Kalendarz rozwoju dziecka

Dziecko w 12 tygodniu życia powoli kończy okres adaptacyjny tzw. czwarty trymestr, w którym uczy się funkcjonować w nowym środowisku, poza brzuchem swojej mamy. Maluszek wykonuje ruchy coraz bardziej świadomie, lepiej kontroluje swoje ciało i mimikę twarzy, dzięki czemu przy każdej okazji obdarowuje swoich najbliższych promiennymi uśmiechami. Co jeszcze potrafi 12-tygodniowe niemowlę i co powinno zaniepokoić rodziców w jego rozwoju? Gdy dziecko ma 12 tygodni, to ile ma miesięcy? Czy zmiana w zachowaniu 12 tygodniowego dziecka to skok rozwojowy?

Wiele niemowląt podczas skoku rozwojowego zmienia swoje zwyczaje dotyczące karmienia, a mamy często doświadczają wtedy tzw. kryzysu laktacyjnego. Jak poradzić sobie w przypadku problemów z laktacją, oraz ile powinno przybierać na wadze dziecko w 12 tygodniu życia? W tym artykule przybliżamy najważniejsze informacje na temat rozwoju dziecka w 12 tygodniu.

Dziecko ma 12 tygodni: ile to miesięcy?

Maluszek rośnie jak na drożdżach i jest roześmianym, bardzo ruchliwym 12-tygodniowym niemowlakiem. Energicznie wymachuje nóżkami i rączkami, szczególnie w momentach podekscytowania: gdy zobaczy mamę, tatę lub ciekawą zabawkę. Dziecko staje się aktywnym uczestnikiem codziennego życia rodziny i z pewnością nie przypomina już maleńkiego noworodka, który przesypiał większą część dnia. Podczas pytań o wiek dziecka wiele znajomych osób zaczyna zastanawiać się: ,,12 tygodni, ile to miesięcy?”.

W nomenklaturze medycznej wiek niemowląt bardzo często określa się w tygodniach. Wszystko ze względu na bardzo dynamiczny przebieg tego okresu życia, w którym nowe umiejętności psycho-ruchowe pojawiają się u dziecka często z tygodnia na tydzień (a niekiedy nawet z dnia na dzień). Ważne badania i szczepienia również wykonuje się w określonych tygodniach życia maluszka. Dlatego podpowiadamy – 12 tydzień ile to miesięcy? Niemowlę jest obecnie w drugiej połowie 3 miesiąca życia.

Zmiany w zachowaniu 12-tygodniowego niemowlaka: czy to kolejny skok rozwojowy?

Dziecko zrobiło się rozdrażnione i częściej płacze? Non stop chce być w objęciach rodziców, częściej domaga się ssania piersi i gorzej śpi? W 12 tygodniu życia dziecka skok rozwojowy może przynieść zmiany w zachowaniu i motoryce niemowlęcia.

Skok rozwojowy w 12 tygodniu może trwać nawet kilka dni i zazwyczaj kończy się pojawieniem u dziecka nowych umiejętności. W układzie nerwowym niemowlaka skokowo zachodzi wiele zmian, którymi maluszek często czuje się po prostu przytłoczony. Najlepsze co możemy zrobić aby pomóc 12 tygodniowemu niemowlęciu przejść przez skok rozwojowy jest responsywne zaspokajanie jego potrzeb: tulenie, częste karmienia i świadomość, że jest to etap przejściowy, który niebawem minie. Pomocna może okazać się chusta do noszenia dzieci – o prawidłowe techniki wiązania warto zapytać certyfikowanego doradcę noszenia w chuście lub doświadczonego fizjoterapeutę.

Równocześnie, podczas zwiększonego niepokoju i płaczliwości niemowlęcia w 12 tygodniu życia rodzice muszą zachować czujność, gdyż objawy skoku rozwojowego niekiedy przypominają symptomy jakiejś infekcji, rozwijającej się w organizmie maluszka. Gorączka, niechęć do jedzenia, apatyczność dziecka oraz wielogodzinny płacz, który trudno jest rodzicom ukoić – tego typu niepokojące dolegliwości warto skonsultować z pediatrą.

Jak rozwija się 12-tygodniowe dziecko i czy karuzela w łóżeczku to dobry pomysł?

W 12 tygodniu życia niemowlę powinno już utrzymywać główkę w górze minimum 1 minutę, aktywnie podpierając się na przedramionach (łokcie w linii barków). Nóżki dziecka są wtedy swobodnie wyprostowane i aktywne, ułożone mniej więcej na szerokość bioder. Dziecko w 12 tygodniu próbuje także chwytać pokazywane zabawki i łączy rączki w linii środkowej ciała.

