Zmęczenie w ciąży

12 listopada 2021
Reklama

Skąd się bierze brak energii, uczucie senności i znużenia w ciąży? Czy senność odczuwalna na początku ciąży, utrzymuje się również w drugim trymestrze? Z czego wynika zmęczenie i senność pod koniec ciąży, niedługo przed porodem? Czy takie objawy na różnych etapach ciąży mogą być konsekwencją poważniejszych schorzeń? Poznaj odpowiedzi na powyższe pytania i dowiedz się, jak sobie w takich sytuacjach pomóc.  

Ciąża oznacza wielkie zmiany w organizmie kobiety i stanowi jedyny w swoim rodzaju okres, często wyczekiwany czy idealizowany, kiedy z wielką uwagą obserwujemy nasze ciało. Dwie kreski na teście ciążowym to początek trwającej 40 tygodni drogi do spotkania z nowo narodzonym maleństwem. Zanim jednak ta chwila nadejdzie, czeka nas czas pełen wyzwań, cierpliwości i wielkich zmian w naszym ciele. Warto wiedzieć, które z nich mogą skutkować zmęczeniem, brakiem energii czy sennością w ciąży, a także kiedy takie objawy występują najczęściej. 

I trymestr ciąży

Dolegliwości odczuwane we wczesnej ciąży bywają męczące same w sobie, a do nich często dochodzi senność czy zmęczenie wynikające z zachodzących zmian hormonalnych. Najbardziej namacalnym objawem ciąży jest oczywiście brak miesiączki. Zdarza się jednak, że już wcześniej, zwłaszcza u tych wnikliwie obserwujących swoje ciało pań, odczuwalne są zmiany w piersiach. Już na początku ciąży piersi mogą znacząco zwiększyć swój rozmiar, stać się bardziej tkliwe lub wręcz bolesne. U niektórych kobiet bardziej uwidaczniają się na nich naczynia krwionośne, ciemnieje skóra wokół sutków.

Męczące nudności i wymioty

Kolejny objaw, dotyczący około 60% ciężarnych, to nudności i wymioty. Ich przyczyną są zmiany hormonalne występujące już od pierwszych tygodni ciąży. Dolegliwości te najczęściej pojawiają się rano, ale w zasadzie mogą występować o każdej porze dnia lub utrzymywać się przez cały okres codziennej aktywności. Pomocne może być zjedzenie lekkiego śniadania jeszcze w łóżku, a następnie małych porcji posiłków przez cały dzień, co 2-3 godziny. Nudności i wymioty ustępują zwykle około 12-14 tygodnia ciąży. Jednak u około 5 % kobiet dolegliwości te, z różnym natężeniem, utrzymują się przez całą ciążę. Ważne jest, aby w tym czasie szczególnie zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu. 

Bóle brzucha, zawroty głowy i senność

W pierwszym trymestrze ciąży możemy odczuwać również lekkie bóle brzucha, zawroty głowy. Zazwyczaj nie są one zbyt uciążliwe i z czasem ustępują. Innym, częstym objawem jest senność na początku ciąży. Bardzo często kobiety przesypiają ten czas – na tyle, na ile pozwala im sytuacja zawodowa i rodzinna. Za uczucie zmęczenia i senności w ciąży odpowiedzialne jest podwyższone stężenie progesteronu oraz zwiększona objętość krążącej krwi w organizmie ciężarnej.

Katarzyna Opuchlik

Specjalista położnictwa i ginekologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

W celu zachowania optymalnych warunków dla rozwijającego się zarodka, organizm przyszłej mamy uruchamia różne reakcje obronne. Jedną z nich jest mniejsza tolerancja na spadek poziomu glukozy we krwi, czyli prościej mówiąc, wcześniej i intensywniej odczuwalne uczucie głodu. Ma to zapewnić stały dostęp do substancji odżywczych dla zarodka.

Poziom glukozy a zmęczenie w ciąży

Zarówno obniżone, jak i podwyższone stężenie glukozy we krwi może również przyczyniać się do zwiększonego zmęczenia w ciąży.  Pamiętajmy, że w I trymestrze nasz organizm wykonuje ogrom pracy, jeżeli więc odczuwamy brak energii w ciąży, senność na początku ciąży, pozwólmy sobie na odpoczynek. Nie forsujmy naszego ciała, zmuszając do takiego samego wysiłku, jak przed ciążą. Na to przyjdzie jeszcze czas. Zwykle w drugim trymestrze dolegliwości mijają, wraca energia i chęć do aktywności.

