Dziecko nie chce leżeć na brzuszku, podnosi pupę, zamiast główki? Sprawdź, co to jest tummy time i dlaczego jest tak ważny.

Niektóre zalecenia brzmią z pozoru banalnie, a jednak kryją w sobie ogromny potencjał rozwojowy. Leżenie na brzuszku – znane także jako tummy time – to jedno z takich, pozornie, prostych zaleceń, które realnie wpływa na rozwój niemowlęcia. Zmartwienia rodziców zaczynają się wtedy, gdy dziecko nie chce leżeć na brzuchu, marudzi, pręży się i unosi pupę, zamiast główki… 

W tym artykule wyjaśniamy, co to jest tummy time, jak prawidłowo położyć dziecko na brzuchu, od kiedy należy to robić, oraz czy zakup poduszki do leżenia na brzuszku ma sens? Podpowiadamy też, jak wybrać zabawkę do leżenia na brzuszku i co zrobić, gdy niemowlę podnosi pupę, zamiast opierać się stabilnie na przedramionach.

Co to jest tummy time i dlaczego jest taki ważny?

Najczęściej jeszcze w szpitalu, tuż przed wyjściem do domu, świeżo upieczeni rodzice słyszą zalecenia: ,,proszę układać dziecko na brzuszku”. Bardzo często, w ferworze emocji zapominają dopytać, co to znaczy, że mają układać dziecko na brzuszku — jak położyć dziecko na brzuszku, od kiedy zacząć to robić? W internecie znajdują wiele informacji na temat tummy time, ale co to właściwie znaczy?

Zapożyczone z języka angielskiego wyrażenie tummy time oznacza układanie maluszka na brzuszku, gdy jest on wybudzony i znajduje się pod opieką dorosłego. To jeden z najprostszych, a zarazem najskuteczniejszych sposobów wspierania rozwoju niemowlęcia od pierwszych dni życia.

Już wiesz co to jest tummy time, jednak konkretne korzyści płynące z leżenia na brzuszku są wielorakie:

🔹 Rozwój motoryczny: tummy time korzystnie wpływa na rozwój mięśni, co jest kluczowe dla uzyskania lepszej kontroli główki i tułowia. Leżenie na brzuszku to pozycja niezbędna do osiągania dalszych etapów rozwoju, takich jak: obracanie się, pełzanie, raczkowanie itp. 

🔹 Zapobieganie plagiocefalii: Regularne układanie dziecka na brzuchu pomaga zapobiegać spłaszczeniu główki, czyli plagiocefalii pozycyjnej. Tummy time jest więc nie tylko aktywnością wspierającą rozwój, ale też profilaktyką.

🔹 Wspomaganie układu pokarmowego: jak układamy niemowlę na brzuchu, naturalnie stymulujemy pasaż jelitowy, ułatwiając odbijanie zalegającego powietrza i usuwanie gazów.

🔹 Rozwój intelektualny: tummy time, podnoszenie główki i rozglądanie się dookoła poszerza pole widzenia dziecka, stymulując jego rozwój poznawczy i ciekawość świata.

Tummy time: od kiedy układać dziecko na brzuszku i jak długo?

Zaleca się, aby u zdrowych niemowląt wprowadzać  tummy time już w pierwszych dobach po porodzie  – na początku może to być bliski kontakt skóra do skóry, leżąc na klatce piersiowej mamy lub taty. Już wiesz, od kiedy układać dziecko na brzuszku, jednak kolejnym pytaniem, często zadawanym przez rodziców jest: jak długo powinien trwać tummy time?

Im dziecko starsze, tym tummy time dłuższy

Już wiesz, od kiedy układać dziecko na brzuszku, jednak warto mieć na uwadze, że z czasem, w miarę jak dziecko nabiera sił, czas tummy time powinien się wydłużać. Docelowo mówimy o minimum 30-45 minutach dziennie – rozłożonych na krótsze sesje. Nie chodzi o to, by niemowlę „wytrzymało” jak najdłużej, lecz by regularnie wracać do tej pozycji i stopniowo ją oswajać, po to, aby leżenie na brzuszku i podpór na przedramionach były wykonywane jak najbardziej poprawnie.

Od kiedy leżenie na brzuszku jest bezpieczne w trakcie snu nocnego?

Niemowlę powinno leżeć na brzuszku tylko wtedy, gdy nie śpi i znajduje się pod opieką opiekuna. Spanie wyłącznie na pleckach w pierwszych miesiącach życia zmniejsza ryzyko wystąpienia SIDS (zespołu nagłej śmierci łóżeczkowej). Niemowlę może mieć drzemkę na brzuszku wyłącznie, gdy znajduje się pod czujnym nadzorem rodzica.

Oczywiście w miarę rozwoju motorycznego, gdy dziecko samo zacznie swobodnie obracać się przez sen w łóżeczku, może zacząć bezpiecznie spać w nocy na brzuchu.

Okiem fizjoterapeuty: jak prawidłowo układać dziecko na brzuchu?

Jeśli zastanawiasz się, jak położyć dziecko na brzuchu, zacznij od odpowiedniego podłoża: najlepiej twardego, stabilnego i nieśliskiego. Może to być piankowa mata lub koc ułożony na dywanie. Unikaj miękkich poduszek do leżenia na brzuszku, miękkiego materaca – mogą powodować zapadanie się ciała i utrudniać aktywną pracę mięśni.

Jak prawidłowo układać dziecko na brzuchu?

🔹 lekko wysuń jego rączki do przodu, by łokcie znalazły się pod barkami,

🔹 przytrzymaj miednicę, jeśli pupka unosi się w górę,

🔹 rozłóż łokcie nieco szerzej, gdy dziecko traci równowagę.

Jak położyć dziecko na brzuchu, gdy leży na pleckach?

Zastanawiasz się, jak położyć dziecko na brzuchu, gdy leży na plecach i samo jeszcze nie opanowało tej umiejętności? Warto nauczyć się robić to bez pośpiechu, z poszanowaniem ruchów ciała dziecka — tak, by tummy time nie kojarzył się maluchowi z czymś stresującym.

Jak położyć dziecko na brzuchu, krok po kroku: 

1. Najpierw połóż dziecko na stabilnym, płaskim podłożu. Wyprostuj jego nóżkę po tej stronie, na którą chcesz je przekręcić (np. prawą). 
2. Następnie drugą nóżkę (czyli w tym przypadku lewą) złap delikatnie pod udkiem i ugnij, inicjując powolny ruch bioder i miednicy. Postaraj się nie ciągnąć za nogę tylko obracaj dziecko za miednicę. To właśnie miednica jako pierwsza rozpoczyna ruch obrotu — dokładnie tak, jak Twoje dziecko będzie robić to samo później, samodzielnie.
3. Gdy dziecko jest już na boczku, zwróć uwagę, czy samo dokręca obręcz barkową (możesz teraz pokazać mu zabawkę do leżenia na brzuszku, aby zastymulować je do obrotu). 
4. Na końcu delikatnie obróć je na brzuszek i zadbaj o to, by główka znalazła się w neutralnej pozycji. U najmłodszych dzieci możesz delikatnie ją podeprzeć lub asekurować, szczególnie jeśli jeszcze nie kontrolują jej w pełni.

Jak zmienić pozycję z brzuszka na plecy, krok po kroku

1. Zacznij od upewnienia się, że rączka po stronie, przez którą będziesz przekręcać dziecko, jest ułożona blisko jego ciała, najlepiej pod klatką piersiową. To zapobiegnie przypadkowemu „zawinięciu” kończyny podczas ruchu. 
2. Złap nóżkę po przeciwnej stronie, delikatnie ją ugnij i rozpocznij przetaczanie – od biodra, przez tułów, aż maluch wyląduje znów na pleckach. W przypadku młodszych maluszków nie zapominaj o asekuracji główki.

Jak chcesz ułożyć dziecko do leżenia na brzuszku, unikaj gwałtownego „obracania” maluszka i wykonuj obroty naprzemiennie, przez obie strony ciała.

Poduszka do leżenia na brzuszku – od kiedy i czy w ogóle?

Rodzice często pytają: poduszka do leżenia na brzuszku – od kiedy warto ją stosować? Co ciekawe, wcale nie trzeba jej używać.

Jak powinno wyglądać leżenie na brzuszku, czyli tummy time, miesiąc po miesiącu?

Pozycja na brzuszku ewoluuje wraz z rozwojem dziecka. Zrozumienie tych zmian pomoże rodzicom w podstawowym zakresie ocenić, czy rozwój malucha przebiega prawidłowo:

🔹 Noworodek (do końca 1. miesiąca życia): Maluch leży na brzuszku niestabilnie. Główka spoczywa oparta raz na jednym, raz na drugim policzku. Potrafi ją obrócić z boku na bok, ale nie utrzymać uniesionej. Nóżki są zgięte, miednica uniesiona (noworodek podnosi pupę leżąc na brzuszku), a ciężar ciała spoczywa wysoko, na przedramionach i mostku. Rączki są zgięte blisko tułowia.

🔹 2. miesiąc życia: Dziecko potrafi przez chwilę utrzymać główkę uniesioną na wprost, swobodnie obracając ją w obu kierunkach. Ciężar ciała przesuwa się niżej, nóżki są bardziej wyprostowane, a rączki stopniowo wysuwają się spod tułowia. 

🔹 3. miesiąc życia: Symetryczny podpór na przedramionach wymaga mniej wysiłku, dziecko zaczyna lubić tę pozycję. Łokcie znajdują się dokładnie pod barkami, a górna część klatki piersiowej unosi się nad podłożem. Nóżki są proste, a pupa dziecka spoczywa na podłożu. Główka jest stabilnie uniesiona, a linia wzroku równoległa do podłoża. W tym czasie wszelkie zabawki do leżenia na brzuszku stają się jeszcze bardziej interesujące.

🔹 4. miesiąc życia: Łokcie wysuwają się przed linię barków, a nóżki są swobodnie wyprostowane. Pojawia się pełna symetria ciała: tułów prosty, obręcze barkowa i biodrowa równoległe, uszy w równej odległości od barków. Dziecko kontroluje ruch zgięcia główki (przyciągania brody do mostka).

🔹 5. miesiąc życia: Dziecko pewnie podpiera się na przedramionach, a czasem prostuje łokcie (wysoki podpór). Swobodnie rozgląda się i przenosi ciężar ciała raz na jedną, raz na drugą stronę. Może wystąpić „pływanie” (odrywanie rączek i prostowanie nóżek). 

🔹 powyżej 6. miesiąciąca życia: Dziecko spędza dużo czasu na brzuszku, osiągając podpór na wyprostowanych rączkach. Mogą zacząć występować obrotywokół osi pępka (pivoty), może przesuwać się w tył, a nawet przyjmować pozycję czworaczą. Kontrola głowy jest pełna.

Niemowlę podnosi pupę leżąc na brzuchu? Co w tummy time powinno zaniepokoić?

Niektóre zachowania malucha podczas tummy time mogą wskazywać na potrzebę konsultacji z fizjoterapeutą dziecięcym. Rodzice powinni zwrócić szczególną uwagę na:

• Nadmierne prężenie i odginanie głowy do tyłu u noworodka lub 2-miesięcznego niemowlęcia.
• Łokcie położone blisko tułowia po 3. miesiącu życia, zamiast wysuwania ich do przodu.
• Niemowlę notorycznie podnosi pupę leżąc na brzuchu.
• Brak aktywnego odpychania się przedramionami od podłoża, dziecko zdaje się unosić głowę niemal wyłącznie siłą mięśni pleców, zamiast aktywnie pracować rączkami.
• Asymetria ułożenia ciała (np. stałe układanie głowy na jedną stronę, skracanie tułowia po tej samej stronie, brak symetrii obręczy barkowej i biodrowej). Więcej na temat asymetrii u niemowląt piszemy tutaj.
• Sztywne ruchy, zaciśnięte piąstki (szczególnie po 3. miesiącu), barki uniesione wysoko (blisko uszu).
• Nadmiernie rozłożone nóżki (pozycja „żabki”) po 3. miesiącu życia, co utrudnia prawidłowy podpór.
• Dziecko notorycznie, w sposób przypadkowy przewraca się z brzuszka na plecy przed osiągnięciem tej umiejętności w sposób kontrolowany (zwykle po 6-7 miesiącu życia).

To tylko niektóre, ,,czerwone flagi”, które powinny zaniepokoić rodziców podczas obserwacji dziecka w czasie tummy time – watpliwości zawsze należy skonsultować z doświadczonym fizjoterapeutą dziecięcym.

Dziecko nie chce leżeć na brzuchu – co wtedy?

Niechęć do leżenia na brzuszku to częsty problem. Pamiętaj – to pozycja wymagająca, dlatego gdy dziecko w pierwszych 1-2 miesiącach życia nie chce leżeć na brzuchu, to reakcja normalna dla większości maluszków. Sprawdź, czy:

🔹 Dziecko leży na odpowiednim, niezbyt miękkim podłożu,

🔹 Jego rączki nie są cofnięte za linię barków (wtedy trudno mu się podeprzeć),

🔹 Niemowlę podnosi pupę leżąc na brzuchu? Pomóc może lekkie przytrzymanie pupki dziecka i delikatne dociśnięcie jej do podłoża a następnie przeniesienie ciężaru ciała w dół. Pozwoli to na uzyskanie stabilności w okolicy miednicy, a mobilności w obręczy barkowej i pozwoli na swobodę ruchu głowy.

Jakie zabawki do leżenia na brzuszku wybrać?

Dobrze dobrana zabawka do leżenia na brzuszku potrafi zdziałać cuda. Najlepiej sprawdzają się:

• grzechotki,
• książeczki kontrastowe,
• maty wodne,
• lustro (najlepiej bezpieczne, plastikowe) ustawione na wysokości oczu dziecka,
• zabawki grające, ale nie migające zbyt intensywnie (by nie powodowały odgięcia głowy). 

Dzięki nim dziecko ma motywację, by unieść główkę, wyciągnąć rączkę i dłużej wytrwać w tej pozycji.

Jak wspierać rozwój dziecka poprzez tummy time?

Już wiesz, co to jest tummy time, jednak najważniejsze to obserwować, reagować z empatią i proponować maluszkowi ciekawe zabawki, które będą go stymulować do dłuższej zabawy w tej pozycji. Poduszka do leżenia na brzuszku nie zawsze jest dobrym wyborem. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, nie wiesz, jak prawidłowo położyć dziecko na brzuchu, skonsultuj się z fizjoterapeutą dziecięcym – szybka interwencja i porady eksperta znacznie ułatwią prawidłowy rozwój podporu na przedramionach.

Jeśli już wiesz, jak układać dziecko na brzuchu pamiętaj, że codzienny tummy time to jeden z najlepszych prezentów, jakie możesz dać swojemu dziecku – nie kosztuje nic, a daje ogromne korzyści rozwojowe.

BIBLIOGRAFIA (dostępy do źródeł internetowych z dnia 25.06.2025):

1. Jagoda Cieszyńska, Marta Korendo, Agnieszka Fabisiak-Majcher, Wczesna interwencja terapeutyczna, Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6. roku życia, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2013
2. Renata Trusewicz, Adam Maksymilian Pogorzała, Rozwój ruchowy dziecka z uwzględnieniem założeń koncepcji NDT Bobath: http://wydawnictwo.wseit.edu.pl/wp-content/uploads/2020/06/Rozw%C3%B3j-ruchowy-dziecka-z-uwzgl%C4%99dnieniem-za%C5%82o%C5%BCe%C5%84-koncepcji-NDT-Bobath.pdf
3. Anna Bejster, Grzegorz Przysada, Znaczenie metod neurofizjologicznych w diagnostyce zaburzeń rozwoju u niemowląt i małych dzieci z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego: https://repozytorium.ur.edu.pl/server/api/core/bitstreams/7a706e36-12de-43ea-9b25-0a13467e30d6/content
4. Lyndel Hewitt, Rebecca M. Stanley, Anthony D. Okely, Correlates of tummy time in infants aged 0–12 months old: A systematic review, Infant Behavior and Development, Volume 49, 2017, Pages 310-321: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0163638317301480?via%3Dihub
5. Elizabeth Williams, Mary Galea, Another look at “tummy time” for primary plagiocephaly prevention and motor development, Infant Behavior and Development, Volume 71, 2023: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0163638323000310?via%3Dihub