Półpasiec u dziecka

8 września 2021
Reklama

Czy półpasiec u dzieci jest chorobą, której należy się obawiać? Czy i jak można nim zarazić dziecko? Jakie są objawy półpaśca u dzieci? Czy półpasiec jest zaraźliwy dla niemowląt? Jak leczyć półpasiec u dziecka, a przede wszystkim – jak mu zapobiegać? Wszystkiego dowiesz się z naszego poradnika. 

Półpasiec to wirusowa choroba zakaźna. Czynnikiem chorobotwórczym jest varicella zoster virus – VZV, czyli ten sam, który wywołuje ospę wietrzną i należy do tej samej rodziny wirusów, co wirus opryszczki pospolitej.

Półpasiec a ospa wietrzna

Pierwotne zakażenie VZV skutkuje zachorowaniem na ospę wietrzną. Po ustąpieniu objawów choroby nie ulega on całkowitej eliminacji z organizmu, ale w postaci latentnej (inaczej utajonej) pozostaje w naszym organizmie w zwojach czuciowych nerwów czaszkowych i rdzeniowych. W okresach obniżonej odporności – w późniejszym życiu – dochodzi do reaktywacji wirusa, czego skutkiem jest półpasiec.

Półpasiec u dzieci: jak często?

Dzieci chorują znacznie rzadziej, poza tym przebieg półpaśca jest u nich łagodniejszy, mniej też bywa  powikłań po przebyciu choroby. Ryzyko półpaśca u dzieci zwiększa się w przypadku zakażenia in utero (w łonie matki) lub przebycia ospy wietrznej w 1. roku życia. Niedojrzałość układu immunologicznego podczas pierwszego zakażenia sprawia, że ok. 18% takich dzieci zachoruje na półpasiec w pierwszych latach życia.

Jak można zarazić się półpaścem?

Rodzice maluchów chcą wiedzieć przede wszystkim, czy półpasiec jest zaraźliwy dla niemowląt. Czy półpaścem można zarazić dziecko? W porównaniu do ospy wietrznej półpasiec jest chorobą o wiele mniej zaraźliwą. Wirus VZV rozprzestrzenia się poprzez bezpośredni kontakt z płynem występującym w wykwitach półpaścowych (pęcherzykach). Ryzyko zakażenia poprzez kontakt z chorą osobą jest niewielkie.
Chorzy są zaraźliwi dla otoczenia w fazie nieprzyschniętych pęcherzyków. Dlatego przykrywanie odzieżą miejsc z wysypką zmniejsza możliwość zakażenia dla innych. Jeśli wirus VZV przeniesie się od osoby chorej na półpasiec na osobę, która nie chorowała na ospę wietrzną – rozwinie się u niej wówczas ospa wietrzna, a nie bezpośrednio półpasiec. Ryzyko ciężkiego przebiegu takiego zakażenia dotyczy:

  • kobiet ciężarnych,
  • wcześniaków urodzonych przez matki podatne na zachorowanie na ospę wietrzną,
  • dzieci urodzonych przed 28. tygodniem ciąży lub o masie ciała poniżej 1000 gramów – niezależnie od tego, czy matka przechorowała ospę lub była szczepiona,
  • dzieci i osób dorosłych z zaburzeniami odporności.

Jakie są objawy półpaśca u dzieci?

Początkowo może pojawić się złe samopoczucie, ból gardła, gorączka. Zależne jest to od ogólnej kondycji organizmu i stanu układu immunologicznego dziecka. Po 2-3 dniach na skórze pojawia się bolesna wysypka – wyglądem podobna do tej, jaką obserwujemy przy ospie wietrznej. Są to pęcherzyki z płynem surowiczym, wokół których jest zaczerwieniona skóra – powstaje odczyn zapalny. Pęcherzyki utrzymują się o przez 4-6 dni, potem zaczynają przysychać i tworzą się strupki podobne do ospowych.

Jolanta Wacławek

Lekarz pediatra w Oddziale Hospitalizacji Jednego Dnia, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Gdy mamy do czynienia z półpaścem, wysypka jest zlokalizowana w jednym miejscu. Przebiega wzdłuż podrażnionego nerwu, czyli jednego dermatomu – stąd ból towarzyszący takiej zmianie. Czasem może dotyczyć kilku dermatomów, czyli obszarów unerwionych przez jeden korzeń rdzeniowy. Wykwity zwykle nie przekraczają linii pośrodkowej ciała.

Kiedy półpasiec u dzieci może być groźny?

Pieczenie i swędzenie oraz ból towarzyszący zmianom chorobowym powoduje, że dziecko reaguje drapaniem tych miejsc. Nie daje to jednak oczekiwanego efektu, a może powodować nadkażenia bakteryjne zmian, co w efekcie prowadzi do powikłań w postaci rozległych infekcji skóry. U osób z zaburzeniami odporności może pojawić się tzw. półpasiec uogólniony, który wyglądem bardzo przypomina ospę – rozpoznanie jest wtedy trudne i stawia je oczywiście lekarz. Taki pacjent wymaga intensywnego leczenia. Biorąc pod uwagę umiejscowienie zmian, niebezpieczny może być półpasiec zlokalizowany w okolicy oka lub ucha – boimy się wówczas powikłań.

Jak leczymy półpasiec u dziecka?

Lekiem z wyboru jest acyklowir, stosowany doustnie – w ciężkich przypadkach dożylnie. Ważne, by leczenie rozpocząć jak najszybciej, łatwiej wówczas uniknąć powikłań. Podajemy też leki przeciwbólowe, ponieważ lokalizacja zmian wzdłuż nerwów powoduje, niestety, dolegliwości bólowe o dużym nasileniu. W celu złagodzenia dokuczliwych objawów skórnych, miejscowo – czyli na zmiany chorobowe – możemy stosować różnego rodzaju maści lub kremy z acyklovirem i tlenkiem cynku (łagodzą świąd). Szybko zdiagnozowany i poddany leczeniu półpasiec zwykle nie pozostawia po sobie śladów. Groźna może być lokalizacja w okolicy gałki ocznej czy ucha, szczególnie w okresie osłabionej odporności dziecka – wtedy mogą wystąpić powikłania związane ze wzrokiem czy słuchem.

Rekomendowane produkty

Aleksandra Świeboda

Kierownik Działu Ocen i Rozwoju Współpracy w Instytucie Matki i Dziecka

Jak zapobiegać półpaścowi u dzieci?

Jedynym sposobem zmniejszenia ryzyka wystąpienia półpaśca u dzieci i jego powikłań są szczepienia ochronne, a konkretnie szczepienie przeciwko ospie wietrznej, wywoływanej przez ten sam wirus. Szczepiąc naszą pociechę przeciwko ospie, chronimy ją przed późniejszym zachorowaniem na półpasiec. Szczepionka może być aplikowana już od 9. miesiąca życia – nie ma górnej granicy wiekowej dla jej podawania. Co prawda, istnieje także szczepionka przeciwko półpaścowi, przeznaczona dla osób, które chorowały na ospę, ale w Polsce nie jest dostępna.

Autor

Jolanta Wacławek

Lekarz pediatra w Oddziale Hospitalizacji Jednego Dnia, Instytut Matki i Dziecka

Dofinansowanie UE
Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję