Pierwsze raczkowanie: kiedy występuje i jak wygląda prawidłowe raczkowanie?

Gdy dziecko kończy pół roku rodzice z niecierpliwością czekają kiedy u malucha pojawi się kolejny kamień milowy w rozwoju, czyli raczkowanie. Jak wygląda prawidłowe raczkowanie, kiedy występuje, co powinno zwrócić szczególną uwagę rodziców? 

W dzisiejszym artykule podpowiadamy, jak zachęcać dziecko do raczkowania i wspomagać harmonijny rozwój motoryczny maluszka. Zwrócimy również uwagę na dobór odpowiedniego rodzaju pieluszek dla małego, głodnego świata odkrywcy. Zapraszamy do lektury!

Raczkowanie a czworakowanie: terminologia

Na początku należy wyjaśnić, że raczkowanie jest terminem używanym przez rodziców w kontekście umiejętności motorycznej dziecka, którą fizjoterapeuci i lekarze nazywają czworakowaniem.

Informacje na temat raczkowania są w Internecie bardzo poszukiwane przez rodziców, dlatego w tym artykule zamiast terminem czworakowanie, zamiennie będziemy posługiwać się bardziej popularnym określeniem raczkowanie.

Kiedy u dziecka powinno pojawić się raczkowanie, czy wszystkie dzieci raczkują?

Według opracowań WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), okno rozwojowe, czyli ramy wiekowe, w których dziecko powinno nabyć umiejętność raczkowania, wynoszą 5,5-13,5 miesiąca. To, kiedy dokładnie dziecko zacznie raczkować, jest kwestią zależną od indywidualnego przebiegu rozwoju danego maluszka.

Badania przeprowadzone przez WHO wykazały, że u ok. 42% dzieci raczkowanie bezpośrednio poprzedza nauka samodzielnego siedzenia bez podparcia. Z kolei ok. 36% dzieci najpierw rozwija umiejętność samodzielnego siadu, następnie uczy się stać z podparciem, a dopiero później przechodzi do nauki raczkowania. Ok. 8,5% zdrowo rozwijających się dzieci najpierw siada, uczy się stania i chodu z pomocą, a dopiero później wraca do nauki raczkowania. U ponad 9% dzieci raczkowanie pojawia się w innym momencie rozwoju motorycznego.

Kiedy u dziecka pojawi się raczkowanie, a może maluch w ogóle nie będzie raczkować? 

WHO podaje, że ok. 4% zdrowo rozwijających się dzieci pomija naukę raczkowania. Od razu uczą się wstawania oraz chodzenia, nie wracając do nauki czworakowania. Oczywiście to nie znaczy, że w kolejnych latach takie maluchy nie będą potrafiły raczkować np. podczas zabawy w naśladowanie ukochanego pieska.

Jeśli rodzice martwią się, czy rozwój motoryczny maluszka przebiega prawidłowo, zawsze powinni skonsultować się z fizjoterapeutą lub pediatrą.

Raczkowanie a dobór pieluszki: dlaczego Dada Pants to idealny wybór?

Kiedy Twoje dziecko zaczyna raczkować, jego potrzeby znacznie się zmieniają. Ten nowy etap rozwoju wymaga wsparcia rodzica – także w temacie doboru odpowiedniego rodzaju pieluszki. Takiej, która zapewni nie tylko komfort i swobodę ruchów, ale również niezawodną ochronę.

Z pomocą rodzicom przychodzą pieluchomajtki Dada Extra Care Pants, które dzięki swoim udoskonaleniom, nie tylko dbają o delikatną skórę maluszka, ale oferują także skuteczną ochronę przed przeciekaniem w każdej pozycji. Ich 10% większy wkład chłonny, 20% szerszy krój oraz ulepszone falbanki gwarantują, że dziecko będzie cieszyć się swobodą bez ryzyka niespodzianek. Co więcej, Dada Extra Care Pants dostępne są aż w 4 rozmiarach, nawet dla dzieci powyżej 18 kg.

Każda nowa zdobyta umiejętność dziecka prowadząca do nauki chodu jest dla nas cenna. Dada Extra Care Pants wspierają mobilność maluszka, umożliwiając łatwe stawianie pierwszych kroków bez ograniczeń. Łatwość zakładania i zdejmowania (jak zwykłe majteczki) pieluchomajtek sprzyja przewijaniu aktywnych maluszków, jak również nauce korzystania z nocnika. To czyni je dobrym rozwiązaniem na ten kluczowy etap rozwoju dziecka, kiedy dziecko potrzebuje możliwie najlepszej ochrony i wsparcia.

Jak wygląda prawidłowe raczkowanie, co powinno zaniepokoić rodziców?

Zanim dziecko opanuje skomplikowaną umiejętność raczkowania wcześniej, podczas aktywnej zabawy na macie/na dywanie, przez wiele miesięcy maluszek aktywnie pracuje m.in.: nad wzmocnieniem mięśni obręczy barkowej, mięśni tułowia i nad poprawą koordynacji ruchowej. Nauka stabilnego podporu na przedramionach w leżeniu na brzuszku, obracanie się z pleców na brzuch, z brzucha na plecy, pełzanie w tył oraz w przód, czy samodzielny siad bez podparcia to tylko niektóre z umiejętności, które dziecko zazwyczaj potrzebuje opanować, zanim nauczy się raczkować.

Jak wygląda przygotowanie do raczkowania?

Najpierw, w leżeniu na brzuszku dziecko coraz wyżej odrywa biodra i klatkę piersiową od podłoża (próby przyjmowania pozycji czworaczej) i zaczyna eksperymentować: buja się przenosząc ciężar ciała w przód i tył, na boki, a z czasem także po przekątnej. Na początku dzieci mocno odpychają się rączkami od podłoża, przez co często przemieszczają się do tyłu, zamiast w przód.

Jak wygląda dalsza nauka raczkowania?

Po eksperymentach w pozycji czworaczej przychodzi czas na pierwsze próby odrywania od podłoża raz jednej, raz drugiej rączki, a następnie także kolan.

Co powinno wzbudzić czujność rodziców? Jak wygląda nieprawidłowy wzorzec raczkowania? 

Z pediatrą i fizjoterapeutą dziecięcym warto skonsultować się, gdy po kilku tygodniach nauki raczkowania dziecko m.in.:

• mocno i stale odchyla głowę w tył (jakby dziecko ciągle patrzyło w sufit);
• podczas raczkowania plecy dziecka są znacząco zapadnięte (pogłębiona lordoza lędźwiowa);
• raczkujący maluszek przewraca się niemal wyłącznie na jedną ze stron;
• dziecko stale przenosi w przód jednoimienne kończyny (np. prawa ręka + prawa noga, lewa ręka + lewa noga, czyli raczkuje w sposób ipsilateralny, a nie naprzemienny);
• maluszek powłóczy którąś z kończyn, bądź usztywnia jedną z rączek lub nóżek.

Na konsultację do fizjoterapeuty, bądź pediatry udajmy się również w przypadku, gdy maluszek skończył 10 miesięcy i w ogóle nie przymierza się do nauki raczkowania i/lub nie osiągnął do tej pory innych kamieni milowych rozwoju, m.in.: pełzanie, siad bez podparcia, wstawanie przy meblach.

Jak zachęcać dziecko do raczkowania, aby wspierać rozwój motoryczny malucha?

Wielu rodziców chce aktywnie towarzyszyć swoim dzieciom w osiąganiu kolejnych kamieni milowych rozwoju dlatego zastanawiają się, jak zachęcić maluszka do raczkowania?

Obok zapewnienia dziecku komfortu związanego z odpowiednio dobraną pieluszką, o czym wspominaliśmy już wyżej w tekście, powinniśmy zadbać o mało śliskie podłoże (dywan, piankowa mata). Ewentualnie warto zaopatrzyć się w wygodne spodenki z antypoślizgowymi wstawkami na kolanach.

Rodzice pytają: Kiedy dziecko wreszcie zacznie raczkować? 

Rodzice nie powinni siłą niczego przyspieszać, np.: kiedy dziecko uczy się raczkować, nie popychamy bioder brzdąca, aby pomóc mu szybciej ruszyć z miejsca. Warto dać dziecku dobry przykład i samodzielnie zaprezentować, jak wygląda raczkowanie.

Można zaangażować do takiej zabawy rodzeństwo maluszka lub znajome dzieci. Wspaniałą motywacją do nauki raczkowania są także ciekawe zabawki, które toczą się lub poruszają po podłodze, naturalnie zachęcając maluszka do przemieszczania się.

Źródła:

WHO Multicentre Growth Reference Study Group. WHO Motor Development Study: Windows of achievement for six gross motor development milestones. Acta Paediatrica Supplement 2006;450:86-95.