9-letnie dziecko to wrażliwy, młody człowiek, który właśnie wchodzi w intensywny okres szukania własnej tożsamości, a tym samym stopniowego odłączania się od rodziców. Na pierwszy plan wysuwa się teraz współdziałanie w grupie rówieśniczej i samodzielne budowanie wartościowych relacji z innymi. Rozwój psychiczny 9-latka zwykle przebiega pod ogromną presją, którą dziecko nakłada na siebie samo, zamartwiając się wyglądem, ocenami, relacjami z rówieśnikami. 9-latek odczuwa także stres i presję ze strony rodziców oraz nauczycieli, ponieważ chce sprostać ich licznym wymaganiom.
Dziecko które ma 9 lat często stwarza przez to problemy wychowawcze, które przez rodziców są określane jako bunt 9-latka. Jak radzić sobie ze złym zachowaniem dziecka i gdzie można szukać fachowej pomocy, kiedy problemy wychowawcze z 9-latkiem zaczynają nas przerastać? Zapraszamy do lektury.
Lepsza pamięć, rozwój myślenia operacyjnego i empatii: jak przebiega rozwój 9 latka?
9-latek jest w środkowym wieku szkolnym i powinien już płynnie pisać oraz czytać. Dziecko jest teraz bardzo spostrzegawcze, rozwija myślenie analityczne oraz pojemność i trwałość pamięci. Rozwój 9-latka to także lepsza umiejętność koncentracji uwagi na określonym zadaniu oraz tzw. uwewnętrznienie operacji umysłowych, które zaczynają przebiegać zgodnie z zasadami logiki. 9-letnie dziecko widząc np. rozbity wazon, potrafi wydedukować cały ciąg przyczynowo-skutkowych wydarzeń, który prawdopodobnie doprowadził do takiej sytuacji.
Myślenie operacyjne bardzo przydaje się nie tylko podczas nauki matematyki, ale także w codziennym życiu 9-latka, który staje się przez to coraz bardziej samodzielny w swoich osądach i dedukcji. Podczas oceny sytuacji rozwój 9 latka pozwala mu przeanalizować nie tylko przebieg i widoczne skutki, ale także motywy, jakie kierowały osobą, która postąpiła w określony sposób.
Rozwój 9-latka to również jeszcze lepsza umiejętność współpracy w grupie, przy czym dziecko zaczyna już dostrzegać, że korzyści uzyskane podczas współpracy mają podwójną wartość: osiągnięcie celu oraz zacieśnienie relacji społecznych. Bardzo wspierające dla rozwoju 9-latka będzie stawianie mu wymagań adekwatnych do jego umiejętności oraz takich, które nieznacznie stymulują dziecko do bardziej wzmożonego wysiłku lub nauki.
Kluczowa jest tutaj uważna obserwacja rozwoju 9-latka i udzielanie mu odpowiedniego wsparcia, zamiast wyręczania w trudnościach.
Bunt 9-latka: jakie mogą być przyczyny problemów wychowawczych?
Bunt 9-latka ma znacząco inny przebieg niż okresy buntu, z jakimi rodzice mieli do czynienia w poprzednich latach rozwoju dziecka. U 9-latka bunt najczęściej ma postać wycofania, zamykania się w pokoju, niechęci do rozmów z rodzicami, ,,odburkiwania”, kiedy opiekunowie o coś pytają lub proszą. Bunt u 9-latka może przejawiać się także w postaci nasilonych problemów wychowawczych, takich jak agresja fizyczna i słowna, dokuczanie i wyśmiewanie innych, szczególnie młodszych lub słabszych dzieci.
Kluczowa w rozumieniu rozwoju psychicznego 9-latka jest świadomość tego, że dziecko przechodzi teraz przez bardzo trudny okres. Każdego dnia mierzy się z dużym napięciem i stresem, z którym często nie umie się uporać we właściwy sposób. Stąd bunt i problemy wychowawcze z 9-letnim dzieckiem.
Rodzice często są zdziwieni: ,,Ale skąd stres u 9-latka, przecież to jeszcze dziecko?! Nie ma przecież większych trosk…”. To dość powierzchowne i niestety błędne spojrzenie na bunt 9-latka. Rozwój psychiczny 9-latka jest bardzo mocno skorelowany z rozwojem społecznym. Teraz, to w oczach rówieśników dziecko szuka potwierdzenia swojej wartości, akceptacji i zrozumienia. Czasem jedna, nieprzychylna wypowiedź kolegi/koleżanki, czy udzielenie złej odpowiedzi na forum klasy mogą wywrzeć negatywny wpływ na poczucie własnej wartości i rozwój psychiczny 9-latka.
Rozwój psychiczny 9-latka: czyli niezbędny balans pomiędzy dyscypliną, a pobłażaniem
Dziecko w tym wieku usilnie stara się także sprostać oczekiwaniom stawianym przez nauczycieli oraz rodziców. 9-latek często mierzy się również z problemami w rodzinie m.in. poważna choroba kogoś bliskiego, czy konflikt pomiędzy rodzicami, co nie pozostaje bez wpływu na rozwój psychiczny dziecka. Współczesne 9-latki uczęszczają również na wiele zajęć dodatkowych, przez co po lekcjach nie mają czasu na odpoczynek i swobodną zabawę z rówieśnikami.
Rozwój psychiczny 9-latka wymaga mądrego wsparcia ze strony rodziców i nauczycieli. Rodzice wciąż powinni stanowić dla 9-latka tzw. bezpieczną bazę, do której zawsze może wrócić.
