Łożysko przodujące, a łożysko na przedniej ścianie macicy – jakie są różnice i co oznaczają dla ciąży?

Wiele kobiet w ciąży spotyka się z terminami „łożysko na przedniej ścianie” i „łożysko przodujące”. Nierzadko terminy te są ze sobą mylone, co może prowadzić do niepotrzebnego stresu i nieporozumień. Łożysko przodujące, a normalne: jakie jest fizjologiczne umiejscowienie łożyska w jamie macicy? Czy łożysko na przedniej ścianie macicy wpływa na odczuwanie ruchów dziecka i wielkość brzucha w ciąży? Nisko położone łożysko — jakie są najczęstsze zalecenia lekarskie w takim przypadku?

Jeśli szukasz odpowiedzi na te pytania, w tym artykule znajdziesz rzetelne informacje na temat nisko położonego łożyska, łożyska przodującego i łożyska na przedniej ścianie macicy.

Czym jest łożysko i dlaczego jego położenie ma znaczenie?

Łożysko to narząd, który tworzy się w czasie ciąży i łączy organizm matki z organizmem dziecka. Łożysko pełni wiele istotnych funkcji, m.in.:

• Dostarcza dziecku tlen i substancje odżywcze, 
• Usuwa produkty przemiany materii,
• Produkuje hormony, m.in.: progesteron i estrogen,
• Chroni dziecko przed niektórymi infekcjami: zapobiega przedostawaniu się wielu szkodliwych substancji i drobnoustrojów z krwi matki do krwi dziecka.

Lokalizacja łożyska w macicy może mieć wpływ m.in.: na przebieg ciąży oraz sposób porodu.

Niemal na każdym forum internetowym dla przyszłych mam, ale także w gabinecie lekarskim, kobiety często spotykają się z takimi terminami jak: łożysko na przedniej ścianie, czy łożysko przodujące – choć brzmią podobnie, oznaczają zupełnie inne sytuacje kliniczne.

Łożysko na przedniej ścianie macicy – co to oznacza?

Termin „łożysko na przedniej ścianie” oznacza, że łożysko zagnieździło się na przedniej ścianie macicy, czyli tej, która znajduje się najbliżej powłok brzusznych matki. Jest to stosunkowo powszechnie występujący wariant prawidłowego położenia łożyska, który zazwyczaj nie wpływa na przebieg ciąży ani porodu.

Łożysko na przedniej ścianie, a odczuwanie ruchów dziecka — jaka jest odpowiedź na jedno z częstszych pytań niemal na każdym forum internetowym?

Łożysko na przedniej ścianie macicy, a ruchy dziecka: wraz z rozwojem ciąży i wzrostem dziecka, ruchy powinny być wyraźniej odczuwalne niezależnie od umiejscowienia łożyska. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości dotyczących ruchów dziecka należy skonsultować się z ginekologiem.

Czy istnieje związek pomiędzy łożyskiem na przedniej ścianie, a wielkością brzucha w ciąży? 

Nie ma dowodów na to, że łożysko na przedniej ścianie wpływa na wielkość brzucha. Na wygląd brzucha w ciąży ma wpływ wiele czynników, takich jak m.in.: ilość płynu owodniowego, budowa ciała matki oraz ułożenie dziecka w macicy.

Podsumowując odpowiedź na częste pytania, które pojawiają się na niejednym forum dla rodziców: nie ma bezpośredniego związku między umiejscowieniem łożyska na przedniej ścianie macicy, a wielkością brzucha w ciąży.

Łożysko przodujące, a normalne – jakie są różnice i zagrożenia?

W kontekście umiejscowienia w jamie macicy, łożysko “normalne” można określić jako takie, które zagnieżdża się w trzonie macicy, czyli w górnej, grubszej części tego narządu, z dala od wewnętrznego ujścia szyjki macicy. Takie umiejscowienie zapewnia optymalne warunki do rozwoju płodu i minimalizuje ryzyko powikłań, takich jak krwawienia w późniejszych etapach ciąży, czy komplikacje podczas porodu.

Łożysko umiejscowione na przedniej lub tylnej ścianie macicy to warianty uznawane za normę.

Łożysko przodujące, łożysko nisko położone:

Łożysko przodujące to powikłanie ciąży, w którym łożysko jest umiejscowione całkowicie lub częściowo nad dolnym odcinkiem macicy, co może blokować ujście wewnętrzne szyjki macicy. Oznacza to, że łożysko znajduje się na drodze, którą dziecko musi pokonać podczas porodu siłami natury.

