Jak zaplanować płeć dziecka, czy to w ogóle możliwe? Fakty, kontra mity

Choć większość przyszłych rodziców deklaruje, że najważniejsze jest zdrowie dziecka, wiele osób – często dość skrycie – zadaje sobie pytanie: czy można zaplanować płeć dziecka? Internet pełen jest porad, jak zaplanować płeć dziecka, jak zrobić dziewczynkę albo jak zrobić chłopca, ale które z nich mają jakiekolwiek podstawy naukowe? 

W tym artykule przyglądamy się metodom planowania płci dziecka. Analizujemy, co mówi na ten temat nauka i na jakich zasadach działają metody, które rzeczywiście pozwalają na wybór płci maluszka.

Od czego zależy płeć? Genetyczne podstawy planowania płci dziecka

To jedno z pierwszych pytań, jakie zadają sobie przyszli rodzice: czy można zaplanować płeć dziecka jeszcze przed poczęciem? Aby to zrozumieć, trzeba przyjrzeć się temu, co dzieje się w chwili zapłodnienia.

Jak zaplanować płeć dziecka – co mówi biologia?

Płeć dziecka ustalana jest na podstawie kombinacji chromosomów płciowych:

🚺 komórka jajowa matki zawsze zawiera chromosom X,

🚹 plemnik ojca może nieść chromosom X lub Y.

To właśnie plemnik decyduje o płci dziecka:

👧 jeśli komórkę jajową zapłodni plemnik z chromosomem X – na świat przyjdzie dziewczynka (XX),

👦 jeśli z chromosomem Y – urodzi się chłopiec (XY).

Z biologicznego punktu widzenia to mężczyzna jest „posiadaczem” chromosomu Y, który jako jedyny ma potencjał do zapoczątkowania rozwoju płci męskiej.

W praktyce oznacza to, że kluczowa decyzja na temat płci maluszka zapada na poziomie mikroskopijnych komórek płciowych w momencie zapłodnienia — zdolność plemników do zapłodnienia komórki jajowej trwa zazwyczaj tylko kilka godzin, a żywotność plemników w macicy trwa do 3 dni.

Dlaczego kiedyś częściej pytano, jak zrobić chłopca?

W kontekście społeczno-kulturowym przez wiele stuleci najczęściej zadawano sobie pytanie: „Jak zrobić chłopca?”, ponieważ to właśnie płeć męska była preferowana. W wielu krajach – również w Polsce – to synowie dziedziczyli majątek, nazwisko, przejmowali gospodarstwa rolne czy rodzinne interesy. W odróżnieniu od córek nie wymagali posagu i byli postrzegani jako „gwarancja ciągłości rodu”.

Choć dziś w większości społeczeństw zachodnich dąży się do równości płci i świadomego rodzicielstwa, ślady tej historycznej narracji nadal są obecne – zwłaszcza tam, gdzie tradycja silnie przenika wybory rodziców.

Współcześnie wiele par kieruje się przede wszystkim osobistymi pragnieniami i wyobrażeniami dotyczącymi rodziny, dlatego pytanie: „Jak zrobić dziewczynkę i czy można to w ogóle zaplanować?” pojawia się równie często, jak niegdyś pytanie: „Jak zrobić chłopca?”.

Rekomendowane produkty

Jagna Szulc-Kamińska

Położna, Ekspertka ds. opiniowania produktów użytkowych w Instytucie Matki i Dziecka

Tradycyjne sposoby na to, jak zaplanować płeć dziecka – które mają sens, a które to mity?

Od pokoleń próbowano odpowiedzieć na pytanie: Jak zaplanować płeć dziecka? Czy odpowiednia dieta, pozycje w czasie współżycia albo moment owulacji mogą faktycznie przesądzić o tym, czy urodzi się dziewczynka, czy chłopiec?

Choć niektóre ze sposobów na planowanie płci dziecka przekazywane są z pokolenia na pokolenie, nauka nie zawsze idzie z nimi w parze. Poniżej przedstawiamy zestawienie najpopularniejszych sposobów „planowania płci dziecka” – wraz z oceną ich naukowej wiarygodności.

