17. miesiąc życia dziecka to wiek, w którym rodzice zaczynają rozumieć prawdziwy sens powiedzenia ,,mieć oczy dookoła głowy”. Maluszek bowiem nie tyle chodzi, co zaczyna biegać po całym domu, zaglądać w każdy kąt i wspinać się na różne, domowe sprzęty. Rozwój 17-miesięcznego dziecka tak samo intensywnie przebiega na płaszczyźnie psychiczno – emocjonalnej, objawiając się m.in. częstą złością, ale także rozwojem podstaw empatii. Gdy dziecko ma 17 miesięcy bardzo często przechodzi także przez kolejny skok rozwojowy, eksperymentując ze swoim zachowaniem i granicami stawianymi przez opiekunów.
Co powinno umieć 17-miesięczne dziecko i jak mądrze wspierać jego rozwój? Co zrobić, jeśli 17-miesięczne dziecko nie mówi? 17. miesiąc to także czas na wykonanie kolejnych szczepień ochronnych, zgodnych ze schematem, na jaki zdecydowali się rodzice. W tym artykule przybliżamy 17. miesiąc życia dziecka, a także podpowiadamy pomysły na kreatywne zabawy z ciekawym świata maluszkiem.
Co powinno umieć 17-miesięczne dziecko: rozwój motoryki dużej oraz małej
Gdy dziecko ma 17 miesięcy wciąż doskonali umiejętność samodzielnego przemieszczania się na dwóch nogach. Mały odkrywca chodził już pewnie i coraz rzadziej się przewracał, jednak w rozwoju dziecka w 17. miesiącu właśnie przyszedł czas na naukę biegania, z którą znów wiąże się zwiększone ryzyko upadków.
Rozwój 17-miesięcznego dziecka odbywa się głównie poprzez ruch. Dlatego należy zaakceptować, a wręcz z radością przyjąć fakt, że maluszek nie może usiedzieć w miejscu: biega, podejmuje pierwsze próby podskoków, eksperymentuje z chodzeniem do tyłu czy kucaniem – to zupełnie naturalny etap, który świadczy o prawidłowym rozwoju dziecka w 17. miesiącu.
Jeśli rodzice nieustannie martwią się, że maluszek zrobi sobie krzywdę, można zastosować w domu kilka sprawdzonych rozwiązań które – oprócz troskliwego nadzoru rodziców – przyczynią się do poprawy bezpieczeństwa 17-miesięcznego dziecka (napiszemy o nich w kolejnych akapitach).
Co powinno umieć 17-miesięczne dziecko?
W tym wieku maluszek uczy się wspinać, zarówno na schody, jak i kanapę czy łóżko – takie zabawy z 17-miesięcznym dzieckiem są bardzo potrzebne dla jego rozwoju, natomiast powinny odbywać się wyłącznie pod nadzorem osoby dorosłej. Warto uczyć 17-miesięczne dziecko bezpiecznych sposobów schodzenia ze schodów czy sofy, jednak i tak trzeba mieć brzdąca stale na oku – wciąż łatwo może spaść (nawet z niewielkiej wysokości) i zrobić sobie krzywdę. Na schodach warto zamontować specjalną bramkę dziecięcą.
Co jeszcze powinno umieć 17-miesięczne dziecko?
Na tym etapie rozwoju malec uczy się rzucania piłeczki do celu np. do mamy lub starszego rodzeństwa. Mogą pojawiać się także pierwsze próby kopania piłki, która znajduje się w miejscu (maluszek jeszcze przez jakiś czas nie będzie potrafił kopać piłki, która jest w ruchu).
Rozwój koordynacji i precyzji sprawia, że tym, co powinno umieć 17-miesięczne dziecko jest dopasowywanie minimum 3 kształtów do zabawki typu sorter (klocki o kształcie walca, sześcianu, trójkąta), a także przekładanie drobnych przedmiotów z pojemniczka do pojemniczka. Brzdąc coraz sprawniej buduje z dużych klocków wieżę, składającą się z minimum 2 poziomów, choć niektóre dzieci w 17. miesiącu budują wieżę już z 3-4 klocków.
Spokojny rodzic i bezpieczny, szczęśliwy maluch: jak zorganizować domową przestrzeń w 17. miesiącu życia dziecka?
Rozwój 17-miesięcznego dziecka wiąże się z nauką biegania i skakania, dlatego warto okleić kanty szafek i stolików specjalnymi zabezpieczeniami, a podłogę w domu na jakiś czas pokryć miękkim dywanem, w jakimś stopniu amortyzującym upadki. Wiedząc, co umie, a także co powinno umieć 17-miesięczne dziecko zapewnijmy mu bezpieczną przestrzeń do swobodnej eksploracji.
Pamiętajmy że dziecko w 17. miesiącu potrafi przysunąć krzesło/taboret m.in. do kuchenki lub stołu. Następnie malec wspina się na nie, w celu dosięgnięcia czegoś, co stoi wyżej np. laptop, kubek z gorącą herbatą czy nożyczki. To niesie ryzyko poparzenia, zrzucenia na siebie czegoś ciężkiego, jak i poważnego zranienia (nie mówiąc o możliwości upadku z wysokości). W 17. miesiącu dzieci bardzo chętnie pomagają także przy różnych pracach domowych. Jest to wspaniała okazja do uczenia dziecka, co może być gorące, co ostre i niebezpieczne.
Mimo nieustannej nauki, rozwój 17-miesięcznego dziecka pcha je w kierunku samodzielnego doświadczania, dotykania i próbowania, dlatego nigdy bez nadzoru nie zostawiajmy 17-miesięcznego dziecka w pobliżu gorącego piekarnika, nieopodal noży leżących na stole, czy szklanych przedmiotów.
Jeśli chcemy, aby maluszek pomagał nam w gotowaniu, zaopatrzmy się np. w drewniany nóż do masła, którym dziecko w 17 .miesiącu będzie mogło pokroić banana na śniadanie (zawsze pod czujnym okiem opiekuna). Noże schowajmy poza zasięgiem dziecka. Jeśli brzdąc bardzo chce angażować się w pomoc w kuchni, można kupić lub pożyczyć od znajomych specjalny, drewniany stołek, ze wszystkich stron wyposażony w barierki. Dzięki temu 17-miesięczne dziecko w ferworze gotowania będzie zabezpieczone przed upadkiem. Prace w kuchni zawsze powinny odbywać się w towarzystwie osób dorosłych.
Zamiast non stop upominać maluszka, aby uważał na cenne, domowe sprzęty, warto je schować lub zabezpieczyć np. kanapę na jakiś czas nakryć kocem, a ulubione wazony/ kolekcję płyt, kwiaty czy radio przestawić na najwyższe półki, poza zasięgiem 17-miesięcznego dziecka.
Rozwój emocji dziecka w 17. miesiącu życia: miłość, złość i duża potrzeba akceptacji
Rodzicom bardzo często wydaje się, że ich 17-miesięczne dziecko przechodzi swoisty okres buntu – są dni, w których wszystko jest na ,,nie”, a maluszek nie chce współpracować m.in. podczas jedzenia czy kąpieli. Rozwój psychiczny 17-miesięcznego dziecka przynosi wiele emocji, z których malec zaczyna zdawać sobie sprawę, jednak nie wie jeszcze, jak sobie nimi radzić.
Dlatego tym, co potrafi 17-miesięczne dziecko jest w jednej chwili śmiech, a za moment zalewanie się łzami i krzyk, ponieważ zabawka nie chce zmieścić się do pudełka, lub tata zabronił wkładać palce do gniazdka (dlatego warto zawczasu osłonić je odpowiednimi zabezpieczeniami). Tym, co powinno umieć 17-miesięczne dziecko nie jest panowanie nad sobą – na to przyjdzie czas dopiero w kolejnych miesiącach rozwoju. Malec nie robi niczego złośliwie, choć często można odnieść takie wrażenie szczególnie, jeśli rodzicom na czymś bardzo zależy, lub wyjątkowo się spieszą.
Dla dziecka w 17. miesiącu rozwój psychiczno-emocjonalny to etap odkrywania własnej odrębności, obstawania przy swoim i postępowania na przekór tylko po to aby pokazać, że jego zdanie jest ważne. Takie poczucie sprawczości i decyzyjności buduje z kolei pewność siebie u 17-miesięcznego dziecka.
Brzdąc uczy się teraz, że nie wszystko układa się zawsze tak, jak on sobie tego życzy i do niektórych, życiowych sytuacji należy się nieco dostosować. Oczywiście ta nauka to proces, okraszony napadami frustracji, złości, tupania, a niekiedy leżeniem na podłodze i krzyczeniem, ile sił w małych płucach. Nie wszystkie dzieci w 17. miesiącu przechodzą ten etap rozwoju tak burzliwie, jednak ataki złości są stosunkowo powszechne.
W tym wieku maluchy wciąż potrzebują obecności mamy lub taty, jednak coraz chętniej zostają na dłuższą chwilę pod opieką babci, dziadka czy ulubionej cioci. Rozwój 17-miesięcznego dziecka bardzo wspierają także kontakty z innymi ludźmi, a przede wszystkim z dziećmi. Dlatego warto zadbać o to, aby malec jak najczęściej miał okazję do zabawy i obserwowania rówieśników, oraz nieco starszych maluszków.
Rozwój 17-miesięcznego dziecka, a nowe technologie: dlaczego warto ograniczyć maluszkowi dostęp do smartfona, telewizji i komputera?
Omawiając rozwój emocjonalny 17-miesięcznego dziecka nie można pominąć także kwestii korzystania przez maluszka ze smartfona i regularnego oglądania bajek w telewizji, czy na komputerze. Ekspozycja na światło niebieskie emitowane przez ekrany smartfonów/monitorów wpływa na rozregulowanie gospodarki hormonalnej dziecka w 17. miesiącu życia, m.in.:
- zwiększa się wytwarzanie kortyzolu (hormonu stresu);
- zmniejsza produkcja melatoniny (hormonu, który wpływa na dobry, jakościowy sen).
17-miesięczne dzieci bardzo szybko stają się także uzależnione od intensywnej stymulacji, jaką dają gry na smartfonie czy bajki oglądane w telewizji. Maluszkom regularnie korzystającym z ,,nowych technologii” ciężej zapanować nad sobą, trudniej im zasnąć i skupić się na wykonywanej czynności. Jeśli raz w tygodniu 17-miesięczne dziecko obejrzy krótką bajkę, z pewnością nie wpłynie to negatywnie na jego rozwój. Warto jednak ustalić jasne reguły dotyczące oglądania bajek, konsekwentnie ich przestrzegać i ograniczyć korzystanie ze smartfona/komputera/telewizora do absolutnego minimum.
Wielu specjalistów (w tym Amerykańska Akademia Pediatrii) radzi, aby dzieci do ukończenia 2 roku życia w ogóle nie miały styczności z tego typu ,,rozrywkami”, nawet w formie biernej (np. kiedy 17-miesięczne dziecko przebywa w pomieszczeniu, w którym rodzice/dziadkowie oglądają telewizję). Udowodniono, że ograniczenie ekspozycji na smartfony/komputer/telewizor bardzo korzystnie oddziałuje na rozwój dzieci w 17. miesiącu, a nawet może wpływać na wykształcenie się u nich wyższego ilorazu inteligencji w przyszłości.
Wybierając zabawki i aktywności dla 17-miesięcznego dziecka warto pamiętać, że to maluszek ma być podczas zabawy aktywny, a zabawka bierna, nie na odwrót. Bierne, 17-miesięczne dziecko godzinami wpatrzone w aż za bardzo ,,aktywny” ekran smartfona, nie rozwija się w optymalny sposób ani psychicznie, ani ruchowo.
Jak objawia się skok rozwojowy w 17. miesiącu i jakie umiejętności mogą się po nim pojawić?
W 17. miesiącu skok rozwojowy to przede wszystkim zmiany na poziomie psychicznym. Dziecko zaczyna dostrzegać znacznie więcej zależności i związków przyczynowo-skutkowych. Po skoku rozwojowym w 17. miesiącu u maluszka pojawiają się pierwsze oznaki kształtowania się empatii, czyli współodczuwania: maluszek robi się smutny, kiedy widzi kogoś smutnego i radosny, kiedy ktoś się cieczy. Wykształcają się także zabawy opiekuńcze np. karmienie i układanie do snu misia/lalki, przynoszenie płaczącemu rówieśnikowi swojej ulubionej zabawki, w celu pocieszenia.
Po skoku rozwojowym w 17. miesiącu dziecko nie stanie się nagle zdolne do pełnego rozumienia stanów emocjonalnych swoich oraz innych ludzi – to dopiero początki budowania się empatii. Skok rozwojowy w 17 miesiącu to także eksperymentowanie z granicami stawianymi przez opiekunów, ale także pierwsze próby dostosowywania swojego zachowania do okoliczności. Niekiedy po skoku rozwojowym w 17. miesiącu mowa dziecka nagle wchodzi na wyższy poziom zrozumienia i maluszek zaczyna wypowiadać więcej słów, a nawet pierwsze, proste zdania. Podczas skoku rozwojowego w 17. miesiącu dziecko może być jeszcze bardziej rozdrażnione, częściej budzić się w nocy i mieć potrzebę stałego przebywania w towarzystwie mamy. Skok rozwojowy w 17. miesiącu to dla rodziców dość wymagający czas.
Jeśli zmiana zachowania dziecka jest nagła i niepokojąca, warto obserwować maluszka przez 1-2 dni i w razie potrzeby skonsultować się z pediatrą. Niekiedy płaczliwość i ,,marudność” dziecka w 17. miesiącu są bowiem pierwszymi objawami rozwijającej się infekcji.
Co w rozwoju 17-miesięcznego dziecka powinno zaniepokoić rodziców?
Skoro omówiliśmy, co powinno umieć 17-miesięczne dziecko pora przyjrzeć się także zachowaniom i objawom, które powinny zaniepokoić rodziców. Rozwój 17-miesięcznych dzieci w większości przypadków obejmuje chodzenie bez podparcia, a nawet pierwsze próby biegania i podskoków (na razie stopy dziecka nie odrywają się całkowicie od ziemi).
Co prawda wg skali Denver okno rozwojowe dla umiejętności samodzielnego chodzenia to między 8. a 18. miesiącem, jednak jeśli dziecko ma 17 miesięcy i w ogóle nie jest zainteresowane nauką chodzenia, nie podciąga się do stania, nie chodzi przy meblach czy za rączkę, warto udać się na kontrolę do pediatry i fizjoterapeuty dziecięcego.
Tym, co powinno umieć 17-miesięczne dziecko są także swobodne zmiany pozycji z leżenia do siadu, z siadu do stania, a ze stania kontrolowane przechodzenie do pozycji siedzącej. Oczywiście w rozwoju 17-miesięcznego dziecka wciąż jest miejsce na upadki szczególnie, kiedy malec chodzi samodzielnie dopiero od niedawna lub uczy się biegać. 17-miesięczne dziecko z każdym dniem i tygodniem powinno jednak coraz lepiej zachowywać równowagę, poprawiać swoją koordynację i precyzję ruchów podczas samodzielnego jedzenia i zabawy.
Rodzice powinni obserwować stały, choćby minimalny progres w rozwoju 17-miesięcznego dziecka. W tym wieku maluszek w dalszym ciągu powinien tak samo chętnie używać obu rąk oraz nóg, bez wyraźnej preferencji żadnej ze stron. Tym, co powinno umieć 17-miesięczne dziecko jest także aktywne nawiązywanie kontaktu wzrokowego z innymi, zachęcanie rodziców do zabawy. Niepokojące jest, jeśli w 17. miesiącu dziecko jest bardzo wycofane, nie szuka kontaktu z innymi (nawet z najbliższymi), lubi stereotypowe zabawy np. godzinami potrafi bawić się w kącie wyłącznie jedną zabawką lub codziennie, przez długi czas wymachuje rączkami blisko swojej twarzy (stereotypie ruchowe).
W 17. miesiącu dzieci nie mówią jeszcze wielu, zrozumiałych słów, natomiast powinny dawać do zrozumienia, że rozumieją większość wypowiedzi, które do nich kierujemy. Dlatego tym, co powinno umieć 17-miesięczne dziecko jest wykonywanie prostych poleceń, jeśli się je zachęci np. ,,daj piłeczkę”, czy kiwanie głową na ,,tak” lub ,,nie” w formie odpowiedzi na zadane pytanie.
Jeśli cokolwiek w zachowaniu lub stanie zdrowia dziecka niepokoi rodziców, zawsze powinni zgłosić się do pediatry.
Jak stymulować rozwój 17-miesięcznego dziecka, które nie mówi?
Tym, co powinno umieć 17-miesięczne dziecko jest gaworzenie, wokalizowanie i próby naśladowania dźwięków oraz słów, które wypowiadają rodzice. Co zrobić, jeśli 17-miesięczne dziecko nie mówi? Przede wszystkim należy obserwować maluszka i doprecyzować – czy nie mówi w ogóle, czy porozumiewa się z otoczeniem za pomocą różnych dźwięków, gestów i mimiki?
Jeśli w 17. miesiącu dziecko nie mówi ani jednego, zrozumiałego słowa, zgodnie z przyjętymi normami rozwojowymi ma jeszcze miesiąc, aby to nadrobić (czyli do 18 miesiąca życia). Jeśli 17-miesięczne dziecko nie mówi niemal nic, wydaje z siebie mało dźwięków i nie jest skore do prób komunikowania się z innymi, do lekarza warto udać się z maluszkiem jak najszybciej.
Każde dziecko rozwija się w indywidualnym tempie, dlatego rozwój mowy jednego, 17-miesięcznego dziecka obejmuje wypowiadanie nawet 10 zrozumiałych słów, podczas gdy inne dziecko w tym wieku umie powiedzieć tylko ,,nie” i ,,mama”. Aby stymulować brzdąca do mówienia, warto zakupić książeczki lub figurki zwierząt i pojazdów, a następnie w prostych słowach opowiadać o nich 17-miesięcznemu dziecku, które nie mówi. Rodzic może także naśladować dźwięki, jakie wydają zwierzęta czy pojazdy: np. ,brrrrummm”, ,,ko-ko-ko”, ,,pi-pi-pi”, a następnie zachęcać dziecko do tego samego.
Na spacerach i podczas codziennych obowiązków opowiadajmy dziecku, co robimy, co widzimy, jakimi zabawkami się bawimy. Starajmy się jednak nie zalewać 17-miesięcznego dziecka potokiem słów i posługujmy się normalnym językiem, pozbawionym zdrobnień. Dajmy także dziecku czas na odpowiedź i powstrzymajmy się od ciągłego poprawiania go. Jeśli pokazujemy na kurę, a dziecko w 17. miesiącu zamiast ,,ko-ko-ko” powie ,,hau-hau” powiedzmy raczej: ,,Och, widzę, że chcesz pokazać mi psa” i pokażmy obrazek/figurkę psa.
Jeśli 17-miesięczne dziecko nie mówi, a dodatkowo miało (lub wciąż ma) duże problemy z rozszerzaniem diety m.in. z wybiórczością pokarmową (np. akceptacja tylko niektórych konsystencji pokarmu) czy trudności z pobieraniem pokarmu z łyżeczki, należy ponownie udać się na konsultację do neurologopedy.
Zabawy z 17-miesięcznym dzieckiem: jak miło i rozwijająco spędzać razem czas?
Wielu rodziców zastanawia się, jak w ciekawy sposób można spędzić z dzieckiem czas lub zająć je chwilę czymś innym niż bajka w telewizji, aby można było w spokoju np. przyszykować obiad.
Organizując zabawy z 17-miesięcznym dzieckiem należy przede wszystkim pamiętać, że maluszek w tym wieku potrafi skupić się na czymś jedynie ok. 1 minutę. Dlatego nie należy wymagać od dziecka w 17. miesiącu, aby samodzielnie bawiło się przez długi czas – to zadanie jest dla niego jeszcze nieosiągalne.