Rodzaje łożyska przodującego:

• Całkowite: łożysko całkowicie zakrywa ujście wewnętrzne szyjki macicy.
• Częściowe: łożysko częściowo zakrywa ujście wewnętrzne szyjki macicy.
• Brzeżne: brzeg łożyska dotyka ujścia wewnętrznego szyjki macicy.

Łożysko nisko położone:

Łożysko znajduje się w dolnym odcinku macicy, blisko ujścia wewnętrznego szyjki macicy, ale go nie zakrywa (w przeciwieństwie do łożyska przodującego). W III trymestrze ciąży łożysko nisko położone jest definiowane, gdy brzeg łożyska znajduje się mniej niż 20 mm od wewnętrznego ujścia kanału szyjki macicy. Czasami przyjmuje się odległość mniejszą niż 2 cm od ujścia wewnętrznego w III trymestrze ciąży.

Co ciekawe, nawet ok. 30% łożysk przed 20. tygodniem ciąży jest położonych nisko, co może być mylnie diagnozowane jako łożysko przodujące. Dzieje się tak, ponieważ macica jest jeszcze mała w porównaniu z łożyskiem. Wraz z rozwojem ciąży macica się rozrasta, a łożysko „podciąga” się do góry.

Na forum mamy pytają: jakie są objawy łożyska przodującego, jakie są zalecenia?

Łożysko przodujące można rozpoznać na badaniu USG wykonywanym przezpochwowo. Zaleca się wykonanie badania ok. 20. i 30. tygodnia ciąży.

OBJAWY ŁOŻYSKA PRZODUJĄCEGO:

• Bezbolesne krwawienie z dróg rodnych, które zazwyczaj pojawia się po 20. tygodniu ciąży. 
• Podczas badania fizykalnego lekarz może stwierdzić wysokie położenie części przodującej płodu oraz nieprawidłowe położenie płodu.
• W badaniu USG w III trymestrze ciąży stwierdza się, że brzeg łożyska położony jest mniej niż 20 mm od ujścia wewnętrznego kanału szyjki macicy.

ŁOŻYSKO PRZODUJĄCE I NISKO POŁOŻONE: ZALECENIA I LECZENIE

• Zaleca się unikanie czynników ryzyka krwawienia, m.in.: współżycia z partnerem, nadmiernego wysiłku fizycznego, dźwigania cięższych przedmiotów,
• W przypadku krwawienia może być rozważane leczenie niedokrwistości,
• W przypadku poważnego krwawienia z dróg rodnych (przedporodowego), konieczna może być hospitalizacja ciężarnej,
• W wybranych przypadkach lekarz może rozważyć tokolizę (zastosowanie leków mających na celu zahamowanie czynności skurczowej macicy). 

Łożysko na przedniej ścianie, przodujące, a normalne: podsumowanie informacji

Łożysko na przedniej ścianie macicy to jeden z wariantów położenia łożyska w jamie macicy, który jest uważany za normę. Łożysko na przedniej ścianie macicy może wpływać na odczuwanie ruchów dziecka, jednak nie wykryto związku pomiędzy łożyskiem na przedniej ścianie a wielkością brzucha ciężarnej. 

Łożysko przodujące czy łożysko nisko położone to natomiast powikłanie ciąży, które wymaga ścisłej kontroli lekarskiej i stosowania się do zaleceń ginekologa, w celu zminimalizowanie  ryzyka wystąpienia krwawienia z dróg rodnych i/lub porodu przedwczesnego. 

Na forum lekarze podkreślają, jak ważnej jest, aby kobiety w ciąży rozumiały różnicę między tymi dwoma pojęciami i w przypadku jakichkolwiek wątpliwości konsultowały się z lekarzem prowadzącym ciążę.

Bibliografia:

• Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące cięcia cesarskiego, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018 tom 3, nr 4, strony 159–174
• Klimek, M. Nieprawidłowa implantacja łożyska — diagnostyka, postępowanie, doświadczenia własne. Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, Tom 2, Nr 2 (2017), (Dostęp z dnia 05.04.2025): https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/view/51820/38532
• Łożysko przodujące i zaburzenia ze spektrum łożyska przyrośniętego: rozpoznanie i zasady postępowania – cz. I. Wytyczne RCOG – strona 2. RCOG – Wytyczne i zalecenia – Ginekologia Po Dyplomie, maj 2011r. (Dostęp z dnia 05.04.2025): https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/013/015/original/73-91.pdf