II trymestr ciąży

Drugi trymestr ciąży, dla wielu kobiet  jest zdecydowanie przyjemniejszy niż pierwszy. Najczęściej ustępują już nudności i wymioty, a zmęczenie w ciąży przestaje doskwierać. Znika również senność, tak częsta na początku ciąży. Zauważalny jest przypływ energii, a rosnący brzuszek daje powody do radości, choć niektóre przyszłe mamy mogą odczuwać wówczas inne, niezbyt przyjemne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, duszność czy bóle pleców. Drugi trymestr przynosi również ogrom pozytywnych emocji związanych z ruchami dziecka. Początkowo delikatne, mogą być trudne do wychwycenia, ale z czasem przyszła mama doskonale je rozpoznaje.

Dokuczliwe zaparcia

Z upływem czasu, na skutek ucisku powiększającej się macicy, ale przede wszystkim pod wpływem progesteronu, który osłabia perystaltykę jelit, możliwe jest występowanie zaparć. Skutecznym rozwiązaniem tego problemu może być stosowanie uniwersalnych zaleceń, takich jak:

  • lekkostrawna dieta;
  • jedzenie małych porcji posiłków, ale w mniejszych odstępach czasu;
  • picie dużej ilości wody;
  • regularna aktywność fizyczna – spacery, pływanie;
  • zwiększenie ilości błonnika w diecie, poprzez wzrost spożycia bogatych w niego warzyw i owoców;

Przestrzeganie tych zasad powinno nieco zwiększyć komfort funkcjonowania. W razie braku poprawy warto omówić inne metody leczenia zaparć z lekarzem prowadzącym.

Nieprzyjemna zgaga

Częstą na tym etapie przypadłością jest również zgaga, czyli nieprzyjemne pieczenie w przełyku. Niestety, może występować lub nawet nasilać się do końca ciąży. Pomocne bywają powyższe zalecenia dotyczące zaparć oraz unikanie takich produktów, jak: soki z cytrusów, kakao, czekolada, ostre przyprawy czy mięta.

Utrudnione oddychanie i obrzęki

Pod koniec drugiego trymestru, kiedy macica wypełnia większą część jamy brzusznej, a ruchy przepony stają się płytsze, zdarzają się trudności z oddychaniem, może też występować duszność wysiłkowa. Więcej o duszności i trudnościach z oddychaniem podczas ciąży znajdziesz tutaj.

Ze względu na zwiększoną niemalże dwukrotnie objętość krążącej w organizmie krwi, można zaobserwować wzmożoną potliwość, uderzenia gorąca, obrzęki – zwłaszcza w obrębie kończyn dolnych, czasem również zatykanie uszu. Bywa, że pierwszy raz w życiu pojawia się choroba lokomocyjna, jako skutek obrzęku narządu równowagi w uchu. 

Przeciążenie pleców

Przyszłym mamom często zaczyna dokuczać kręgosłup, pojawiają się bóle związane z przeciążeniem mięśni pleców i więzadeł kręgosłupa. Warto w tym czasie zrezygnować z wysokich obcasów na rzecz wygodnego, płaskiego obuwia, nie przebywać zbyt długo w pozycji siedzącej, regularnie ją zmieniać, wystrzegać się dźwigania ciężarów, a w razie noszenia zakupów rozkładać ich ciężar równomiernie na obie ręce. Należy unikać gwałtownego podnoszenia się z pozycji leżącej na plecach do siadu. Wstawanie powinno odbywać się stopniowo, poprzez przekręcenie się na bok, a następnie przejście do pozycji siedzącej. 

Pod koniec drugiego trymestru ciąży, mogą pojawić się niebolesne epizody napinania macicy w postaci skurczów przepowiadających, zwanych skurczami Braxtona-Hicksa. Te zjawiska nie powinny nas niepokoić, to trening przed zbliżającym się porodem.

Rozstępy

Na rosnącym brzuchu skóra mocno się napina, co może prowadzić do powstawania rozstępów. Warto wiedzieć, że jest to skłonność o podłożu genetycznym i tylko w nieznacznym stopniu mamy wpływ na ich występowanie. Dobrze jest oczywiście stosować kremy nawilżające lub oliwki, żeby zapobiec wysuszeniu skóry, świądowi, czy pogłębieniu pojawiających się rozstępów. Jednak genetyka odgrywa tu ogromną rolę – jeżeli rozstępy były udziałem kobiet w naszej rodzinie, prawdopodobieństwo, że i nas dotkną, wzrasta. Na szczęście, coraz częściej można się spotkać z akceptującym i wspierającym podejściem do tych i innych trwałych zmian w ciele kobiety po ciąży. 

