpiecznej, swobodnej przestrzeni do rozwoju. Dlatego kiedy 13-miesięczne dziecko uczy się chodzić, z pewnością warto osłonić wystające kanty mebli, zamontować na schodach barierkę niemowlęcą, zabezpieczyć gniazdka i niektóre szafki, czy usunąć z zasięgu maluszka niebezpieczne przedmioty m.in. detergenty, rośliny, monety i inne, małe przedmioty (ryzyko połknięcia).
Dbając o rozwój 13-miesięcznego dziecka nie można zapominać o ubieraniu maluszka w niekrępujące ruchów rzeczy, a także umożliwienie mu jak najczęstszego chodzenia boso lub w cienkich skarpetkach. W sklepach można zakupić modele z antypoślizgową podeszwą.
Chodzenie boso wspaniale stymuluje czucie, wspomaga rozwój mięśni stóp 13-miesięcznego dziecka i bardzo pomaga w nauce samodzielnego chodzenia.
Buciki o miękkiej, elastycznej podeszwie (imitującej chodzenie boso) i z miękkimi zapiętkami staramy się zakładać 13-miesięcznemu dziecku jedynie poza domem. Nie prowadzajmy dziecka w 13. miesiącu za wysoko uniesione rączki, aby ,,nauczyć je chodzenia”. Kiedy tak robimy, wzorzec chodu, jak i pozycja ciała dziecka są bardzo nieprawidłowe m.in. brzuszek jest mocno wypięty, środek ciężkości przesunięty do przodu, barki uniesione, rączki unieruchomione (a maluszek przecież potrzebuje ich, aby aktywnie utrzymywać równowagę).
Jeśli 13-miesięczne dziecko nie chodzi samodzielnie, jednak bardzo domaga się pomocy w stawianiu pierwszych kroczków w przód, znacznie korzystniej będzie zakupić dla niego tzw. pchacz. Natomiast jeśli chcemy prowadzić 13-miesięczne dziecko za jedną rączkę, należy lekko pochylić się i podać maluszkowi jeden lub dwa palce tak, że dziecko uchwyci je na wysokości swojego barku lub odrobinę niżej.
Zabawy wspierające rozwój dziecka w 13. miesiącu
Kiedy dziecko ma 13 miesięcy i uczy się chodzić, wspaniałą zabawą będzie rozmieszczanie ciekawych zabawek lub książeczek nieco wyżej np. na stabilnym stoliku kawowym czy na brzegu kanapy po to, aby maluszek musiał podciągnąć się do stania, aby się do nich dostać. Wspaniałą okazją do ćwiczenia samodzielnego chodzenia u 13-miesięcznego dziecka, a także zażywania świeżego powietrza, będą wspólne spacery i wizyty na placu zabaw. Najlepiej takim, który jest przeznaczony dla najmłodszych dzieci.
Kiedy dziecko ma 13 miesięcy, warto pokazywać mu podczas spaceru różne rośliny, pojazdy czy zwierzęta i nazywać je. Następnie zachęcamy maluszka do wskazywania ich i prób naśladowania dźwięku, jaki wydaje z siebie piesek czy motor. Dajmy 13-miesięcznemu dziecku możliwość dotknięcia liści na drzewie, mchu, dużego kamienia czy metalowej zjeżdżalni. To wspaniale rozwija zmysł dotyku i uczy rozumienia różnic pomiędzy fakturami przedmiotów.
Aby wspierać rozwój koordynacji i czucia u 13-miesięcznego dziecka w domu, można przygotować dla niego zamykane puszki lub plastikowe pudełka, zaprezentować maluszkowi, jak się je otwiera i zamyka, a także zachęcić do przedkładania z jednego pudełka do drugiego np. piłeczek, łyżeczek, czy foremek do ciastek.
Rozwój 13-miesięcznego dziecka doskonale wspiera również możliwość towarzyszenia rodzicom w czynnościach dnia codziennego. Zachęćmy brzdąca, aby pomógł nam wrzucić rzeczy do pralki, aby podawał klamerki, kiedy rozwieszamy pranie, czy pomagał wycierać ściereczką blat niskiego stołu. Takie proste, domowe zadania wykonywane razem z maluszkiem zapewne zajmą nieco więcej czasu, jednak najlepiej wspierają rozwój późniejszej samodzielności 13-miesięcznego dziecka. Wspólna ,,praca w domu” da maluszkowi wiele radości, a dodatkowo poprawi m.in. jego koordynację, równowagę i poszerzy zasób słów.
Pamiętajmy jednak, że w 13. miesiącu życia dziecko nie jest jeszcze świadome np. jak gorące jest żelazko lub piekarnik, że nóż jest ostry, a śrubki znalezione w szafce nie nadają się do jedzenia. Rodzice na co dzień muszą wykazać się ogromną zapobiegliwością w trosce o bezpieczeństwo swojej pociechy.
Jak może objawiać się skok rozwojowy w 13. miesiącu?
Skoki rozwojowe to termin zapewne znany rodzicom 13-miesięcznego dziecka, ponieważ skokowy rozwój układu nerwowego to wciąż badana przez naukowców, jednak bardzo popularna teoria rozwoju układu nerwowego małych dzieci. Bardzo prawdopodobne, że skoki rozwojowe oraz ich objawy towarzyszyły 13-miesięcznemu dziecku już w poprzednich miesiącach. Maluszek był wtedy rozdrażniony, płaczliwy, ciągle chciał być w ramionach mamy (w tym często chciał ssać pierś), a także wybudzał się w nocy lub nie mógł zasnąć.
Takie same objawy skoku rozwojowego mogą pojawić się również w 13. miesiącu życia, jednak każde dziecko rozwija się w sposób indywidualny i nie wszystkie maluchy manifestują dokładnie takie objawy skoku rozwojowego. Również stopień nasilenia płaczliwości i tzw. ,,marudności” może być u każdego maluszka inny, a u niektórych 13-miesięcznych dzieci nie wystąpić wcale.
Skok rozwojowy w 13. miesiącu bardzo często pokrywa się również z ząbkowaniem, dlatego rodzice mogą nie mieć pewności, czy dziecko jest rozdrażnione z powodu skoku rozwojowego, czy raczej przyczyną są wyrzynające się mleczaki. Należy także pamiętać, że zwiększona płaczliwość maluszka i niepokojące zmiany w jego zachowaniu często stanowią pierwsze symptomy jakiejś infekcji, która rozwija się u 13-miesięcznego dziecka – w razie wątpliwości zawsze lepiej skonsultować się z pediatrą. Omówiliśmy najczęstsze objawy skoku rozwojowego w 13. miesiącu, natomiast z pojawieniem jakich, nowych umiejętności może się on wiązać?
Jakie umiejętności mogą pojawić się u dziecka po skoku rozwojowym w 13. miesiącu?
Skoki rozwojowe w 13. miesiącu są nazywane ,,światem programów”. Maluszek dość nagle zaczyna zdawać sobie sprawę, jak funkcjonują bardziej złożone zależności przyczynowo-skutkowe, czy jak posługiwać się przedmiotami i zabawkami zgodnie z ich przeznaczeniem. Po skoku rozwojowym w 13. miesiącu bardzo często dziecko zaczyna także częściej wskazywać na różne przedmioty, o które się je zapyta, a jeśli nie chodzi, po skoku rozwojowym może zacząć stawiać pierwsze, samodzielne kroki.
Pamiętajmy, że 13-miesięczne dziecko coraz wyraźniej okazuje również emocje, a także może buntować się i złościć jeśli chcemy, aby zrobiło coś, co mu się nie podoba, lub gdy czegoś mu zabraniamy. Jest to całkowicie normalny etap rozwoju 13-miesięcznego dziecka, który z różnym nasileniem będzie występował u maluszka także w najbliższych latach. Skok rozwojowy w 13. miesiącu może nasilić rozdrażnienie i zniecierpliwienie dziecka.
Warto być konsekwentnym w stawianiu 13-miesięcznemu dziecku granic, jednak w pełnym poszanowaniu potrzeb rozwojowych maluszka, który oprócz bezpiecznych granic potrzebuje również akceptacji, bliskości i zrozumienia.
Jadłospis 13 miesięcznego dziecka: co gotować, a czego unikać?
Rodzice bardzo często zastanawiają się, jak prawidłowo komponować jadłospis 13-miesięcznego dziecka, aby nie spędzać w kuchni całego dnia. Tak naprawdę maluszek może jeść wszystkie potrawy z rodzinnego stołu, o ile przygotowujemy zdrowe, dobrze zbilansowane posiłki. Warto pamiętać także o kilku podstawowych zasadach żywienia:
- Jadłospis 13-miesięcznego dziecka nie powinien zawierać dużych ilości soli i cukru dodanego, a ze względu na szkodliwy wpływ na zdrowie, najlepiej prawie zupełnie je wyeliminować.