Metoda Shettlesa i Benendo – jak zrobić chłopca lub dziewczynkę, manipulując współżyciem w konkretnych dniach owulacji?

Metoda Shettlesa, tak samo jak metoda opracowana przez Benendo to tzw. owulacyjne metody na to, jak zaplanować płeć dziecka. Obie mają podobne założenia bazowe: plemniki Y (chłopiec) są szybsze, ale mniej odporne, a plemniki X (dziewczynka) – wolniejsze, lecz żywotniejsze. W związku z tym:

🔹 współżycie w dniu owulacji oraz pozycje z największą penetracją, mają potencjalnie zwiększyć szanse na poczęcie chłopca,

🔹współżycie ok. 3 dni przed owulacją oraz pozycje z płytszą penetracją — by plemniki X, które dłużej żyją, miały czas dotrzeć do jaja, gdy plemniki Y już ,,zginą” potencjalnie mają zwiększyć szanse na poczęcie dziewczynki.

Podobne założenia ma metoda Franciszka Benendo z tą różnicą, że rodzicom, którzy pytają: ,,Jak zrobić chłopca?” metoda Benendo zaleca współżycie tuż po owulacji, a parom, które pytają: ,,Jak zrobić dziewczynkę?” – stosunek w ostatnich dniach owulacji.

Obie te metody wymagają dokładnego monitorowania cyklu menstruacyjnego kobiety i wskazuje się, że ich zastosowanie jest utrudnione u kobiet z nieregularnymi cyklami. 

Marzena Jurczak-Czaplicka

Specjalista położnictwa i ginekologii, Specjalista perinatologii, Oddział Perinatologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Jaka jest skuteczność tych metod planowania płci dziecka? Nauka jest w tej kwestii dość jednoznaczna – brak dowodów na to, aby współżycie w konkretnych odstępach od owulacji czy głębokość penetracji podczas stosunku powodowała wybór konkretnej płci dziecka.

Teoria pH pochwy – czy środowisko kwasowo-zasadowe ma znaczenie, jak chcemy zaplanować płeć dziecka?

Ta metoda ta sugeruje, że „wrażliwe” plemniki męskie (Y) lepiej radzą sobie w środowisku zasadowym (pH powyżej 7), natomiast „silne i wytrwałe” plemniki żeńskie (X) preferują środowisko kwaśne. Popularne są „domowe mikstury”, z zastosowaniem sody oczyszczonej czy soku z cytryny.

Marzena Jurczak-Czaplicka

Specjalista położnictwa i ginekologii, Specjalista perinatologii, Oddział Perinatologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Jednak takie, z pozoru, niegroźne, domowe metody planowania płci dziecka, które ingerują w pH pochwy mogą być groźne w skutkach prowadząc m.in. do: do częstych infekcji intymnych, a w skrajnych przypadkach powodują nawet wtórne zaburzenia płodności! Takie metody planowania płci dziecka nie tylko są nieskuteczne, ale również potencjalnie niebezpieczne.

 

Czy można zaplanować płeć dziecka, modelując swoją dietę? Co jeść, żeby zwiększyć szanse na córkę lub syna?

🔹 Dieta potencjalnie zwiększająca szanse urodzenia dziewczynki? Produkty bogate w wapń i magnez (np. nabiał, marchew, strączki).

🔹 Dieta potencjalnie zwiększająca szanse urodzenia chłopca? Żywność z dużą zawartością sodu i potasu (np. mięso, ryby, pomidory).

Metoda dietetyczna planowania płci dziecka zaleca rozpoczęcie diety na około 6 tygodni przed planowanym poczęciem. Czy można zaplanować płeć dziecka, stosując tę metodę?

Marzena Jurczak-Czaplicka

Specjalista położnictwa i ginekologii, Specjalista perinatologii, Oddział Perinatologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Brak dowodów potwierdzających wpływ diety na planowanie płci dziecka — szczególne kontrowersje budzi dieta bogata w sód (rzekomo zwiększająca szanse na poczęcie chłopca), która nie jest uznawana za zdrową. Przygotowując się do ciąży oboje partnerzy powinni odżywiać się w zdrowy, różnorodny i odpowiednio zbilansowany kalorycznie sposób, ponieważ taki styl odżywiania pozytywnie wpływa na płodność.