Możliwe znużenie na półmetku

Drugi trymestr jest najczęściej najprzyjemniejszym etapem, gdy spodziewamy się dziecka. Senność z początku ciąży znika, na ogół przestajemy też narzekać na brak energii w ciąży. Pamiętajmy jednak, że przebieg każdej ciąży jest inny – nie tylko u różnych osób, ale również w przypadku różnych ciąż u tej samej kobiety. Okoliczności towarzyszące powiększeniu rodziny, wsparcie bliskich, doświadczenia zawodowe i rodzinne mają ogromny wpływ na samopoczucie w tym okresie. Dlatego coś, co może przynosić radość jednej przyszłej mamie, u innej może powodować niepokój i lęk. Nie ma w tym nic złego, ale warto wówczas spróbować zatroszczyć się o siebie. Czasem na tym etapie pojawia się znużenie. Nie jest ono związane bezpośrednio z dolegliwościami ciążowymi, ale raczej z odmiennością tego stanu i jego ograniczeniami. Zaczynamy tęsknić za dawnym trybem życia, aktywnością sportową, a tymczasem przed nami jeszcze najbardziej intensywne trzy miesiące. Zadbajmy o swoje małe przyjemności, chwile relaksu, wyjście z partnerem do kina, czy restauracji. To ważne dla naszej formy psychicznej, spokoju wewnętrznego. Czeka nas rewolucja, dajmy sobie więc teraz trochę przyjemności. 

III trymestr ciąży

Trzeci trymestr to ostatni, niezwykle intensywny etap ciąży. Jest to czas wzmożonego przyrostu masy ciała płodu, a tym samym powiększania się i tak dość dużego brzucha. Obciążony kręgosłup dokucza coraz częściej. Jeszcze bardziej powiększają się piersi, może pojawić się w nich tzw. siara, czyli pierwsze mleko. Aby uniknąć krępujących sytuacji, można już na tym etapie zaopatrzyć się we wkładki laktacyjne. 

Znowu senność i zmęczenie

Senność pod koniec ciąży powraca. Jest ona spowodowana zarówno dodatkowymi kilogramami, jak i ogólnym zmęczeniem organizmu. Co prawda nie da się wyspać na zapas, ale warto pamiętać o regularnym odpoczynku. Na wagę złota jest teraz długi sen nocny. Konieczność częstego oddawania moczu, duży i utrudniający zmiany pozycji brzuch, a także intensywne ruchy płodu mogą zaburzać ciągłość snu. Maluch ma, co prawda, coraz mniej miejsca do brykania, ale za to jego kopnięcia bywają naprawdę mocne. Warto w tym okresie zaopatrzyć się w poduszkę w kształcie litery C, która podeprze – w zależności od potrzeby – kręgosłup, brzuch lub nogę, a później może przydać się do karmienia noworodka. Pamiętajmy, że jeżeli nie wyśpimy się w nocy, warto nadrobić to drzemkami w ciągu dnia – senność przed porodem to jak najbardziej normalne zjawisko, pozwólmy sobie zatem na więcej odpoczynku. 

Katarzyna Opuchlik

Specjalista położnictwa i ginekologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Niepokój przed zbliżającym się porodem może wpływać na jakość snu i zwiększać uczucie zmęczenia. Z drugiej strony, pod koniec ciąży przyszła mama jest już najczęściej bardzo znużona tym stanem, nie może doczekać się spotkania z maleństwem i powrotu do swoich poprzednich kształtów. To wszystko sprawia, że mimo naturalnych obaw, zwykle z niecierpliwością wyglądamy rozwiązania.

Zmęczenie i senność w ciąży: możliwe schorzenia  

Zmęczenie i senność najczęściej są fizjologicznym objawem ciąży, ale czasem mogą być konsekwencją różnych chorób, wikłających ciążę. Do takich schorzeń należą m.in.:

  • niedokrwistość, 
  • cukrzyca, 
  • niedoczynność tarczycy. 

Nie dość, że wpływają one na samopoczucie i stan organizmu przyszłej mamy, to – przy braku rozpoznania – mogą poważnie zaburzyć przebieg ciąży i rozwój płodu. Dlatego o swoich dolegliwościach należy zawsze informować lekarza prowadzącego oraz skrupulatnie wykonywać badania zalecane na kolejnych wizytach. 

Ciąża to piękny, ale i trudny czas dla ciała i psychiki kobiety. To czas w którym radość miesza się z obawami, a witalność ze zmęczeniem. Bądźmy dla siebie wyrozumiałe, szukajmy wsparcia w bliskich, pamiętając jednocześnie, że każdy organizm jest inny i to, co spotkało naszą siostrę, mamę czy przyjaciółkę, u nas może wyglądać zupełnie inaczej. 

Autor

Katarzyna Opuchlik

Specjalista położnictwa i ginekologii, Klinika Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka

Dofinansowanie UE
Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję