21-miesięczne dziecko jest na co dzień pogodnym, skorym do zabawy i psot, małym człowiekiem, który lubi robić wszystko sam i często stawiać na swoim. Niektóre zachowania uznawane przez rodziców za trudne, są naturalnym etapem rozwoju 21 miesięcznego dziecka w którym warto maluszkowi towarzyszyć, z możliwie jak największym spokojem i zrozumieniem. Jak to zrobić? Jak przebiega prawidłowy rozwój dziecka w 21. miesiącu życia? W 21. miesiącu życia u dziecka często występuje także kolejny skok rozwojowy – jak się objawia i jakie, nowe umiejętności mogą się po nim pojawić?
Wielu rodziców martwi się również tym, że ich 21-miesięczne dziecko mało mówi. Po czym poznać, że rozwój mowy maluszka jest opóźniony i dziecko wymaga specjalistycznego wsparcia? Jakie zabawki będą najlepsze na prezent dla dziecka w 21. miesiącu życia? Odpieluchowanie – po czym poznać, że 21-miesięczne dziecko jest gotowe na pożegnanie pampersa? Zdrowa dieta oraz prawidłowa waga 21-miesięcznego dziecka – o czym warto pamiętać, komponując jadłospis małego smakosza? Zapraszamy do lektury.
Rozwój ruchowy dziecka w 21. miesiącu życia: poprawa koordynacji i precyzji ruchów
21. miesiąc życia dziecka to dla rodziców prawdziwy sprawdzian cierpliwości, spostrzegawczości i kondycji fizycznej. Maluszka jest bowiem pełno w całym domu, a nierzadko trzeba go także dogonić podczas spaceru. Dziecko w 21. miesiącu życia nieustannie biega, kuca, podskakuje, czołga się pod przeszkodami i wspina na różne domowe sprzęty, zarówno te bardziej akceptowalne jak kanapa i krzesło, jak i zdecydowanie nieodpowiednie np. parapet okna, czy regał z książkami. Stale trzeba mieć 21-miesięczne dziecko na oku pilnując, aby podczas swoich harców przypadkowo nie zrobiło krzywdy sobie, lub komuś innemu. O najważniejszych kwestiach bezpieczeństwa więcej powiemy już za chwilę.
W rozwoju maluszka do tej pory można było obserwować podskoki w miejscu. Po skoku rozwojowym w 21. miesiącu życia u dziecka bardzo często pojawia się umiejętność i ogromna chęć zeskakiwania z różnych miejsc np. ze stopni schodów, z kanapy, z krawężnika itp.
To, jak często i z jak wysoka 21-miesięczne dziecko będzie próbowało zeskakiwać jest zależne od temperamentu malucha. Spokojniejsze brzdące zadowolą się zeskakiwaniem z krawężnika lub ostatniego stopnia schodów, podczas gdy nieco odważniejsze dzieci w 21. miesiącu życia będą próbowały skakać z większej wysokości np. z kanapy, a nawet ze stołu – warto mieć to na uwadze, hamując niebezpieczne zapędy malucha.
U 21-miesięcznego dziecka rozwój równowagi i koordynacji sprawiają, że jest ono coraz bardziej precyzyjne w swoich działaniach. Maluch rzadziej się przewraca, umie manipulować niewielkimi przedmiotami np. mniejszymi klockami i samochodzikami, sprawnie je za pomocą łyżeczki i dziecięcego widelca, a nawet pije z otwartego kubka bez rozlewania. Niektóre dzieci w 21. miesiącu życia zaczynają sobie świetnie radzić także na rowerku biegowym, doskonale łapiąc równowagę. Gdy dziecko ma 21 miesięcy, z upodobaniem bawi się zabawkami typu sortery czy przebijaki, gdzie młoteczkiem celnie uderza drewniane kołeczki lub kulki.
Sprawność manualna i rozwój poznawczy sprawiają, że niektóre dzieci w 21. miesiącu rysują także swoje pierwsze koło, co prawda nie idealne, ale trening czyni mistrza.
Bezpieczny rozwój dziecka w 21. miesiącu życia
Rozwój dziecka w 21. miesiącu odbywa się głównie poprzez ruch i samodzielne doświadczanie świata ,,na własnej skórze”. Rodzice po prostu muszą zaakceptować ruchliwość i wszędobylską naturę 21-miesięcznego dziecka. Z pewnością nie powinniśmy zabraniać maluszkowi ruchu i związanych z tym eksperymentów (oczywiście w granicach rozsądku), ponieważ prawidłowo rozwijające się dziecko w 21. miesiącu potrzebuje dużej dawki swobodnego ruchu i nowych bodźców.
Opiekunowie powinni dostosować domową przestrzeń tak, aby była maksymalnie bezpieczna i dopasowana do rozwoju 21-miesięcznego dziecka. Maluch potrafi być teraz naprawdę pomysłowy w obchodzeniu zabezpieczeń zainstalowanych przez rodziców w domu. Oczywiście nie można być przy 21-miesięcznym dziecku w każdej sekundzie jego życia, dlatego należy zawczasu pomyśleć o podstawowych zagrożeniach, czyhających na maluszka, przede wszystkim we własnym domu.
Na jakie nowe umiejętności, a tym samy zagrożenia warto zwrócić uwagę dbając o bezpieczeństwo rozwoju dziecka w 21. miesiącu?
Po pierwsze nigdy nie zostawiajmy dziecka w 21. miesiącu życia samego w pomieszczeniu, w którym na oścież otwarte jest okno lub drzwi balkonowe. Rozwój 21-miesięcznego dziecka i umiejętność planowania sekwencji działań sprawia, że jeśli brzdąc będzie chciał wyjrzeć przez otwarte okno, przysunie sobie krzesło i wejdzie po nim na parapet. Miejmy to na uwadze, szczególnie latem. Może także nadejść konieczność zamontowania w oknach specjalnych zabezpieczeń, a nawet zamków. Rozwój ruchowy dziecka w 21. miesiącu życia to także etap zeskakiwania z łóżka, schodów i innych, wyżej położonych miejsc.
Warto wytłumaczyć maluszkowi, że skakanie ze zbyt dużej wysokości może skończyć się bolesnym i groźnym urazem. Kiedy czegoś zabraniamy, pokażmy 21-miesięcznemu dziecku przyjazną alternatywę czyli miejsca, z których – wedle naszej oceny – może bezpiecznie zeskakiwać np. niewysokie łóżko, stabilna pufa itp. Oczywiście nadzór rodzica podczas takiej ,,gimnastyki” jest bardzo potrzebny.
Nie pozwalajmy 21-miesięcznemu dziecku samodzielnie bawić się na schodach. Korzystanie z nich także powinno odbywać się wyłącznie pod opieką rodziców. Omawiając kwestię bezpiecznego rozwoju 21-miesięcznego dziecka, nie można pominąć coraz większej skłonności do eksperymentowania z wkładaniem różnych, małych przedmiotów do nosa czy ucha. Tłumaczmy maluszkowi, dlaczego nie powinien tak robić ale pamiętajmy, że żadne, racjonalne reprymendy nigdy nie zastąpią stałego monitorowania poczynań pomysłowego dziecka w 21. miesiącu życia. Na co dzień należy obserwować rozwój oraz możliwości 21-miesięcznego dziecka i na bieżąco dopasowywać domową przestrzeń tak, aby była maksymalnie bezpieczna.
Skok rozwojowy w 21. miesiącu: czego można się spodziewać?
W okolicach 21. miesiąca życia u dziecka może pojawić się kolejny skok rozwojowy. Maluszek często jest wtedy rozdrażniony, ma trudności z zasypianiem, co chwilę wybudza się w nocy, trudniej ukoić jego płacz. Po skoku rozwojowym w 21. miesiącu dziecko może nabrać umiejętności zeskakiwania z różnych miejsc, może dla zabawy chodzić na palcach, lepiej radzić sobie z zachowaniem równowagi np. podczas jazdy na rowerku biegowym.
Po skoku rozwojowym w 21. miesiącu maluszek zaczyna niekiedy wypowiadać jeszcze więcej słów i budować proste zdania. Każdy maluszek przechodzi przez skok rozwojowy nieco inaczej, a u niektórych 21-miesięcznych dzieci rozwój przebiega bardziej harmonijnie niż skokowo – to kwestia indywidualna.
Czasami zdarza się, że wzmożona płaczliwość, zmniejszenie apetytu i problemy ze snem nie są symptomami skoku rozwojowego w 21. miesiącu, ale jakiejś rozwijającej się u maluszka infekcji. W razie wątpliwości zawsze najlepiej poradzić się pediatry.
Lęk przed zmianami, wiele emocji i lepsza pamięć: jak przebiega rozwój psychiczny dziecka w 21. miesiącu życia?
Na większość dzieci w 21. miesiącu bardzo uspokajająco działa stały, przewidywalny przebieg dnia, który może pomóc ograniczyć napady złości i frustracji malucha. Lęk przed nowymi sytuacjami z pewnością pomoże załagodzić również wyjaśnienie maluszkowi w prostych słowach, co go czeka np. nieplanowana wizyta u znajomych, rozpoczęcie przygody ze żłobkiem.
Dziecko w 21. miesiącu rozumie większość prostych komunikatów, które do niego kierujemy. Nie jest natomiast jeszcze w stanie pojąć niektórych pojęć abstrakcyjnych np. upływu czasu, czy określeń typu ,,będzie fajnie” lub ,,bądź grzeczny/grzeczna”, które znaczą dla malucha wszystko i nic. Zamiast tego powiedzmy konkretnie: ,,Lubisz się huśtać, prawda? Idziemy na spacer i na huśtawkę” lub ,,Siedź tutaj i rysuj (podajemy niezbędne pomoce plastyczne i wskazujemy dziecku miejsce do rysowania), a tata w tym czasie podgrzeje obiad”. Rozwój dziecka w 21. miesiącu wciąż obfituje w testowanie granic stawianych przez rodziców, popisywanie się w celu ściągnięcia na siebie uwagi opiekunów, czy niekontrolowane napady złości, kiedy coś maluszkowi nie wychodzi lub czegoś mu zabraniamy.
Wspierające dla rozwoju poznawczego 21-miesięcznego dziecka będzie maksymalne ograniczenie ekspozycji na ekrany smartfonów, telewizorów i komputerów. Oglądanie bajek w telewizji/na komputerze i granie na telefonie szybko uzależnia i może przyczyniać się do zaburzeń koncentracji, trudności z zasypianiem i nasilenia napadów złości.
W rozwoju poznawczym 21-miesięcznego dziecka wyraźnie można zaobserwować polepszenie pamięci i logicznego myślenia. Brzdąc potrafi dopasować brakujący element prostej układanki, zaczyna pojmować zasady gry w tzw. ,,memory”, zapamiętując rozmieszczenie ukrytych obrazków. Postępuje także rozwój empatii 21-miesięcznego dziecka, które chętnie przytula się do najbliższych, karmi misia/lalkę i układa je do snu, a także rozdaje uściski znajomym dzieciom. Co prawda w tym wieku dziecko nie potrafi jeszcze aktywnie bawić się z rówieśnikami (obserwuje i bawi się raczej obok nich, niż razem z nimi), jednak swobodny kontakt z innymi maluszkami jest niezwykle cenny dla rozwoju społecznego 21-miesięcznego dziecka.
Mama i tata to dla 21-miesięcznego dziecka najważniejsze wsparcie i przykład radzenia sobie z emocjami
W 21. miesiącu życia dziecka wielu rodziców skarży się na wciąż nawracające u malucha napady złości i buntu. Brzdąc wszystko chce zrobić sam, szczególnie jeśli słyszy, że jest na coś jeszcze za mały. Napady frustracji przy przedłużającym się w nieskończoność, samodzielnym ubieraniu się czy jedzeniu, potrafią mocno nadwyrężyć cierpliwość rodziców, którzy nie mają pomysłu, jak radzić sobie w takich bardziej wymagających sytuacjach.
Przede wszystkim warto zachować spokój i wziąć kilka głębokich oddechów – zdenerwowany rodzic z pewnością nie uspokoi sfrustrowanego dziecka w 21. miesiącu życia. Rodzice często zapominają, że rozwój 21-miesięcznego dziecka to ciągłe zmiany, dlatego większość uciążliwych zachowań, napadów złości i buntu za jakiś czas przeminie.
W pewnym momencie układ nerwowy dziecka rozwinie się na tyle, że jakaś do tej pory trudna sytuacja staje się dla maluszka poznawczo dostępna i przestaje być problemem. Oczywiście jak najczęściej warto spokojnie i z szacunkiem rozmawiać z 21-miesięcznym dzieckiem o emocjach i właściwych strategiach radzenia sobie z nimi.
Należy być także konsekwentnym rodzicem
jeśli czegoś zabraniamy lub wymagamy, nie zmieniajmy zdania tylko dlatego, że maluszek się buntuje. 21-miesięczne dziecko szybko nauczy się, że krzykiem i płaczem jest w stanie wyegzekwować od rodziców to, na co ma ochotę np. zakup słodyczy lub niebezpieczną jazdę na kolanach mamy, zamiast w foteliku samochodowym.
Warto dawać dziecku wybór
Starajmy się nie zapominać o zadawaniu pytań typu: ,,Którą bluzę chcesz założyć, taką, czy taką? (pokazujemy maksymalnie 3-4 sztuki)”, ,,Chcesz iść na plac zabaw obok domu, czy na ten w parku?”. Jeśli 21-miesięczne dziecko upiera się, że chce zjeść śniadanie jedną, konkretną łyżeczką, zazwyczaj nie warto wszczynać awantury i zezwolić na taką nieszkodliwą, dziecięcą zachciankę – to da dziecku poczucie, że jego zdanie też jest ważne.
Wsparcie i zrozumienie ze strony rodziców
Nie umniejszamy emocjom i problemom 21-miesięcznego dziecka, ponieważ dla maluszka naprawdę są ważne i bardzo potrzebuje on wsparcia i zrozumienia ze strony rodziców. Tym, co potrafi 21-miesięczne dziecko jest także bezbłędne naśladowanie zachowań swoich najbliższych, zarówno tych dobrych, jak i nieco mniej pożądanych. Dlatego jeśli stale podnosimy głos podczas rozmowy i szybko tracimy panowanie nad sobą, może teraz nadszedł czas, aby nad nad tym popracować? Nie wymagajmy od 21-miesięcznego dziecka tego, czego sami nie jesteśmy w stanie pokazać własnym postępowaniem.
21-miesięczne dziecko nie mówi lub mówi mało: czy wymaga konsultacji ze specjalistą?
Rozwój werbalnej komunikacji z 21-miesięcznym dzieckiem znacząco ułatwia codzienne funkcjonowanie zarówno dla rodziców, jak i samego malucha który wreszcie, w podstawowym zakresie umie powiedzieć na co ma ochotę, czy jak się czuje. Co jednak w sytuacji, kiedy 21-miesięczne dziecko mało mówi? Przede wszystkim należy doprecyzować, czy maluch faktycznie mówi mało czy jednak wypowiada wiele słów, jednak po swojemu?
Jeśli rodzice martwią się, że 21-miesięczne dziecko mało mówi muszą wiedzieć, że w tym wieku każde wyrażenie dźwiękonaśladowcze które maluch powtarza, aby nazwać dany przedmiot czy potrzebę, jest uznawane za pełnoprawne słowo. Dlatego 21-miesięczne dziecko być może mało mówi wyraźnych, pełnych słów, jednak jeśli na kota zawsze mówi np. ,,kiki”, na mleko ,,meko” czy na łyżeczkę ,,ećka” to przez logopedów rozwój mowy jest uznawany za prawidłowy. W tym wieku powtarzalne wyrażenia dźwiękonaśladowcze są uznawane za mówienie.
Co jednak w sytuacji, jeśli 21-miesięczne dziecko nie mówi prawie nic?
Z pewnością warto skonsultować rozwój 21-miesięcznego dziecka z pediatrą, który w razie potrzeby pokieruje rodziców do innych specjalistów m.in. do logopedy, fizjoterapeuty, czy laryngologa. Często 21-miesięczne dziecko mało mówi lub nie mówi praktycznie nic, ponieważ ma niezdiagnozowane problemy ze słuchem.
W Polsce każdy noworodek jest objęty przesiewowym badaniem słuchu, zwykle jeszcze w szpitalu, jednak mogą zdarzyć się błędy diagnostyczne. Dlatego jeśli 21-miesięczne dziecko nie mówi, nie reaguje na nagłe dźwięki z otoczenia, w pierwszej kolejności warto zbadać jego słuch.
Do lekarza warto udać się także, jeśli 21-miesięczne dziecko nie mówi, a w przeszłości miało problemy ze ssaniem piersi i rozszerzaniem diety np. niechęć do niektórych konsystencji pokarmów, bardzo częste krztuszenie się jedzeniem. Takie sytuacje mogą wskazywać na problemy z funkcjonowaniem aparatu mowy i często są przyczyną tego, że 21-miesięczne dziecko mało mówi, lub nie mówi prawie wcale.
Pomysły na prezent dla dziecka w 21. miesiącu życia, które będą wspierać jego rozwój
Czym obdarować maluszka w tym wieku, aby jednocześnie sprawić mu radość i zadbać o prawidłową stymulację psychoruchową? Rozwój dziecka w 21. miesiącu niezmiennie wspierają książeczki z obrazkami, które maluszek wraz z rodzicem może ,,czytać”, co stymuluje rozwój mowy. Na rynku wydawniczym znajdziemy ogromny wybór książeczek z przesuwanymi obrazkami, otwieranymi okienkami i elementami sensorycznymi.
Na rozwój 21-miesięcznego dziecka świetnie oddziałują książeczki opowiadające o emocjach, a także poruszające temat ważnych zmian, nadchodzących w życiu maluszka np. korzystanie z nocnika, pójście do żłobka, narodziny rodzeństwa.
Jakie zabawki będą najlepsze dla 21-miesięcznego dziecka?
Zamiast hałaśliwych zabawek elektronicznych, zdecydowanie warto postawić na takie, które angażują pamięć, wyobraźnię oraz zdolności motoryczne, bez zbędnego przestymulowania układu nerwowego. Dobrym pomysłem na prezent dla dziecka w 21. miesiącu będą więc proste układanki (maksymalnie 6-elementowe), gry typu memory przeznaczone dla najmłodszych, drewniane klocki, foremki do piaskownicy, zestaw nietoksycznych farb do malowania palcami, czy wspomniany już rowerek biegowy, ewentualnie trójkołowy.
Czy 21. miesiąc życia dziecka to właściwy moment na pożegnanie pieluszek?
Przede wszystkim należy zdawać sobie sprawę z tego, że 21-miesięczne dziecko na odpieluchowanie musi być gotowe nie tylko fizjologicznie i poznawczo, ale również emocjonalnie. Fizjologiczną gotowość na pożegnanie się z pieluchami maluchy najczęściej osiągają właśnie w okolicach 21. miesiąca życia. Składają się na nią:
- odpowiednia pojemność pęcherza i końcowego odcinka okrężnicy;
- umiejętność świadomego zaciskania mięśni zwieracza odbytu i cewki moczowej.
Poznawcza gotowość na odpieluchowanie oznacza świadomość parcia na pęcherz czy stolec, a także możliwość zrozumienia przez 21-miesięczne dziecko całego procesu wypróżniania: czuję, że chce mi się kupę/siku, idę do nocnika, ściągam spodnie i majtki, siadam na nocnik, rozluźniam zwieracze – to bardzo złożony ciąg przyczynowo-skutkowy. Natomiast emocjonalna gotowość na odpieluchowanie jest kwestią najbardziej złożoną i indywidualną.
Nie wszystkie dzieci w 21. miesiącu życia będą gotowe pożegnać się z pieluchą. Odpieluchowanie warto także odłożyć w czasie, jeśli w życiu malucha szykują się stresujące wydarzenia np. szczepienie, przeprowadzka, remont w domu, czy rozpoczęcie chodzenia do żłobka.
Po czym poznać, że 21-miesięczne dziecko może być gotowe na rozpoczęcie odpieluchowania?
Przede wszystkim pampers maluszka pozostaje suchy przez coraz dłuższy czas w ciągu dnia, a rano 21-miesięczne dziecko bardzo często budzi się z suchym pampersem i siusia dopiero chwilę po przebudzeniu. W 21. miesiącu życia dziecko może także łapać się za pieluchę i nieruchomieć na moment, kiedy robi siku lub kupę. Często podczas oddawania stolca, 21-miesięczne dzieci zaczynają chować się w ustronne miejsce np. w kącie lub za kanapą, gdzie przykucają i wyraźnie oddają się czynności wypróżniania.
To są pierwsze przesłanki do tego, że 21-miesięczne dziecko nabiera świadomości oddawania moczu i stolca. Niekiedy pierwsze oznaki gotowości do rozpoczęcia przygody z odpieluchowaniem pojawiają się po skoku rozwojowym w 21. miesiącu. Jak najwięcej w prostych słowach rozmawiajmy z maluszkiem o tym, czym są czynności fizjologiczne i gdzie swoje potrzeby załatwiają starsze dzieci oraz dorośli. Można czytać z 21-miesięcznym dzieckiem wspomniane już książeczki o korzystaniu z nocnika i toalety.
Można także wspólnie z maluszkiem wybrać w sklepie nocnik, zakupić pieluchomajtki i pierwsze, prawdziwe majteczki. Oswajamy 21-miesięczne dziecko z tymi nowymi ,,sprzętami”, objaśniamy, do czego służą i demonstrujemy jak z nich korzystać – do oswajania z nocnikiem czy majtkami można posłużyć się misiem lub lalką. Sadzamy misia na nocniku tłumacząc, że chciało mu się siku, wspólnie z dzieckiem ubieramy misiowi majtki i tłumaczymy, do czego służą itp.
Prawidłowa waga i dieta 21-miesięcznego dziecka: o czym warto pamiętać?
W 21. miesiącu życia dzieci mają różne nastawienie do jedzenia. Niektóre maluchy z apetytem pałaszują niemal wszystko, co zaproponują im rodzice, z kolei inne dzieci w 21. miesiącu są niejadkami i sprawiają wrażenie napędzanych ,,energią słoneczną”. Jeśli waga 21-miesięcznego dziecka mieści się w granicach normy, a maluszek jest pogodny i chętny do zabawy, nie ma powodów do zmartwień.
Jak sprawdzić, czy waga dziecka w 21. miesiącu jest prawidłowa?
Zamiast porównywać swoją pociechę do dzieci znajomych, warto zważyć 21-miesięczne dziecko, a uzyskany pomiar nanieść na siatkę centylową, adekwatną do wieku i płci maluszka. Siatki centylowe można znaleźć w książeczce zdrowia dziecka, ewentualnie zapytać o nie pediatrę podczas najbliższej wizyty w przychodni. Jeśli waga 21-miesięcznego dziecka lub stan jego zdrowia w jakikolwiek sposób martwią rodziców, nie powinni zwlekać z wizytą u lekarza. Wracając do kwestii diety malucha, podstawową zasadą żywienia 21-miesięczne dziecka jest różnorodność i serwowanie mu wyłącznie zdrowych posiłków oraz pełnowartościowych przekąsek.
Do każdego dania wprowadźmy dodatek warzyw lub owoców. Zamiast kupnych słodyczy, na przekąskę proponujemy maluchowi naturalne jogurty z dodatkiem owoców, owoce świeże lub suszone, pokrojone warzywa z hummusem czy pełnoziarniste krakersy. Ze względu na dużą zawartość cukru, owoce – szczególnie suszone – serwujemy w codziennych, jednak ograniczonych porcjach, skupiając się przede wszystkim na zaszczepieniu u 21-miesięcznego dziecka nawyku jedzenia warzyw.
W tym wieku maluszek może jeść wszystkie potrawy z rodzinnego stołu. Ograniczajmy jednak potrawy smażone w głębokim tłuszczu i starajmy się maksymalnie zminimalizować ilość soli oraz cukru w porcjach serwowanych małemu smakoszowi. Gdy dziecko ma 21 miesięcy wciąż nie podajemy mu surowego mięsa i ryb, surowych jaj, niepasteryzowanego nabiału, miodu oraz grzybów leśnych.
Do picia podajemy wodę, najlepiej z otwartego kubeczka. Soki owocowe serwujemy 21-miesięcznemu dziecku jedynie od czasu do czasu, nie przekraczając porcji 1/2 szklanki dziennie. Zamiast soku zawsze lepiej podać maluszkowi owoc w całości, ponieważ oprócz witamin zawiera on także sporą dawkę błonnika, przez co jest bardziej sycący i zdrowszy niż sok czy mus z tubki.