W życiu maluszka powoli rozpoczyna się okres symetrii, w którym bardzo ważną rolę odgrywa linia środkowa ciała – dziecko łączy rączki centralnie przed sobą, główka bardzo często znajduje się w linii kręgosłupa, a barki są równoległe w stosunku do miednicy. Jak najczęściej starajmy się pokazywać zabawki na wprost dziecka 12-tygodniowego, poniżej linii wzroku, aby stymulować maluszka do łączenia rączek przed sobą.

Paluszki, a niekiedy całe piąstki 12-tygodniowego niemowlaka często trafiają do buzi i nie zawsze oznacza to, że dziecko jest głodne – jest to po prostu kolejny, bardzo ważny etap rozwoju i poznawania swojego ciała.

Gdy niemowlę ma 12 tygodni, potrafi wodzić wzrokiem za zabawkami, dlatego bardzo dobrym pomysłem będzie zawieszenie w łóżeczku karuzeli. Poruszające się zabawki w kontrastowych kolorach na długie minuty wzbudzą zainteresowanie malca. Ważne, aby karuzelę zawiesić nieco poniżej linii wzroku 12-tygodniowego niemowlęcia i dopilnować, aby nie dostarczała maluszkowi zbyt wielu intensywnych bodźców wzrokowo-słuchowych równocześnie (szczególnie w trakcie trudnego okresu, jakim jest skok rozwojowy w 12 tygodniu życia dziecka).

Co powinno zaniepokoić w rozwoju 12-tygodniowego niemowlaka?

Rodzice z radością obserwują rozwój swojej pociechy a równocześnie martwią się, czy aby na pewno przebiega on w prawidłowy sposób. Oczywiście każde dziecko rozwija się w indywidualnym tempie, inaczej przechodzi także skoki rozwojowe, jednak gdy nadchodzi 12 tydzień niemowlę powinno jednak wykazywać określone umiejętności psychoruchowe. Nie muszą być one idealne i ,,książkowe”, jednak rodzice powinni być w stanie zaobserwować u dziecka stały progres rozwoju fizycznego, oraz psychicznego.

W rozwoju 12-tygodniowego dziecka rodziców powinno zaniepokoić m.in.:

• W leżeniu na brzuszku niemowlę w 12 tygodniu życia nie unosi główki lub umie unieść ją jedynie nieznacznie, na kilka sekund. Łokcie są mocno cofnięte i ,,przyklejone” do tułowia, a maluszek zdaje się unosić głowę jedynie siłą mięśni pleców, nie podpierając się aktywnie rączkami.
• Dłonie 12-tygodniowego dziecka przez większą część dnia wciąż są mocno zaciśnięte. Może występować także silna inklinacja kciuka (kciuk niemowlęcia znajduje się wewnątrz piąstki) i rodzicowi trudno jest rozprostować dłoń maluszka. W leżeniu na brzuszku czy na plecach, barki dziecka są mocno przyciśnięte do uszu. Silne zaciskanie piąstek w 12 tygodniu życia niemowlaka może świadczyć zarówno o wzmożonym, jak i obniżonym napięciu mięśniowym (w tym drugim przypadku dziecko będzie próbowało skompensować brak stabilizacji centralnej poprzez zwiększenie napięcia mięśni na obwodzie m.in. zaciskając mocno piąstki). Oczywiście mocno zaciśnięte piąstki to tylko jeden z objawów możliwego zaburzenia dystrybucji napięcia mięśniowego. Właściwą diagnozę przeprowadza lekarz lub fizjoterapeuta, poprzez obserwację aktywności dziecka i wykonywanie odpowiednich, standaryzowanych (i bezpiecznych) testów diagnostycznych.
• Gdy dziecko ma 12 tygodni nie odpowiada uśmiechem na uśmiech rodziców, nie próbuje nawiązać kontaktu wzrokowego, nie wodzi wzrokiem za zabawką. Należy wykluczyć przyczyny medyczne (np. wadę wzroku u niemowlęcia) i w razie potrzeby rozpocząć diagnostykę psychologiczną.
• 12-tygodniowe niemowlę nie reaguje na dźwięki, nie szuka wzrokiem źródła interesującej melodii/nagłego hałasu. Należy wykonać ponowne badanie słuchu (w Polsce przesiewowym badaniem słuchu objęte są wszystkie niemowlęta w pierwszych dobach życia, lub w kilku pierwszych tygodniach po porodzie). Warto wiedzieć, że nawet niesłyszące dzieci w 12 tygodniu życia głużą i popiskują.
• W 12 tygodniu życia niemowlę stale układa się asymetrycznie np. obraca główkę tylko w jedną stronę.
• Rodziców powinna zaniepokoić także apatyczność maluszka – gdy dziecko ma 12 tygodni jest nadzwyczaj spokojne, często ma otwartą buzię (w czasie snu oraz w porach aktywności), nie wykonuje energicznych ruchów rączkami i nóżkami, nie próbuje sięgać do zabawek i bardzo nie lubi leżeć na brzuszku (głowę unosząc w górę jedynie na kilka sekund). Może to świadczyć o obniżonym napięciu mięśniowym.

To tylko niektóre z nieprawidłowości w rozwoju 12-tygodniowego niemowlaka, które powinny skłonić rodziców do konsultacji z pediatrą. Jeśli cokolwiek w zachowaniu dziecka wydaje się rodzicom niepokojące, zawsze powinni skonsultować się z lekarzem. Zawsze lepiej usłyszeć od specjalisty, że jednak nie ma się czym martwić, niż ,,przegapić” u 12-tygodniowego dziecka problemy rozwojowe, którym w większości można skutecznie zaradzić. W przypadku zaburzeń rozwoju motorycznego u niemowlaka w 12 tygodniu życia bardzo pomocna może okazać się także diagnoza wykonana przez doświadczonego fizjoterapeutę dziecięcego.

Czym jest kryzys laktacyjny i dlaczego może wystąpić w 12 tygodniu życia dziecka?

Gdy dziecko ma 12 tygodni laktacja mamy karmiącej zwykle jest już ustabilizowana co oznacza, że produkcja mleka jest idealnie dopasowana do potrzeb danego niemowlęcia. W karmieniu piersią może jednak nadejść taki dzień (i to nie jeden), kiedy dziecko będzie zgłaszać się do piersi co chwilę, a mama akurat w tym czasie będzie miała poczucie tzw. pustych piersi i zmniejszonego wypływu pokarmu.

Gdy niemowlę ma 12 tygodni może być także bardziej nerwowe podczas karmienia i domagać się niemal nieustannego ssania piersi, szczególnie w porach wieczornych i nocnych. Takie sytuacje zwyczajowo określamy mianem kryzysów laktacyjnych, które bardzo często mają miejsce m.in. podczas skoków rozwojowych. Organizm dziecka w tym czasie ma większe zapotrzebowanie kaloryczne, przez co maluszek bardzo często zgłasza się do piersi, w naturalny sposób napędzając laktację u swojej mamy.

W 12 tygodniu życia dziecka skok rozwojowy często pokrywa się z wystąpieniem kryzysu laktacyjnego, choć nie jest to żelazną regułą. Poczucie braku pokarmu w piersiach utrzymuje się zazwyczaj około 2-3 dni, po czym laktacja na nowo stabilizuje się, tym razem na poziomie zwiększonym, adekwatnym do potrzeb rozwijającego się dziecka. Podczas kryzysu laktacyjnego w 12 tygodniu życia niemowlęcia bardzo ważne jest responsywne, jak najczęstsze przystawianie dziecka do piersi, gdyż tylko w ten sposób produkcja pokarmu będzie odpowiednio stymulowana.

W niektórych przypadkach kryzys laktacyjny może zwiastować bardziej złożony problem z laktacją. Dlatego jeśli kobieta karmiąca piersią ma jakiekolwiek obawy związane z tym, czy 12 tyg niemowlę się najada i czy z laktacją wszystko jest w porządku, zawsze powinna skonsultować się z Certyfikowanym Doradcą Laktacyjnym (CDL) i/lub doświadczona położną.

Prawidłowe żywienie 12-tygodniowego dziecka: czy to już czas na rozszerzanie diety?

Na wstępie warto zaznaczyć, że zgodnie z wytycznymi WHO i Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, mleko z piersi mamy jest dla 12-tygodniowego niemowlaka pokarmem najlepszym, a mleko (kobiece lub w określonych przypadkach modyfikowane) jest jedynym, zalecanym pokarmem w tym okresie życia.

Mleko modyfikowane jako zamiennik mleka kobiecego powinno być wprowadzane po wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Gdy dziecko ma 12 tygodni powinno jeść tylko mleko (kobiece lub modyfikowane), które zapewnia pełne zapotrzebowanie kaloryczne i odżywcze, jak i odpowiednie nawodnienie. Nie dokarmiamy 12-tygodniowego niemowlęcia innymi produktami spożywczymi, ani nie dopajamy wodą (chyba, że ze względu na stan zdrowia dziecka lekarz wyraźnie da takie zalecenia).

Ile powinno przybierać na wadze dziecko w 12 tygodniu? Przez cały okres I kwartału życia niemowlę powinno przybierać na wadze ok. 182–217 g/tydz. To, jak 12-tygodniowe dziecko rozwija się na tle rówieśników można sprawdzić na standaryzowanych siatkach centylowych – warto zapytać o nie swojego pediatrę, który wypełnia je po każdej z wizyt kontrolnych tzw. bilansów zdrowia dziecka.