21 tydzień pierwszego roku życia dziecka to czas coraz bardziej samodzielnych zabaw, trenowania obrotów, ogromnego zainteresowania własnym ciałem oraz światem. Dziecko jest także świadome związków przyczynowo-skutkowych zachodzących podczas zabawy i odkrywa, że schowane przedmioty nie znikają na zawsze.
Jakie inne umiejętności posiada dziecko w 21 tygodniu życia? W co bawić się z maluszkiem, aby wspierać jego rozwój adekwatnie do wieku? Co powinno jeść niemowlę w 21 tygodniu? Jakie są objawy zakażenia układu moczowego u 21-tygodniowego dziecka? Jak pobrać próbkę moczu od niemowlaka? Jeśli chcesz poznać ciekawostki na temat rozwoju i zdrowia dziecka w 21 tygodniu życia, zapraszamy do lektury.
Jak rozwija się 21-tygodniowe dziecko?
Niemowlę aktywnie wyciąga rączki po zabawki, celnie je chwyta, uważnie ogląda, przekłada z rączki do rączki i często wkłada do buzi. Dlatego rodzice w 21 tygodniu życia niemowlaka muszą zwrócić uwagę na bezpieczeństwo zabawek, które nie powinny mieć elementów ostrych czy możliwych do oderwania i połknięcia. To szczególnie ważne, kiedy w domu jest starsze rodzeństwo – zabawki starszaków nie zawsze dostosowane są dla dziecka w 21 tygodniu życia.
Co jeszcze możemy zaobserwować u 21-tygodniowego dziecka?
- Niemowlę uwielbia bawić się swoimi nóżkami, które przyciąga coraz bliżej główki.
- W leżeniu na brzuszku podpór na przedramionach jest bardzo stabilny, głowa i klatka piersiowa uniesione są wysoko, a 21-tygodniowe dziecko uwielbia długi czas bawić się w tej pozycji.
- Maluszek dużo wokalizuje, piszczy i postękuje kiedy jest podekscytowany, zadowolony, ale także gdy jest znudzony czy rozdrażniony.
- Dziecko w 21 tygodniu życia reaguje na swoje imię i często ma już ulubione zabawki, piosenki czy książeczki.
- Niemowlę potrafi dostrzegać detale przedmiotów, oddalonych nawet o kilka metrów. Bezbłędnie rozpoznaje też głosy i znajome twarze najbliższych.
- Maluszek inicjuje interakcje społeczne, nawiązuje kontakt wzrokowy i uroczo ,,zagaduje” swoją rodzinę. W 21 tygodniu niemowlę może zacząć reagować lękiem na widok obcych osób.
Świadome obroty u 21-tygodniowego dziecka: mamo, tato, zachowajcie czujność!
21 tydzień pierwszego roku życia dziecka trwa w najlepsze, a maluszek jest coraz bardziej ruchliwy, ciekawski i jeszcze bardziej towarzyski. Z zapałem trenuje przetaczanie się na boki oraz obroty z pleców na brzuszek. Niektóre niemowlęta w 21 tygodniu życia potrafią także w kontrolowany sposób obrócić się z brzuszka na plecki.
Po czym poznać zamierzony obrót z brzuszka na plecy?
Przede wszystkim maluszek nie upada bezwiednie na bok, jak miało to miejsce wtedy, gdy zbyt mocno odchylił główkę w tył i tracił równowagę (obrót przypadkowy). Zamierzony, dojrzały obrót z brzuszka na plecki w 21 tygodniu życia dziecka będzie charakteryzował się wydłużeniem strony ciała, przez którą maluszek wykonuje obrót i aktywnym skróceniem przeciwległego boku. Z każdą, kolejną próbą dziecko staje się coraz silniejsze i poprawia swoją koordynację na tyle, aby lepiej kontrolować obroty.
W tym czasie rodzice muszą wykazać się szczególną troską o bezpieczeństwo 21-tygodniowego niemowlaka, gdyż maluszek pozostawiony nawet na kilka sekund na przewijaku czy kanapie może spaść i zrobić sobie krzywdę.
Aktywności i zabawki stymulujące rozwój niemowlaka w 21 tygodniu życia
W miarę rozwoju niemowlaka rodzice często zastanawiają się, jakie zabawy można wprowadzić do codzienności maluszka, aby lepiej stymulować jego rozwój. 21-tygodniowe dziecko uwielbia spędzać aktywnie czas ze swoimi rodzicami i rodzeństwem, jednak potrafi także samo zabawić się przez kilka-kilkanaście minut. Maluszka na dłuższą chwilę powinny zająć miękkie książeczki w kontrastowych barwach, z wieloma sensorycznymi elementami np. o różnych fakturach.
Aby stymulować celność chwytu i otwieranie dłoni u 21-tygodniowego dziecka warto proponować mu niezbyt duże piłeczki czy miękkie klocki, najlepiej pokryte różnorodnymi wypustkami, co dodatkowo stymuluje czucie w obrębie dłoni.
Niemowlęta w 21 tygodniu życia uwielbiają także sięgać po gryzaki wykonane z silikonu lub naturalnego drewna (pomogą również przy zbliżającym się ząbkowaniu). Dlatego świetną zabawą będzie podawanie leżącemu na plecach dziecku w 21 tygodniu życia gryzaka lub grzechotki raz z jednej, raz z drugiej strony i stymulowanie maluszka do przekraczania rączką linii środkowej ciała (czyli np. prawą rączką niemowlę sięga po zabawkę pokazywaną z lewej strony).
Przekraczanie linii środkowej ciała zarówno rączkami jak i nóżkami, to podstawa dla treningu obrotów. W zabawie można zachęcać 21-tygodniowe niemowlę do chwytania zabawek także za pomocą stópek.
Żywienie dziecka w 21 tygodniu życia: co powinien jeść maluszek?
Rozszerzanie diety to dla większości rodziców temat bardzo ekscytujący, a niekiedy także stresujący, gdyż łatwo zagubić się w natłoku dostępnych w internecie informacji. Należy więc pamiętać, że karmienie piersią na żądanie wciąż jest najbardziej zalecanym sposobem żywienia dziecka w 21 tygodniu życia.
Zgodnie z najnowszymi rekomendacjami WHO oraz Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, jeśli nie ma wyraźnych wskazań medycznych, pierwsze posiłki uzupełniające zaleca się wprowadzić po ukończeniu przez dziecko 6 miesiąca. Tak więc niemowlę w 21 tygodniu pierwszego roku życia wciąż powinno jeść wyłącznie mleko, najlepiej z piersi mamy (chyba, że biorąc pod uwagę stan zdrowia maluszka, lekarz zaleci wprowadzenie innych pokarmów już teraz).
W drugim kwartale życia niemowlę powinno przybierać na wadze średnio 119–126 g/tydzień, jednak jeśli przyrosty masy ciała są zbyt małe, należy zgłosić się do pediatry.
Objawy zakażenia układu moczowego u niemowlaka w 21-tygodniu pierwszego roku życia
Zakażenie układu moczowego (ZUM) może wystąpić u dziecka w każdym wieku. U niemowlęcia w 21-tygodniu życia objawy ZUM mogą być bardzo niespecyficzne:
- utrata apetytu;
- luźny stolec;
- gorączka;
- rozdrażnienie;
- lub odwrotnie – apatyczność i wzmożona senność 21-tygodniowego niemowlaka.
Może pojawić się także zmiana barwy, obfitości i/lub zapachu wydalanego moczu, pierwszym objawem najczęściej jest jednak gorączka.
Jak widać objawy ZUM łatwo pomylić m.in. z symptomami ząbkowania czy innej infekcji rozwijającej się u maluszka. Dlatego jeśli cokolwiek w stanie zdrowia dziecka w 21 tygodniu niepokoi rodziców, powinni jak najszybciej zgłosić się do pediatry.
Wizyty u lekarza wymaga także trwająca ponad 3 dni gorączka, której nie towarzyszą żadne, inne objawy. Lekarz po zbadaniu dziecka i wykluczeniu innych przyczyn gorączki u 21-tygodniowego niemowlaka może skierować maluszka na badanie ogólne moczu. Jeśli będzie nieprawidłowe, konieczne będzie wykonanie posiewu moczu.
Dlaczego w 21 tygodniu życia niemowlaka warto pobierać próbkę moczu ze środkowego strumienia?
Pobieranie próbki moczu ze środkowego strumienia jest nieco pracochłonne, jednak pozwala uzyskać potencjalnie najmniej zanieczyszczoną próbkę moczu do badania (szczególnie badania z posiewem). To ważne, gdyż na podstawie wyniku tego badania lekarz podejmuje decyzję o ewentualnym wprowadzeniu antybiotykoterapii u niemowlaka w 21 tygodniu życia.
Jak pobrać u maluszka próbkę moczu ze środkowego strumienia?
- Mocz najlepiej pobierać rano, tuż po przebudzeniu 21-tygodniowego dziecka.
- Okolicę krocza dokładnie myjemy wodą i delikatnym żelem dla niemowląt, oraz osuszamy (najlepiej jednorazowym ręcznikiem papierowym).
