Poronienia: czynniki ryzyka, objawy, profilaktyka, leczenie

Poronieniem, nazywamy zakończenie ciąży, przed upływem jej 22 tygodnia, czyli w okresie do 21+6 tygodnia ciąży. Dotyczy ono 30% zapłodnień, co oznacza, że  nawet co trzecia ciąża, na różnym etapie rozwoju może zostać utracona. 

Kobiety, będące w ciąży, po otrzymaniu informacji, że rozwój ich zarodka zatrzymał się, mogą być zdezorientowane i nie wiedzieć jak wygląda poronienie, co się wydarzy w kolejnych dniach, na wystąpienie jakich objawów powinny się przygotować oraz czy poronienie boli. W poniższym artykule, przybliżamy temat poronienia.

Jak wygląda poronienie: przyczyny

Zacznijmy od tego, jakie są najczęstsze przyczyny poronień. Poronienia w zależności od czasu trwania ciąży dzielimy na:

• wczesne – poniżej 12 tygodnia ciąży;
• późne – występujące w II trymestrze ciąży.

Przyczyny poronień wczesnych to przede wszystkim nieprawidłowości genetyczne dotyczące zarodka, czyli aneuploidie (nieprawidłowa liczba chromosomów) oraz wady w budowie zarodka. W kolejnych tygodniach ciąży, jej utrata, może być związana z nieprawidłową budową macicy (wady wrodzone jak na przykład przegroda macicy, macica jednorożna czy inne), z niewydolnością szyjki macicy lub z występującymi zaburzeniami krzepnięcia (trombofilii).

Czynniki ryzyka

Istotny wpływ na zwiększone ryzyko poronienia ma wiek ciężarnej. Im kobieta jest starsza, tym ryzyko utraty ciąży może być większe. Kolejną przyczyną, która stwarza podwyższone ryzyko utraty ciąży, jest jej mnogość: a więc ciąża bliźniacza i wyższe.

Wytyczne towarzystw ginekologicznych, zalecają wykonywanie USG przed 10 tygodniem w sytuacjach szczególnych. Do takich sytuacji zalicza się ciąże  wysokiego ryzyka czyli, które mogą wystąpić przykładowo u:

• pacjentek po zastosowaniu technik wspomaganego rozrodu;
• kobiet, które już przeżyły wcześniej stratę ciąży;
• ciężarnych z niepokojącymi objawami, takimi jak krwawienie czy ból podbrzusza.

Pozostałe pacjentki nie muszą mieć wykonywanego „wczesnego” USG. Praktycznie jednak, w Polsce, większość kobiet zgłaszających się do ginekologa, na pierwszą wizytę ciążową, ma przeprowadzone badanie USG. W takim badaniu potwierdzamy czy:

• ciąża jest prawidłowo umiejscowiona (w jamie macicy);
• widzimy żywy zarodek;
• mamy jeden czy więcej zarodków;
• wiek ciąży z pomiarów jest zgodny z zatrzymaniem miesiączki;
• widzimy jakieś nieprawidłowości.

Jak wygląda poronienie: objawy

Czasami wynik badania USG nie jest prawidłowy. Po badaniu USG można wtedy usłyszeć złe wiadomości – takie jak na przykład – że ciąża zatrzymała się na pewnym etapie i już nie będzie dalej się rozwijała albo, że nie jest zlokalizowana w macicy, tylko poza nią (ciąża pozamaciczna).

Jak wygląda poronienie: etapy

Etapy poronienia można podzielić na:

• poronienie zagrażające;
• rozpoczynające się;
• poronienie w toku;
• ostatni etap to tzw. resztki po poronieniu.

W zależności od etapu, obserwuje się zmianę dominujących objawów i tak w poronieniu zagrażającym. Głównym objawem jest ból podbrzusza. Może także wystąpić krwawienie, jednak szyjka macicy jest zamknięta. Jeżeli sytuacja się pogarsza, mamy do czynienia z nasileniem powyższych objawów i dochodzi do rozwierania się szyjki macicy. W poronieniu w toku, krwawienie jest obfitsze niż miesiączka i towarzyszą mu skurczowe bóle podbrzusza. Możemy obserwować wypadanie skrzepów krwi i fragmentów tkankowych, które w badaniu ginekologicznym, możemy zobaczyć w rozwartej szyjce macicy i w pochwie.

Jak długo trwa poronienie? 

Niestety nie ma jednej normy czasu trwania poronienia, która mogłaby stanowić odpowiedź na pytanie jak długo trwa poronienie oraz jednoznacznego wskazania czy poronienie boli. Najintensywniejszy czas bólu i krwawienia, zazwyczaj nie przekracza kilku godzin, ale całość objawów może przeciągnąć się do kilkunastu dni.

Opisane powyżej objawy to najczęstszy przebieg poronienia samoistnego. Zdarza się jednak, że następuje, wspomniane już w tekście, poronienie zatrzymane i wówczas możliwe są dwa scenariusze. Pierwszy to oczekiwanie na poronienie samoistne, które zaczyna się zazwyczaj w ciągu 3-4 tygodni od obumarcia ciąży. Drugi natomiast, to farmakologiczna indukcja poronienia.

Przebieg poronienia późnego

Każda strata ciąży wiąże się z dużym smutkiem, żalem i stresem. Poronienie późne, dodatkowo jest trudniejsze fizycznie. Tu mechanizm już bardziej przypomina poród. Wyraźnie odczuwane są skurcze macicy i dodatkowo ból podbrzusza, jako efekt rozwierania się szyjki, a następnie dochodzi do poronienia, w którym możemy stwierdzić łożysko i płód.

Po utracie ciąży następującej po 15-16 tygodniu ciąży, najczęściej niezbędne jest wyłyżeczkowanie jamy macicy.  Konieczne może być także blokowanie laktacji (szczególnie po 17-18 tygodniu ciąży).

Powody poronień

Po poronieniu, można zbadać fragmenty tkanek, które po wysłaniu do badania genetycznego, mogą nam pomóc wyjaśnić przyczynę poronienia. Mimo różnych badań, w 30% poronień nie ustalimy powodu, jaki je spowodował. Zazwyczaj, po poronieniu kobieta otrzymuje antybiotykoterapię empiryczną, na bazie doksycykliny, żeby chronić przed ewentualnym zakażeniem narządów płciowych wewnętrznych. Po około 6 tygodniach od poronienia powraca cykl miesiączkowy i możliwe jest teoretycznie ponowne zajście w ciążę. Należy jednak dać sobie czas na przeżycie straty – tyle, ile go potrzebujemy. Z medycznej strony, zaleca się odczekanie 2 cykli przed kolejną ciążą.