Pamiętajmy, że stawianie 9-latkowi zbyt wygórowanych wymagań odnośnie zachowania czy nauki może spowodować u dziecka duży stres, zniechęcenie, bunt, a nawet doprowadzić do obniżenia poczucia własnej wartości, czy zaburzeń odżywiania np. bulimia, anoreksja. Z kolei zbytnie pobłażanie 9-latkowi może sprawić, że dziecko zaniedba naukę i obowiązki domowe. Znalezienie tzw. złotego środka między stawianiem wymagań, a pobłażaniem jest trudnym, ale niezbędnym elementem wspierania rozwoju 9-latka.
Jeśli problemy wychowawcze z 9-letnim dzieckiem nasilają się i rodzice czują się bezsilni, powinni skonsultować się z pedagogiem szkolnym, psychologiem dziecięcym lub pediatrą. Pamiętajmy, że u 9-letniego dziecka może rozwinąć się depresja. Dlatego nie warto czekać, aż problemy wychowawcze całkowicie przytłoczą nas oraz dziecko, ale w razie potrzeby poszukać pomocy u specjalisty.
Jak mądrze wspierać rozwój psychiczny zbuntowanego 9-latka?
Przede wszystkim nie rezygnujmy ze wspólnego spędzania czasu z 9-letnim dzieckiem. Wycieczka rowerowa, spacer, czy wypad na basen to doskonała okazja do szczerej, ale pozbawionej presji rozmowy ze zbuntowanym 9-latkiem. W tym wieku dziecko potrzebuje także coraz większej możliwości samodzielnego decydowania o sobie. Warto zaufać 9-letniemu dziecku – pierwsze, samodzielne wejście i powrót ze szkoły, czy wysłanie 9-latka na małe zakupy spożywcze to zadania, które dadzą mu dużo satysfakcji i podniosą poczucie własnej wartości.
Oczywiście wszystko powinno odbywać się w granicach rozsądku i bezpieczeństwa, jednak prawidłowy rozwój psychiczny 9-latka wymaga, aby rodzice wspierali jego samodzielność.
Rozwój 9-latka wspiera także wspólne ustalenie i spisanie z nim podstawowych zasad i alternatyw niepożądanych zachowań np. nie przeklinamy, nie trzaskamy drzwiami ale mówimy o tym, co czujemy. Warto, aby 9-latek miał w domu także kilka obowiązków np. ścieranie kurzy we własnym pokoju, wkładanie swoich wypranych ubrań do odpowiednich szafek. Rozwój psychiczny 9-latka wbrew pozorom doskonale wspiera także regularna aktywność fizyczna, szczególnie w gronie rówieśników. W przeciwieństwie do wielogodzinnego grania na komputerze czy oglądania telewizji, ruch pomaga w naturalny sposób rozładować napięcie i stres, sprzyja nawiązywaniu relacji w grupie i pomaga regulować masę ciała 9-letniego dziecka.
Jeśli chcemy lepiej zatroszczyć się o rozwój 9-latka, postarajmy się wprowadzić harmonogram korzystania z konsoli, komputera czy smartfona, maksimum 1-1,5 godziny dziennie. Dyskretnie monitorujemy także co ogląda i w co gra 9-latek, ponieważ niektóre gry i programy mogą nasilać agresję, bunt, powodować zaburzenia koncentracji i utrudniać zasypianie.
Problemy wychowawcze z 9-letnim dzieckiem: jak reagować na złe zachowanie?
Jak już wspominaliśmy, dom rodzinny powinien stanowić dla 9-latka spokojną przystań w pewnym wyzwań świecie. Poczucie bezpieczeństwa w rozwoju psychicznym 9-latka buduje przede wszystkim świadomość, że rodzice kochają go bezwarunkowo, niezależnie od tego, jaki jest i co zrobi. Rozwój niezależności u 9-latka i chęć zaimponowania rówieśnikom często pcha go bowiem do niezbyt mądrych i niebezpiecznych zachowań. Oprócz przykrych konsekwencji, tego typu wybryki często powodują u 9-latka dużo napięcia – z jednej strony popisał się przed kolegami/koleżankami, natomiast obawia się reakcji rodziców i często w głębi serca żałuje, że źle postąpił.
Oczywiście problemy wychowawcze z 9-letnim dzieckiem i jego złe zachowanie powinny mieć swoje następstwa w postaci odpowiedniej kary, natomiast musi ona czegoś dziecko nauczyć, a nie po prostu być.
Samo zabranie 9-latkowi smartfona, czy szlaban na gry komputerowe bez spokojnej rozmowy i zachęcenia go do naprawienia swojego błędu, mogą okazać się nieskuteczne w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z 9-letnim dzieckiem. Surowe kary i krzyk zazwyczaj nie działają w przypadku relacji z osobami dorosłymi, więc trudno oczekiwać, że będą miały pozytywny wpływ na rozwój 9-letniego dziecka.
W przypadku problemów wychowawczych z 9-latkiem kluczowe znaczenie ma odpowiednia komunikacja, przebiegająca w atmosferze szacunku i zrozumienia. Warto zapoznać się z metodą NVC czyli ,,Porozumienia Bez Przemocy” – czasem zmiana jednego słowa w komunikacie sprawia, że zbuntowany 9-latek chętniej nas wysłucha i nie będzie reagował złością na nasze wypowiedzi.
Kiedy starania rodziców nie przynoszą oczekiwanych rezultatów w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z 9-latkiem, warto poradzić się psychologa dziecięcego.