- Następnie przy pomocy jałowego gazika nasączonego oktenidyną przemywamy delikatnie siusiaka i jądra chłopca, lub ujście cewki moczowej i wargi sromowe u dziewczynki.
- Jałowy pojemniczek na mocz należy mieć cały czas pod ręką.
- Kolejny krok to przystawienie 21-tygodniowego dziecka do piersi, gdyż zwiększa to prawdopodobieństwo rychłego oddania moczu.
- Gdy maluszek zacznie siusiać należy odczekać sekundę, a następnie złapać środkowy strumień moczu do jałowego pojemnika na mocz (lub specjalnego pojemnika z pożywką na posiew).
- Całą ,,operację” najlepiej przeprowadzić siedząc z trzymanym na rękach dzieckiem pod prysznicem, w wannie lub na podkładzie higienicznym rozłożonym na podłodze (pamiętajmy o odpowiedniej temperaturze w pomieszczeniu, aby maluszek nie zmarzł).
- Należy przygotować się na to, że 21-tygodniowe niemowlę może nieco nasiusiać na rodzica lub najbliższe otoczenie, a w oczekiwaniu na siusianie warto zaopatrzyć się w zapas zabawek i książeczek.
Woreczki na mocz: alternatywny, choć nie zawsze najlepszy sposób pobrania moczu od 21 tygodniowego niemowlaka
W aptekach dostępne są specjalne, jałowe woreczki do pobierania moczu od niemowląt, inne dla chłopców i dla dziewczynek. Jak ich używać?
Po porannym przebudzeniu należy umyć 21-tygodniowe dziecko (j.w.), następnie odkleić zabezpieczenie woreczka i starając się nie dotykać przylepca palcami, delikatnie przykleić woreczek zgodnie z dołączoną do niego instrukcją (u chłopców nie wkładamy do środka jąder). Teraz można przykryć 21-tygodniowe niemowlę kocykiem, lub ubrać mu pampers, a następnie nakarmić. Po kilku-kilkunastu minutach mocz powinien zebrać się w woreczku, który jak najszybciej należy wtedy odkleić. Aby zminimalizować ryzyko zanieczyszczenia próbki, staramy się nie dotykać wlotu woreczka – zawijamy/zaklejamy jego brzegi i wkładamy do jałowego pojemnika na mocz, zakupionego w aptece.
W przypadku gorączki i podejrzenia ZUM, badanie ogólne moczu wykonane z próbki pobranej do jałowego woreczka na mocz pomoże wykluczyć lub potwierdzić zakażenie u 21-tygodniowego niemowlaka.
Kontakt moczu ze skórą okolicy krocza dziecka (do której przyklejamy woreczek) zawsze niesie ryzyko zanieczyszczenia próbki bytującymi na skórze bakteriami. Jeśli próbka przeznaczona jest na posiew moczu i w analizie laboratoryjnej stwierdzone zostaną zanieczyszczenia – badanie należy powtórzyć.
Być może woreczki na mocz nie są doskonałe, ale w wielu przypadkach to jedyny, skuteczny sposób uzyskania do badania próbki moczu u małych dzieci, w tym u niemowląt w 21 tygodniu pierwszego roku życia.
Profilaktyka zakażenia układu moczowego u niemowląt w 21 tygodniu życia
W zapobieganiu ZUM bardzo ważną rolę odgrywa codzienna, prawidłowa higiena dziecka. Przede wszystkim starajmy się zmieniać pieluszkę u 21-tygodniowego dziecka minimum co 3 godziny (oraz jak najszybciej po zrobieniu kupki). Po każdej kupce bardzo dokładnie oczyszczamy krocze niemowlaka w 21 tygodniu pierwszego roku życia, wykonując ruchy od przodu do tyłu, w kierunku odbytu (aby nie rozprowadzać bakterii z odbytu w okolice cewki moczowej).
Korzystamy z wody i gazików, ewentualnie chusteczek dla niemowląt, z możliwie jak najmniej chemicznym składem. Poza używaniem gazików staramy się minimum raz dziennie dokładnie umyć krocze 21-tygodniowego dziecka wodą z dodatkiem delikatnego żelu dla niemowląt (dokładnie domywamy okolice warg sromowych u dziewczynek i siusiaka u chłopców – można delikatnie odsunąć napletek, jednak nie na siłę!). Regularnie staramy się także wymieniać na czysty ręcznik, którym wycieramy niemowlę po umyciu.
Te proste zabiegi higieniczne pomogą zmniejszyć ryzyko zakażenia układu moczowego u niemowlaka w 21 tygodniu pierwszego roku życia.