- W jadłospisie 13-miesięcznego dziecka wciąż nie stosujemy surowego mięsa, surowych ryb i jaj, niepasteryzowanego nabiału, grzybów leśnych, miodu oraz słodkich napojów.
- Soki owocowe podajemy w znikomych ilościach, maksymalnie 1/2 szklanki dziennie.
- Najbardziej zalecanym napojem dla 13-miesięcznego dziecka wciąż pozostaje dobrej jakości woda, serwowana z bidonu ze słomką oraz z otwartego kubeczka.
Ze względu na prawidłowy rozwój aparatu mowy, staramy się unikać kubków-niekapków oraz serwowania wody z butelki ze smoczkiem w 13. miesiącu życia. Jeśli maluszek wciąż pije mleko modyfikowane z butelki, ze względu na profilaktykę wad zgryzu i próchnicy butelkowej, w 13. miesiącu życia dziecka mleko dobrze zacząć podawać z otwartego kubeczka (oczywiście nie od razu, ale stopniowo oswajamy maluszka ze zmianą sposobu podawania mleka).
Jadłospis 13-miesięcznego dziecka: co powinien jeść maluszek, aby rozwijać się prawidłowo?
Zdrowy jadłospis 13-miesięcznego dziecka to warzywa serwowane możliwie do każdego posiłku, zarówno w formie surowej, jak i gotowanej czy pieczonej. W diecie dziecka w 13. miesiącu życia nie może zabraknąć także codziennej porcji węglowodanów złożonych, pochodzących z kasz, kaszek, brązowego ryżu, płatków np. owsianych czy jaglanych, pełnoziarnistego makaronu i razowego pieczywa.
Ważnymi źródłami białka w codziennym jadłospisie 13-miesięcznego dziecka są: chude mięso, ryby, jajka, rośliny strączkowe, a także nabiał. Owoce serwujemy w formie przekąsek, jednak nie więcej niż 2-3 porcje dziennie.
Ile posiłków powinien zawierać jadłospis 13-miesięcznego dziecka?
W tym wieku maluszek powinien otrzymywać 3-4 posiłki oraz 1-2 przekąski dziennie. Nie zapominamy również o karmieniu piersią, które w 13. miesiącu życia dziecka możemy kontynuować, karmiąc maluszka na żądanie. WHO oraz Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci zalecają jak najdłuższe karmienie piersią (do 2 roku życia, a nawet dłużej) o ile mama i dziecko tego chcą.
W 13. miesiącu życia dziecka nie ma obowiązku wprowadzania do jadłospisu mleka modyfikowanego, jeśli wciąż chcemy karmić piersią. Większość zapotrzebowania kalorycznego i odżywczego powinny jednak pokrywać posiłki uzupełniające, dlatego jeśli 13-miesięczne dziecko nie chce jeść posiłków stałych, ma przewlekłe problemy z pobieraniem czy żuciem pokarmów, należy skonsultować się z pediatrą i neurologopedą dziecięcym.
Jakie szczepienie podaje się dziecku w 13. miesiącu życia?
Oprócz bilansu zdrowia dziecka, który wykonujemy w okolicach pierwszych urodzin, rodzice powinni także pamiętać o szczepieniu w 13. miesiącu – warto umówić się na nie z odpowiednim wyprzedzeniem. Jakie szczepienie wykonuje się u dziecka w 13. miesiącu?
W tym czasie (a dokładnie między 13-15 miesiącem) maluszek zostanie zaszczepiony przeciwko:
- odrze, śwince i różyczce (szczepionka MMR);
- pneumokokom (PCV).
Szczepienie, które czeka dziecko w 13. miesiącu obejmuje 2 wkłucia.
Przed podaniem szczepionki lekarz dokładnie zbada maluszka, aby wykluczyć ewentualne przeciwwskazania do szczepienia. Dlatego warto ubrać 13-miesięczne dziecko w sposób, który umożliwi jego łatwe rozebranie do badania oraz szczepienia. Jeśli rodzice mają jakiekolwiek pytania odnośnie zdrowia dziecka czy szczepienia w 13. miesiącu, mogą zapisać je wcześniej na kartce lub w telefonie, aby podczas wizyty w przychodni nie zapomnieć zapytać lekarza o wszelkie, interesujące ich zagadnienia.
