Ukończenie 10. roku życia to okres, w którym dziecko powoli zaczyna wchodzić w okres dojrzewania, przez co jego wychowanie może przysparzać rodzicom nieco więcej wyzwań. 10-latek często bywa niegrzeczny, przeklina i nie chce się uczyć? Problemy wychowawcze zwykle są wielowymiarowe, ponieważ rozwój emocjonalny 10-latka to prawdziwy kalejdoskop emocji, w którym prym wiedzie lęk przed odrzuceniem i złą oceną ze strony rówieśników.
Zapraszamy do lektury drugiej części artykułu o rozwoju 10-latka, z którego dowiesz się jak przebiega rozwój emocjonalny 10-letniego dziecka.
Rozwój emocjonalny 10-latka: dlaczego dziecko jest niegrzeczne, przeklina i nie chce się uczyć?
Tym, co powinien umieć 10-latek jest kontrolowanie swoich emocji, oraz umiejętność dostosowania zachowania adekwatnie do danej sytuacji. 10-latek powinien umieć także rozróżniać opinię swoją, od zdania innych. W tym wieku dziecko ma już wykształcony podstawowy, wewnętrzny kodeks moralny. To teoria rozwoju psycho-emocjonalnego 10-latka, jednak rzeczywistość może wyglądać zupełnie inaczej. 10-latek często bywa bowiem niegrzeczny, wybuchowy, zamiast rozmawiać odpyskowuje rodzicom, a nawet przeklina w domu i w szkole. Niegrzeczny 10-latek najprawdopodobniej nie potrafi w inny sposób poradzić sobie z własnymi emocjami i lękami. Skąd się one biorą?
Rozwój 10-latka w dużej mierze odbywa się w grupie rówieśników. To w ich oczach dziecko szuka teraz akceptacji, poczucia własnej wartości. W tym wieku dzieci najbardziej boją się odrzucenia przez kolegów oraz ośmieszenia np. poprzez ,,niemodny” strój, czy nieprawidłową odpowiedź na forum klasy. Również surowe wychowanie 10-latka, stawianie mu zbyt wygórowanych wymagań i nadmierne kontrolowanie może powodować u dziecka duże napięcie i stres.
Niegrzeczny 10-latek swoim zachowaniem i przeklinaniem bardzo często próbuje także zwrócić na siebie uwagę zapracowanych rodziców. Na problemy emocjonalne i rozwój 10-latka kluczowy wpływ ma środowisko szkolne, ale przede wszystkim domowe – to, jak rodzice sami radzą sobie z trudnymi emocjami, jakie wzorce i wartości przekazują 10-latkowi.
Czy mama i tata budują bezwarunkową pewność siebie dziecka które wie, że jest kochane bez względu na swoje sukcesy i porażki? Czy rodzice raczej skupiają się na krytykowaniu niegrzecznego 10-latka, który nie chce się uczyć? Również konflikty rodzinne, poważna choroba kogoś bliskiego, narodziny rodzeństwa czy przeprowadzka nie pozostają bez wpływu na rozwój i zachowanie niegrzecznego 10-latka. Jeśli dziecko nie chce się uczyć, przeklina i jest niegrzeczne, a rodzice czują się bezradni wobec problemów z wychowaniem 10-latka, mogą zwrócić się po pomoc do psychologa dziecięcego.
10-latek przeklina? Podpowiadamy, jak można poradzić sobie z tym problemem
Kiedy 10-latek przeklina i jest niegrzeczny, przede wszystkim warto zastanowić się nad przyczyną takiego zachowania. W jakich sytuacjach dziecko najczęściej przeklina. Gdy jest zdenerwowane, a może chce komuś zaimponować? 10-latek może przeklinać, aby rozładować napięcie. Wiele osób dorosłych także ma podobną strategię radzenia sobie z trudnymi emocjami. Warto samemu świecić przykładem i nie przeklinać, a także pokazać 10-latkowi inne sposoby radzenia sobie w trudnych sytuacjach np. wykonanie kilku głębszych oddechów.
Kiedy rodzicom wymknie się przy 10-latku jakieś przekleństwo warto, aby przeprosili za swoją gwałtowną reakcję np. ,,Niepotrzebnie przeklinam, przepraszam. Następnym razem postaram się zareagować bardziej kulturalnie”. Ważne, aby nie przepraszać za same emocje, ale za niewłaściwe reakcje na nie.
Kiedy 10-latek przeklina, kluczowe są rozmowy o tym, że rodzice nie akceptują takiego niegrzecznego zachowania, że przeklinanie jest niekulturalne. Jedna rozmowa zwykle nie wystarczy, dlatego należy uzbroić się w cierpliwość i nie poddawać się w wychowywaniu 10-latka. Dobrym pomysłem będzie wspólne wymyślanie słów alternatywnych dla przeklinania np. mówimy jakieś słowo, którego 10-latek nie lubi typu ,,szpinak”, ,,rozmemłany brokuł”, albo coś śmiesznego typu ,,motyla noga”, ,,niech to dunder świśnie”.
Kiedy 10-latek przeklina, można także założyć domową skarbonkę, do której każdy domownik, któremu wymknie się niekulturalne słowo, będzie wrzucać drobną kwotę pieniędzy, albo na magnetycznej tablicy przyczepionej na lodówce dostanie ujemne punkty itp.
10-latek nie chce się uczyć: jak zmotywować go do nauki?
Problemy z wychowaniem 10-latka bardzo często dotyczą trudności w motywowaniu go do nauki i odrabiania lekcji. Kiedy 10-latek nie chce się uczyć warto porozmawiać z nim o przyczynach takiej postawy. Może nie widzi sensu przyswajania nudnej dla niego wiedzy? A może 10-latek ma trudność z jakimś przedmiotem, boi się oceny nauczyciela lub znajomych z klasy?
Pamiętajmy, że 10-latek ma już swoje własne cele i potrafi samodzielnie podejmować decyzje, dlatego warto rozmawiać z nim o tym, co może osiągnąć kończąc szkołę. Kim chciałby zostać i jak nauka może przybliżyć go do spełnienia osobistych marzeń, celów?
Kiedy 10-latek nie chce się uczyć warto zaproponować mu wsparcie w sprawdzaniu zadań domowych, wspólne rozwiązywanie trudności, ale nie na zasadzie krytyki czy wyręczania dziecka, ale wspierającej samodzielność pomocy np.: ,,Chyba w tym zdaniu widzę błąd ortograficzny, ale nie jestem pewny – sprawdzisz w słowniku i się dowiemy?”.
Jeśli 10-latek nie chce się uczyć warto także porozmawiać z nauczycielami. Jak dziecko zachowuje się na lekcjach? Jest aktywne, a może wycofane i spięte, zatopione we własnym świecie? Przyczyną tego, że 10-latek nie chce się uczyć i chodzić do szkoły może być dysleksja, a także trudności emocjonalne, odrzucenie przez kolegów lub nadwaga, czyli problemy z samooceną oraz tym, ile powinien ważyć 10-latek.
Jak można pomóc 10-latkowi, który nie ma kolegów?
Jak już wspominaliśmy, grupa rówieśników i ich akceptacja mają kluczowe znaczenie dla poczucia własnej wartości i rozwoju emocjonalnego 10-latka. W tym wieku dzieci zaczynają zrzeszać się w grupy, tzw. ,,paczki” znajomych, których łączą podobne zainteresowania i wartości. Chłopcy zwykle tworzą grupy bardziej liczne, a dziewczynki raczej dobierają się w pary lub trójki. Jeśli 10-latek nie ma kolegów można delikatnie zapytać go o relacje z rówieśnikami.
Na pewno nie warto używać określeń typu: ,,Nie przejmuj się”, czy ,,Z takimi znajomymi i tak nie warto się zadawać” ponieważ to, co dla nas wydaje się to błahostką, dla 10-latka który nie ma kolegów zapewne stanowi duże źródło stresu i frustracji. Porozmawiajmy z wychowawcą – czy nasze dziecko faktycznie jest odrzucone przez grupę? Kiedy 10-latek nie ma kolegów, często staje się obiektem drwin, a nawet agresji – bądźmy uważni na to, co opowiada dziecko po przyjściu ze szkoły, a w razie potrzeby zapytajmy nauczycieli.
Jak pomóc 10-latkowi, który nie ma kolegów?
Stwarzajmy dziecku możliwość do przebywania wśród dzieci. Warto organizować wspólne wycieczki, ogniska, zapraszać dzieci naszych znajomych lub kolegów i koleżanki z klasy np. na seanse filmowe do naszego domu, czy tzw. ,,nocowanie”. Kiedy 10-latek nie ma kolegów w szkole postarajmy się zapisać go na zajęcia dodatkowe, gdzie będzie miał szansę poznać inne dzieci o podobnych zainteresowaniach.
Pamiętajmy, że jeśli 10-latek nie ma kolegów może to znacząco odbić się na jego rozwoju emocjonalnym, spowodować trudności w nauce, a nawet wywołać depresję czy zaburzenia odżywiania np. bulimia, anoreksja, kompulsywne objadanie się. W niektórych przypadkach pomoc pedagoga szkolnego i psychologa dziecięcego może okazać się niezbędna.
Wychowanie 10-latka: jak poprawić relację z dzieckiem?
W wychowaniu 10-latka najważniejsze jest nieustanne dbanie o relację i więź. Oczywiście rodzice schodzą teraz na dalszy plan, a najważniejsi stają się koledzy i koleżanki, jednak codzienne rozmowy, zapraszanie 10-latka do wspólnego gotowania, wyjście na spacer, czy na zakupy to wspaniałe okazje do dialogu i budowania relacji. Wychowanie 10-latka to także obserwacja zachowania i nastrojów dziecka, oraz uważne słuchanie tego, co ma nam do powiedzenia. Czasem nie potrzeba mówić nic, ale pozwolić się dziecku wygadać, wyrzucić z siebie emocje.
Wychowanie 10-latka to także szczera rozmowa o naszych granicach, czyli o tym, co rodzice uważają za dopuszczalne, a co nie. Zamiast jednak skupiać się na moralizowaniu, warto zaprosić 10-latka do wspólnej dyskusji, poszukiwania kompromisów: ,,Widzę, że nie podoba Ci się limit grania na komputerze, ale z kolei zaniedbujesz naukę. Jaką masz propozycję, aby pogodzić odrabianie lekcji i korzystanie z komputera?”.
Ważne jest także docenianie wszystkich starań oraz sukcesów 10-latka, zamiast ciągłego krytykowania, wytykania błędów i niedociągnięć, których może być co prawda sporo, ale nie powinny one przesłaniać dziecku jego wartości oraz zalet.
