Pierwszy tydzień życia dziecka to wielka, życiowa zmiana zarówno dla świeżo upieczonych rodziców, jak i samego noworodka. Od pierwszych chwil poza brzuchem mamy dziecko zaczyna chłonąć świat wszystkimi zmysłami, stopniowo adaptując się do nowej, nieznanej rzeczywistości.
Z nowymi, życiowymi rolami oswajają się również jego rodzice, którzy – szczególnie na początku – mają wiele pytań i obaw związanych z opieką nad nowo narodzonym członkiem rodziny. Jeszcze przed porodem zastanawiają się, jak będzie wyglądać tygodniowy noworodek? Kiedy najlepiej wykąpać dziecko po raz pierwszy? Ile zjada tygodniowy noworodek i po czym można poznać, że się najada? W tym artykule odpowiadamy na najczęściej pojawiające się pytania i rozwiewamy wątpliwości na temat pierwszego tygodnia życia dziecka.
Witaj w domu maluszku! Pierwszy tydzień noworodka w domu
Pierwszy tydzień noworodka w domu to niezwykle emocjonujący moment, dlatego aby spokojnie móc skupić się na przeżywaniu tych wyjątkowych chwil, dobrze jest zawczasu przygotować dla maluszka łóżeczko, kącik do przewijania oraz kosmetyki do pielęgnacji m.in. krem pod pieluszkę, czy łagodny środek myjący dla niemowląt od 1. dnia życia. Wszystkie ubrania i akcesoria przyniesione ze szpitala powinny zostać dokładnie wyczyszczone i wyprane (w możliwie jak najwyższej temperaturze) aby uniemożliwić szpitalnym patogenom rozprzestrzenienie się w obrębie domu.
Kobieta po porodzie może czuć się obolała i osłabiona, dlatego dobrze zorganizowana, domowa przestrzeń oraz pomoc najbliższych będą w tym początkowym okresie na wagę złota. Pierwszy tydzień noworodka w domu cała rodzina spędzi na wzajemnym poznawaniu się, nawiązywaniu więzi i organizacji nowej codzienności.
Należy zadbać o odpowiednią temperaturę oraz wilgotność powietrza w pomieszczeniach, w których przebywa maluszek: ok. 20-23 stopnie w dzień i ok. 19-20 stopni w nocy. O optymalną wilgotność powietrza na poziomie 40-60% warto zatroszczyć się szczególnie w okresie grzewczym, aby nie doprowadzić do nadmiernego wysuszenia delikatnej skóry, śluzówki nosa i oczu dziecka.
Jak wygląda tygodniowy noworodek?
Przyjście na świat to dla dziecka niemała zmiana – do tej pory przebywało bowiem w ciasnej, zaciemnionej macicy, wypełnionej wodami płodowymi. Dlatego w 1. tygodniu życia dziecka można zaobserwować:
- lekką opuchliznę okolicy oczu, które maluszek otwiera na razie jedynie w nieznacznym stopniu, gdyż jego narząd wzroku adaptuje się do nowego otoczenia;
- skóra tygodniowego dziecka wciąż jest lekko zaróżowiona i gdzieniegdzie pokryta delikatnym meszkiem tzw. lanugo, który zniknie w przeciągu najbliższych dni;
- jeśli tuż po porodzie siłami natury można było zaobserwować zniekształcenia główki (która w wyniku przeciskania się przez kanał rodny może być nieco wydłużona) to w pierwszym tygodniu życia dziecka zaczyna ona stopniowo nabierać swoich właściwych kształtów;
- na główce można zaobserwować także dwa, miękkie i pulsujące miejsca zwane ciemiączkami, które na tym etapie życia niemowlęcia nie są pokryte tkanką kostną;
- paznokcie tygodniowych noworodków często są dość długie, gdyż nie zaleca się obcinania ich w szpitalu, aby zapobiec ewentualnym zakażeniom. Po powrocie do domu można delikatnie obciąć je z użyciem specjalnych nożyczek dedykowanych niemowlętom.
Tygodniowe niemowlę przez większą część dnia ma zaciśnięte piąstki, a jego rączki i nóżki wykonują nieskoordynowane ruchy. W leżeniu na brzuszku kończyny niemowlęcia znajdują się w zgięciu, blisko tułowia a główka jest zwrócona w jedną ze stron. W 1. tygodniu życia dziecko nie jest jeszcze w stanie unieść główki, jednak potrafi powolutku odwrócić twarz w przeciwnym kierunku (co kosztuje maluszka naprawdę sporo wysiłku).
Noworodek zaczyna tracić na wadze i ma wysypkę? To mogą być tzw. stany przejściowe noworodka
Bardzo często w 1. tydzień życia dziecka można zaobserwować kilka nietypowych dolegliwości, które wzbudzają u rodziców spory niepokój. Stany przejściowe noworodka, nazywane także odczynami ciążowym to 5 fizjologicznych przypadłości występujących u wielu nowo narodzonych dzieci:
Fizjologiczny spadek masy ciała
1-2 dobie po porodzie u dziecka można zaobserwować spadek wagi, który nie powinien przekroczyć 10% urodzeniowej masy ciała. W 3 dobie życia spadek wagi zwykle jest największy, natomiast od 4 doby masa ciała noworodka stopniowo zaczyna się zwiększać.
Rumień toksyczny
Białe krostki z czerwoną obwódką, które mogą pojawić się na skórze noworodka jeszcze podczas pobytu w szpitalu. Nie wymagają specjalnego leczenia, zazwyczaj znikają samoistnie w najbliższych tygodniach.
Podwyższona temperatura ciała
Najczęściej w 1-3 dobie po porodzie temperatura ciała noworodka może przejściowo wzrosnąć nawet do 39 stopni.
Kryza ciążowa
Wwyniku oddziaływania matczynych hormonów z okresu porodu u niektórych noworodków można zaobserwować nieznaczny obrzęk piersi. U dziewczynek niekiedy pojawia się przejściowy obrzęk warg sromowych i wydzielina z pochwy.
Żółtaczka fizjologiczna
Występuje nawet u 70% nowonarodzonych dzieci urodzonych o czasie i niemal u wszystkich wcześniaków. Najczęściej pojawia się w 2-3 dobie po porodzie. Towarzyszy jej ospałość dziecka, które może nie wybudzać się na karmienia z należytą regularnością, przez co spadek jego masy ciała będzie bardziej widoczny, a przebieg żółtaczki nieco wydłużony. Dziecko poddaje się naświetlaniom przy użyciu specjalnych lamp UV oraz należy dbać o jego regularne odżywianie. W przypadku żółtaczki fizjologicznej nie ma konieczności rezygnowania z karmienia piersią.
Mimo, że stany przejściowe noworodka uznawane są za fizjologię, wszelkie niepokojące objawy i wątpliwości co do stanu zdrowia noworodka niezwłocznie należy skonsultować z lekarzem.
Ile zjada tygodniowy noworodek karmiony piersią i po czym poznać, że się najada?
W pierwszym tygodniu życia karmienie dziecka często przysparza rodzicom wiele zmartwień. Przede wszystkim pojawiają się obawy o to, czy dziecko się najada. Najwięcej wątpliwości występuje w przypadku karmienia piersią, gdyż wtedy nie jesteśmy w stanie stwierdzić dokładnie, ile zjada tygodniowy noworodek. Co więcej, spora część noworodków chce ssać pierś niemal non stop, przez co wiele kobiet rezygnuje z karmienia piersią w obawie, że wytwarzają za mało pokarmu, a dziecko jest głodne.
Przede wszystkim należy podkreślić, że karmienie piersią jest najbardziej zalecaną metodą żywienia niemowląt, a wszelkie problemy laktacyjne warto skonsultować ze swoją położną lub Certyfikowanym Doradcą Laktacyjnym. W 1. tygodniu życia dziecka, a także w najbliższych miesiącach karmimy piersią na żądanie, czyli gdy widzimy, że: dziecko jest niespokojne, obraca główkę na boki i ,,szuka” ustami sutka – to proponujemy mu pierś.
Jedna sesja karmienia może trwać od 5 do nawet 45 minut i jest to u tygodniowego noworodka zupełnie naturalne. Częste dostawianie maluszka do piersi wspaniale stymuluje laktację, która w tym czasie intensywnie się rozkręca. Jak więc poznać, że w 1. tygodniu życia dziecko karmione piersią się najada?
Oprócz ilości karmień, która powinna wynosić ok. 8-12 razy na dobę (w tym min. 1 karmienie w nocy) istnieje również kilka wskaźników skutecznego karmienia.
Jednym z nich jest ilość stolców, jakie wydala dziecko w ciągu doby:
- 1- 2 doba życia: 2-4 kupki (wydalanie smółki)
- 3-4 doba życia: dziecko robi ok. 3-4 kupki (zwykle w kolorze zielono-żółtym)
- 4-7 doba życia: coraz obfitsze kupki w ilości 2-6 (przy czym za jedną kupkę uznać można ,,plamę” na pieluszce o średnicy min. 3 cm)
Kolejnym wskaźnikiem prawidłowego żywienia dziecka w 1 tygodniu życia jest ilość wydalanego przez nie moczu, mierzona liczbą zmoczonych pieluszek (to, czy w pampersie jest mocz można stwierdzić po tym, że umieszczony na nim paseczek zabarwia się – najczęściej na niebiesko):
- w 1-2 dobie dziecko moczy ok. 1-2 pampersów/dobę.
- w 3-7 dobie dziecko moczy ok. 4-6 pampersów/dobę.
Prawidłowo żywione dziecko powinno również odpowiednio przybierać na wadze (26-31 gram dziennie w I kwartale), jednak w 1. tygodniu życia dziecko doświadcza fizjologicznego spadku masy ciała, dlatego jego waga po obniżeniu powinna najpierw wrócić do urodzeniowej masy ciała, a następnie zacząć systematycznie wzrastać.
Kiedy pierwsza kąpiel noworodka?
Wiele świeżo upieczonych mam boryka się z dylematem dotyczącym pierwszej kąpieli noworodka. Zgodnie z aktualnymi zaleceniami WHO z pierwszą kąpielą należy wstrzymać się przez minimum 6 godzin od porodu, a najlepiej odczekać pełne 24 godziny. Coraz częściej zaleca się jednak wstrzymanie z pierwszą kąpielą noworodka aż do powrotu do domu, aby dopiero wtedy zmyć z maluszka wszystkie, szpitalne drobnoustroje. Oczywiście pozostałości krwi porodowej oraz smółki można, a nawet trzeba miejscowo i delikatnie zmyć ze skóry dziecka, jednak również z tym warto odczekać ok. 2 godziny od porodu.
Tygodniowy noworodek nie wymaga codziennej kąpieli – wystarczy przeprowadzać ją co drugi dzień. Pamiętaj, aby woda do kąpieli miała optymalną temperaturę ok. 37-38 stopni Celsjusza, a pomieszczenie w którym kąpiesz tygodniowe niemowlę było nagrzane do ok. 26 stopni i wolne od przeciągów.
Stosuj wyłącznie delikatne kosmetyki przeznaczone dla dzieci od 1. dnia życia. Jeśli delikatnie zamoczysz kikut pępowiny – nic nie szkodzi! Pamiętaj jedynie, aby po kąpieli bardzo dokładnie osuszyć go przy użyciu czystego gazika i jednorazowego patyczka kosmetycznego dla niemowląt. Wedle obecnych wytycznych, kikut pępowinowy pielęgnujemy metodą tzw. ,,na sucho”.
Noworodki uwielbiają niespieszne, spokojne ruchy i uspokajający ton głosu mamy lub taty nie tylko podczas kąpieli, ale także w czasie wszystkich czynności pielęgnacyjnych. Pamiętaj, że mycie tygodniowego dziecka czy zmiana jego pieluszki to wspaniała okazja do nawiązywania z nim niepowtarzalnej więzi.
Jak uspokoić tygodniowe dziecko? Poznaj skuteczne sposoby na ukojenie maluszka
Nowonarodzone dziecko przesypia ok. 20 godzin w ciągu doby, pozostały czas wykorzystując na jedzenie, zaspokajanie potrzeby bliskości oraz chłonięcie nowych bodźców z otoczenia. Tygodniowe niemowlę jest bardzo wyczulone na dotyk oraz wszelkie dźwięki, dlatego uwielbia być tulone, kołysane i z chęcią wsłuchuje się w spokojne, znane mu głosy rodziców czy rodzeństwa. Noworodek bardzo lubi być dość ciasno otulany, gdyż czuje się wtedy bezpiecznie niczym w brzuchu swojej mamy. Pamiętaj jednak, żeby podczas otulania (zwanego też spowijaniem) nóżki dziecka miały pozostawioną pełną swobodę ruchu – to ważne dla prawidłowego rozwoju delikatnych stawów biodrowych noworodka.
Niemowlęta bardzo dobrze reagują także na szum, który przypomina im odgłosy krwi przepływającej w naczyniach krwionośnych ich mamy z okresu ciąży, dlatego w pierwszy tydzień dla uspokojenia dziecka warto spróbować odgłosu białego szum, który emitują m.in. specjalne, szumiące przytulanki.
W 1. tygodniu życia dziecka zdecydowanie zaleca się unikać ostrego oświetlenia, głośnej muzyki czy bardzo hałaśliwych i migających zabawek, które mogą doprowadzić do przebodźcowania układu nerwowego noworodka. W tym okresie życia dziecka lekko przytłumione światło, spokojne ruchy, dużo tulenia i cicho nucona przez rodzica melodia dadzą maluszkowi znacznie więcej pozytywnych doznań.