Można jednak przygotować dla 17-miesięcznego dziecka zabawy w formie ,,półki/szafki/szuflady aktywności”. Ustawiamy tam ciekawe i bezpieczne przedmioty codziennego użytku oraz zabawki np. garnek i drewnianą łyżkę, sorter, układankę/puzzle na drewnianej podstawie (składające się max. z 3-5 elementów), duże klocki, piłkę, zabawkę ,,bączek” do samodzielnego nakręcania, drewniany samochodzik itp. Maluszek sam wybierze, na jakie zabawki ma ochotę i jeśli jakąś się znudzi, przejdzie do kolejnej.
Wspaniałe zabawy z 17-miesięcznym dzieckiem to także aranżowanie w domu/w ogrodzie torów przeszkód, gdzie trzeba coś wyminąć, nad czymś przejść, może przeczołgać się przez tunel, a na koniec wrzucić piłkę do miski? Pomysłów może być wiele!
Rozwijające zabawy z 17-miesięcznym dzieckiem to:
- wspólne ugniatanie ciasta/masy solnej;
- rysowanie, a w zasadzie bazgranie kredkami świecowymi po kartce (zwróćmy uwagę, aby były dość grube, przez co łatwe w trzymaniu oraz wykonane z nietoksycznych materiałów);
- podlewanie kwiatków w domu/w ogrodzie (można zakupić dla dziecka małą konewkę);
- zamiatanie zmiotką podłogi w kuchni, wspólnie ścierać kurze (nauka dbania o porządek);
- wspólnie z 17-miesięcznym dzieckiem można wsypywać do miski składniki na owsiankę/zdrowe ciasteczka,
W formie zabawy z 17-miesięcznym dzieckiem może przebiegać także nauka troski i bezpiecznego postępowania z domowymi zwierzątkami (dosypywanie karmy, dolewanie wody do miseczki, nauka delikatnego głaskania psa/kota). Pamiętajmy, że zabawy psa lub kota z 17-miesięcznym dzieckiem mogą niefortunnie zakończyć się podrapaniem lub pogryzieniem, dlatego nigdy nie zostawiajmy maluszka bez nadzoru w towarzystwie zwierząt domowych.
Wspaniałe zabawy z 17-miesięcznym dzieckiem to również te organizowane na świeżym powietrzu, na placu zabaw, pośród innych dzieci. Jeśli danego dnia maluszek nie ma ochoty podchodzić do rówieśników, a jedynie obserwować ich z daleka, nigdy nie zmuszajmy go na siłę do wchodzenia w interakcje z innymi – zdajmy się w tej kwestii na intuicję oraz potrzeby dziecka w 17. miesiącu.
Szczepienia w 17. miesiącu życia dziecka: ile wkłuć czeka maluszka podczas wizyty w przychodni?
W 17. miesiącu życia należy udać się z dzieckiem do przychodni, w celu wykonania kolejnych, obowiązkowych szczepień ochronnych (o ile maluszek nie przyjął ich w poprzednim miesiącu). Jakie szczepienia czekają 17-miesięczne dziecko? Malec zostanie zaszczepiony przeciwko:
- błonicy-tężcowi-krztuścowi (DTP);
- poliomyelitis (IPV);
- oraz przeciwko Hib.
Rodzice często zastanawiają się, ile wkłuć będzie miało wykonane dziecko podczas tej wizyty szczepiennej? Ilość iniekcji jest zależna od schematu szczepień, na który zdecydowali się rodzice podczas pierwszej wizyty szczepiennej w przychodni.
Jeśli wybrane zostały szczepienia tradycyjne, w 17. miesiącu życia dziecko będzie miało wykonane 3 wkłucia. Z kolei jeśli już na samym początku rodzice zdecydowali się na schemat szczepień przy użyciu preparatów skojarzonych 5w1 lub 6w1, dziecko w 17. miesiącu będzie miało wykonane tylko 1 wkłucie.
Jak przygotować się do szczepienia?
Na wizytę w przychodni na pewno należy zarejestrować się z odpowiednim wyprzedzeniem, a także ubrać 17-miesięczne dziecko w sposób, który ułatwi rozebranie go do badania lekarskiego (kwalifikującego do szczepienia). Warto uzbroić się również w ulubioną zabawkę/książeczkę maluszka i dużą dawkę spokoju – emocje rodziców zawsze udzielają się 17-miesięcznym dzieciom.