Metoda Selnas, a planowanie płci dziecka – udowodniona skuteczność, czy wyłącznie marketing?

Jedna z bardziej nietypowych teorii planowania płci dziecka, przypisywana biologowi komórkowemu Patrickowi Schounowi, opiera się na koncepcji ładunków elektrycznych.

Według jej założeń, plemniki Y (męskie) mają ładunek ujemny, a plemniki X (żeńskie) – dodatni. Komórka jajowa natomiast miałaby zmieniać swój ładunek w zależności od dnia cyklu, co w teorii mogłoby wpływać na to, który typ plemnika zostanie „przyciągnięty”.

Na podstawie takich założeń opracowywane są tzw. kalendarze polaryzacji – spersonalizowane harmonogramy „najlepszych dni” do poczęcia chłopca lub dziewczynki, bazujące m.in. na dacie urodzenia, grupie krwi i cyklach menstruacyjnych kobiety.

Czy można zaplanować płeć dziecka, korzystając z metody Selnas?

Marzena Jurczak-Czaplicka

Specjalista położnictwa i ginekologii, Specjalista perinatologii, Oddział Perinatologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Choć metoda ta bywa promowana przez komercyjne serwisy i niektóre kliniki jako niezwykle skuteczna, nie istnieją niezależne badania naukowe, które by to potwierdzały. Z punktu widzenia medycyny, to raczej ciekawostka marketingowa niż rzetelna strategia na planowanie płci dziecka.

Jak zrobić chłopca, jak zrobić dziewczynkę? Chiński kalendarz płci – tradycja zamiast nauki

Kalendarz chiński to jedna z najbardziej znanych tradycyjnych metod, które rzekomo pozwalają zaplanować płeć dziecka. Według tej koncepcji odpowiedź na pytanie „jak zrobić dziewczynkę” lub „jak zrobić chłopca” można znaleźć, analizując wiek matki (według kalendarza chińskiego) oraz miesiąc zapłodnienia. Choć metoda ta jest stosowana od wieków, nie uwzględnia czynnika kluczowego z punktu widzenia biologii – to przecież plemnik, a nie komórka jajowa matki, decyduje o płci dziecka.

Marzena Jurczak-Czaplicka

Specjalista położnictwa i ginekologii, Specjalista perinatologii, Oddział Perinatologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Wielu przyszłych rodziców traktuje ten kalendarz jako ciekawostkę lub formę zabawy podczas planowania płci dziecka, jednak nie należy oczekiwać realnej skuteczności. Chiński kalendarz, który podpowiada rodzicom, jak zaplanować płeć dziecka, nie ma żadnych podstaw naukowych, a jego trafność jest porównywalna do rzutu monetą. 

Nowoczesne metody medyczne – czy można zaplanować płeć dziecka z pomocą współczesnej technologii?

W przeciwieństwie do metod tradycyjnych współczesna medycyna oferuje techniki, które rzeczywiście pozwalają na zaplanowanie płci dziecka. Choć są one skuteczne, ich zastosowanie jest ściśle regulowane prawnie.

Polsce planowanie płci dziecka tymi sposobami jest dopuszczalne tylko w sytuacjach medycznie uzasadnionych, np. przy udowodnionym u danej pary wysokim ryzyku wystąpienia chorób sprzężonych z płcią.

1.Selekcja plemników, a planowanie płci dziecka – jak działa MicroSort i metoda Ericssona?

Jedną z dostępnych metod jest selekcja plemników, np. techniką MicroSort. Jak można zaplanować płeć dziecka z wykorzystaniem tej metody?

Marzena Jurczak-Czaplicka

Specjalista położnictwa i ginekologii, Specjalista perinatologii, Oddział Perinatologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Proces polega na selekcji plemników X (dziewczynka) od plemników zawierających chomosom Y (chłopiec) na podstawie zawartości materiału genetycznego. Dzięki technologii cytometrii przepływowej możliwe jest rozdzielenie plemników według płci, a następnie wykorzystanie ich w procedurze zapłodnienia in vitro (IVF/ICSI) lub inseminacji domacicznej (IUI).

Skuteczność według badań [1]:

  • 93,5% dziewczynek po sortowaniu na X
  • 85,3% chłopców po sortowaniu na Y
  • wskaźniki ciąż i zdrowia dzieci zgodne z ogólnymi statystykami dla technik wspomaganego rozrodu.

2.Diagnostyka preimplantacyjna (PGD) – stuprocentowa pewność płci dziecka

Najbardziej precyzyjną metodą jest diagnostyka preimplantacyjna (PGD) w procedurze zapłodnienia in vitro. Dzięki niej można określić płeć zarodka jeszcze przed jego implantacją. W przeciwieństwie do selekcji plemników ta technika daje 100% pewność co do płci dziecka.

Marzena Jurczak-Czaplicka

Specjalista położnictwa i ginekologii, Specjalista perinatologii, Oddział Perinatologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Jednak podobnie jak w przypadku MicroSort, w Polsce wybór płci zarodka w ramach in vitro jest dozwolony wyłącznie z powodów medycznych, np. przy chorobach dziedzicznych związanych z płcią, takich jak m.in.: dystrofia mięśniowa, czy hemofilia.

Podsumowanie: Czy planowanie płci dziecka jest możliwe?

Choć wiele par nadal zastanawia się, jak zaplanować płeć dziecka i szuka sposobów, jak zrobić dziewczynkę lub jak zrobić chłopca, nauka jasno wskazuje: tradycyjne metody planowania płci nie dają żadnej gwarancji ,,sukcesu”.

Planowanie płci dziecka jest możliwe wyłącznie dzięki nowoczesnym technologiom medycznym, takim jak sortowanie plemników (np. MicroSort) i preimplantacyjna diagnostyka genetyczna w in vitro. Jednak ich zastosowanie jest ściśle regulowane prawnie i możliwe tylko w bardzo konkretnych sytuacjach, przede wszystkim w celu zapobiegania chorobom genetycznym sprzężonym z płcią.

Zamiast skupiać się na stresującym planowaniu płci dziecka, warto zadbać o swoje dobre samopoczucie, zdrowy styl życia i bliskość w związku – to one sprzyjają płodności i budują fundament pod szczęśliwe rodzicielstwo. Bo niezależnie od tego, czy urodzi się córka, czy syn, ostatecznie najważniejsze, by maluszek urodził się zdrowy.

 

Bibliografia (dostępy do źródeł internetowych z dnia 03.07.2025):

    1. Karabinus, D.S., Marazzo, D.P., Stern, H.J. et al. The effectiveness of flow cytometric sorting of human sperm (MicroSort®) for influencing a child’s sex. Reprod Biol Endocrinol 12, 106 (2014). https://doi.org/10.1186/1477-7827-12-106
    2. Gray RH. Natural family planning and sex selection: fact or fiction? Am J Obstet Gynecol. 1991 Dec;165(6 Pt 2):1982-4. doi: 10.1016/s0002-9378(11)90558-4. PMID: 1836712: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1836712/
    3. Schulman JD, Karabinus DS. Scientific aspects of preconception gender selection. Reprod Biomed Online. 2005 Mar;10 Suppl 1:111-5. doi: 10.1016/s1472-6483(10)62217-1. PMID: 15820020: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15820020/
    4. Rai P, Ganguli A, Balachandran S, Gupta R, Neogi SB. Global sex selection techniques for family planning: a narrative review. J Reprod Infant Psychol. 2018 Nov;36(5):548-560. doi: 10.1080/02646838.2018.1508871. Epub 2018 Aug 28. PMID: 30152706: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30152706/

 

Konsultacja medyczna

Marzena Jurczak-Czaplicka

Specjalista położnictwa i ginekologii, Specjalista perinatologii, Oddział Perinatologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję