Kalendarz Ciążowy

Dwunasty tydzień ciąży: czy ruchy dziecka są już odczuwalne? Czemu służy badanie USG w 12 tygodniu i dlaczego bywa nazywane „genetycznym”? Czy na USG 3D widać już płeć płodu? Na czym polegają badania prenatalne i jakie są przewidziane na 12 tydzień ciąży? Co jeszcze zaleca się w tym czasie, jeśli chodzi o badania?

Coraz więcej mam zaczyna sprawdzać wielkość brzucha oraz chce wiedzieć, jak wygląda i zachowuje się dziecko w 12 tygodniu ciąży. Jest coraz bliżej końca pierwszego trymestru – 12 tydzień ciąży oznacza możliwość wykonania USG przez powłoki brzuszne. U części kobiet mogą powoli mijać tak dokuczliwe dolegliwości, jak częste parcie na pęcherz czy mdłości. Ważnym elementem obowiązkowego USG I trymestru jest pomiar przezierności karku płodu. Oprócz tego w 12 tygodniu ciąży rekomenduje się ocenę ryzyka wystąpienia depresji.

12 tydzień: jak przebiega ciąża? Przebieg ciąży w 12 tygodniu

W 12 tygodniu ciąży dobiega końca okres największego ryzyka jej utraty – około 80 proc. wszystkich poronień ma miejsce właśnie w pierwszych dwunastu tygodniach. Im dłużej trwa ciąża, tym mniejsze zagrożenie z tym związane. Aby upewnić się, że płód rozwija się prawidłowo, warto pamiętać o wskazanych w tym czasie badaniach – 12 tydzień to właściwy czas na obowiązkowe USG I trymestru, a także drugie podczas ciąży badanie ogólne moczu (powinno być wykonane między 11,0 a 14,0 tygodniem). Warto również wykonać pierwsze badanie przesiewowe w kierunku depresji, które polega na wypełnieniu przez pacjentkę odpowiedniego kwestionariusza.

Podczas USG I trymestru lekarz potwierdza wiek ciąży. Jest to szczególnie ważne, jeśli u pacjentki stwierdzono PCOS (zespół policystycznych jajników) lub ma ona problemy z regularnością miesiączek. Wiek ciąży, określony jedynie na podstawie daty ostatniej miesiączki, może doprowadzić, w wyżej wymienionych przypadkach, do rozbieżności w obliczeniach pomiędzy datą porodu i rzeczywistego wieku ciąży.

12 tydzień ciąży: USG przez brzuch

Do tej pory badanie przeprowadzane było metodą dopochwową, niezbyt komfortową dla przyszłej mamy. Mniej więcej od 12 tygodnia USG można zacząć wykonywać przez powłoki brzuszne. To pozwala pacjentce wygodnie leżeć w czasie badania, a do gabinetu zaprosić partnera lub inną bliską osobę. W niektórych przypadkach nadal przeprowadza się USG transwaginalne, np. w celu oceny długości szyjki macicy.

Za pomocą USG bada się organy wewnętrzne i ogląda sylwetkę płodu, sprawdzając również obwód różnych części ciała. Znacznie wyraźniejszy, przestrzenny obraz dziecka w 12 tygodniu ciąży można zobaczyć na USG 3D, otrzymując różne dzięki temu lekarz może ocenić kształt głowy, a także rozwój kończyn i kręgosłupa.

Włączenie funkcji Dopplera podczas USG w 12 tygodniu ciąży pozwala na sprawdzenie przepływu krwi w naczyniach, np. tętnicach macicznych czy tętnicy środkowej mózgu.

Badanie dopplerowskie jest zwykle dużym przeżyciem dla przyszłych rodziców, ponieważ mogą dzięki niemu usłyszeć, jak bije serce płodu.

12 tydzień ciąży na USG 3D: płeć dziecka

Od 12 tygodnia ciąży, można podczas USG próbować ocenić płeć dziecka. Wewnętrzne i zewnętrzne narządy płciowe są już wykształcone, ale wciąż bardzo małe, a co za tym idzie – słabo widoczne. Wiele zależy również od ułożenia płodu podczas badania. Wszystko to sprawia, że na USG w 12 tygodniu ciąży nie będzie jeszcze 100% pewności, czy to chłopiec, czy dziewczynka. Większe szanse, aby ustalić płeć dziecka, daje USG 3D. Dzięki bardziej zaawansowanej technicznie aparaturze, na ekranie można podczas takiego badania zobaczyć trójwymiarowy obraz płodu w kolorze. Czy pozwoli to stwierdzić płeć w 12 tygodniu ciąży? Jest to bardziej prawdopodobne, ale zawsze trzeba się liczyć z tym, że dziecko się zasłoni lub genitaliów po prostu nie będzie dokładnie widać.

Poza badaniem USG 3D w 12 tygodniu ciąży, do oceny płci używa się też ultrasonografii 4D, dzięki której trójwymiarowy obraz przestaje być statyczny i można obserwować ruchy dziecka (płodu). Te metody USG nie wszędzie są dostępne i mogą wiązać się z dodatkowymi kosztami – podobnie, jak wykonywane m.in. w samym celu, badanie wolnego DNA z krwi matki. Czasem wystarczy jeszcze trochę poczekać, aby za pomocą „zwykłego” USG (2D) dało się ocenić płeć z większą dozą pewności.

Dziecko w 12 tygodniu ciąży

Dziecko w 12 tygodniu ciąży – czyli płód – ma od 43 mm do 53 mm długości (CRL), mierzonej od pośladków do szczytu czaszki (nóżki są nadal podwinięte, więc trudno byłoby je zmierzyć). W połowie dwunastego tygodnia ciąży waży ok. 58 g.

Około 12 tygodnia ciąży dziecko, czyli płód, jest na zewnątrz właściwie ukształtowany – ma już wszystkie części ciała. Dużo więcej dzieje się wewnątrz nowego organizmu.

U dziecka w 12 tygodniu ciąży:

  • w mózgu tworzą się neurony i synapsy,
  • przysadka mózgowa produkuje hormony,
  • kręgosłup twardnieje,
  • w układzie pokarmowym dochodzi do pierwszych ruchów,
  • trzustka zaczyna produkować insulinę, a nerki mocz,
  • szpik kostny wytwarza krwinki.

12 tydzień ciąży: ruchy dziecka

W 12 tygodniu ciąży płód swobodnie porusza się w worku owodniowym – otoczony płynem owodniowym ma jeszcze wówczas sporo miejsca. Pępowina łączy go z łożyskiem „wbudowanym” w ścianę macicy, skąd otrzymuje tlen i wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Potrafi otwierać i zamykać usta, a także marszczyć czoło.

Odnosząc się do częstego pytania o 12 tydzień ciąży, ruchy dziecka wciąż są słabo widoczne, choć czasem da się je dostrzec na USG. Na pewno jednak jest zbyt wcześnie, aby mogła je wyczuć przyszła mama.

Badania prenatalne w 12 tygodniu

Badania prenatalne wykonuje się, aby ocenić anatomię płodu i sprawdzić, czy nie ma u niego wczesnych wad strukturalnych. Jeśli chodzi o pierwszy i drugi trymestr, są przeprowadzane, gdy dziecko – płód – osiągnie 45 mm długości CRL, co zwykle przypada właśnie na 12 tydzień ciąży.

Badania prenatalne na tym etapie – wbrew obiegowej opinii – nie mają zwykle charakteru inwazyjnego i nie wiążą się z ryzykiem dla przyszłej mamy i dziecka. Należy do nich przede wszystkim USG I trymestru, wykonywane w 12 tygodniu (lub w ciągu kolejnych 2 tygodni – do 13,6 tygodnia), zwane często „USG genetycznym”. Jego celem – poza oceną wielkości płodu, określeniem czasu trwania ciąży i terminu porodu – jest badanie poszczególnych narządów wewnętrznych.

Podczas USG I trymestru lekarz sprawdza tzw. przezierność karkową (NT, z ang. nuchal translucency), czyli odległość między skórą a tkanką podskórną płodu w okolicach karku. Zbyt duża przezierność może sygnalizować wspomniane zaburzenia chromosomalne. Pomiar tego parametru jest wiarygodny, gdy CRL (długość ciemieniowo-siedzeniowa) płodu wynosi między 45 a 84 mm – w 12 tygodniu jest to zwykle bliżej dolnej granicy.

Inne nieinwazyjne badania prenatalne, np. test PAPP-a, choć zalecane, nie są refundowane dla wszystkim przyszłych mam.

12 tydzień: badania prenatalne dla kobiet po 35 roku życia

W przypadku kobiet po 35 roku życia, badania prenatalne podlegające refundacji obejmują tzw. test złożony, czyli USG płodu wraz z oznaczeniem poziomu 2 substancji: białka ciążowego A (PAPP-A) i wolnego beta hCG (podjednostki beta gonadotropiny kosmówkowej) we krwi mamy. Przy wyższym ryzyku wystąpienia wad genetycznych płodu, w rekomenduje się wykonanie biopsji kosmówki (trofoblastu). To najwcześniej wykonywane (między 11,0 a 13,6 tygodniem) inwazyjne badanie prenatalne – u przyszłych mam, które skończyły 35 lat, również podlega refundacji NFZ. Biopsja trofoblastu pozwala również poznać płeć dziecka.

W przypadku nieprawidłowego wyniku testu PAPP-A biopsja kosmówki wykonywana jest jednak rzadko. Znacznie częściej wykonuje się amniopunkcję (po 15,0 tygodniu). Zarówno biopsja kosmówki, jak i amniopunkcja należą do metod inwazyjnych, obarczonych ryzykiem poronienia czy też infekcji.

Samopoczucie przyszłej mamy w 12 tygodniu ciąży

Macica zaczyna przesuwać się do góry i do przodu – w brzuchu kobiety będącej w 12 tygodniu ciąży potrzeba na nią coraz więcej miejsca. To przesunięcie może przynieść pewną ulgę, jeśli chodzi o nacisk na pęcherz i konieczność ciągłych wizyt w toalecie. Ucisk na jelita może jednak w tym samym czasie prowadzić do problemów z wydalaniem i gazów. Niektóre przyszłe mamy mylą nieodczuwalne jeszcze w 12 tygodniu ciąży ruchy dziecka właśnie z tymi zmianami w obrębie brzucha. Jeśli chodzi o wielkość, macica może już przypominać melon.

Zawroty głowy i problemy z ciśnieniem – to efekt odpływu znacznej ilości krwi do łożyska. Jeśli chodzi o wielkość brzucha w 12 tygodniu ciąży, to kobiety, które oczekują dziecka po raz pierwszy, mają na ogół tylko lekko twardy, zaokrąglony w dolnej części brzuszek. Przyszłe mamy, które będą rodzić po raz kolejny, mają zwykle większy brzuch i mniej wyraźnie zaznaczoną talię w ciąży.

Poza zmieniającą się wielkością brzucha, charakterystyczne objawy to nadwrażliwość na zapachy i zgaga. Mdłości niektórym kobietom towarzyszą przez większą część ciąży, ale u części przyszłych mam kończą się właśnie w okolicach 12 tygodnia.


Konsultacja:

dr hab. n. med. prof. IMID Tadeusz Issat – Kierownik Kliniki Położnictwa i Ginekologii w Instytucie Matki i Dziecka;

Maria Krowicka-Wasyl – lekarz rezydent w trakcie specjalizacji z ginekologii i położnictwa, Klinika Położnictwa i Ginekologii w Instytucie Matki i Dziecka.

Źródła: 

Fetal Size and Dating: Charts Recommended for Clinical Obstetric Practice, ULTRASOUND, August 2009, Volume 17, No. 3
Estimating Fetal Gestational Age, Radiology Key
Fetal Development, Perinatology.com

 

Dofinansowanie UE
Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję