Wiele przyszłych mam skarży się na trudności z oddychaniem w ciąży. Skąd bierze się duszność w ciąży i jak odróżnić subiektywne odczucia czy niegroźne objawy fizjologiczne od zmian chorobowych, niosących ryzyko powikłań? O czym mogą świadczyć problemy z oddychaniem w ciąży odczuwane w nocy? Dlaczego problem z oddychaniem i duszności tak często dotyczą kobiet w III trymestrze ciąży? Czytaj dalej, aby poznać odpowiedzi i dowiedzieć się więcej o tych dolegliwościach.
Ciąża to stan, w którym mogą pojawić się liczne i bardzo różne dolegliwości, budzące niepokój pacjentek. Wiele z tych objawów jest jak najbardziej fizjologicznych i niegroźnych, ale są i takie, które mogą zwiastować powikłania ciążowe. Przyjrzyjmy się bliżej, z czego najczęściej wynikają problemy z oddychaniem w ciąży, a także, kiedy pojawiające się w tym stanie duszności warto skonsultować z lekarzem.
Duszność w ciąży: przyczyny
Duszność to stan subiektywnego uczucia braku powietrza. Najczęstsze przyczyny duszności w ciąży to duszność fizjologiczna i zaostrzenie astmy. Niestety, mogą wystąpić też inne powikłania płucne – takie, jak obrzęk płuc czy zatorowość płucna, które są już groźne dla ciężarnej.
Skąd w ciąży pojawia się duszność? Nie do końca wiemy, dlaczego tak jest. Wiadomo jednak, że działanie hormonów płciowych, takich jak progesteron, ma wpływ na układ oddechowy. Zwiększa się wentylacja pęcherzykowa w płucach, częstość oddechów, a zmniejsza się stężenie dwutlenku węgla we krwi ciężarnej. Te zmiany są spowodowane zwiększonym zapotrzebowaniem na tlen w ciąży. Zwiększa się objętość krwi, którą płuca muszą natlenować, a serce pracuje szybciej, aby dostarczyć ją do wszystkich narządów.
Duszności i problemy z oddychaniem w ciąży: objawy
Szacuje się, że około 60-70% kobiet w ciąży doświadcza uczucia duszności fizjologicznej. Tego rodzaju duszność może pojawić się nawet na początku ciąży, w I lub w II trymestrze. Na czym polegają najczęstsze problemy z oddychaniem w tym okresie ciąży? Pacjentki zgłaszają m.in.:
- trudności z nabraniem powietrza,
- „płytki oddech”,
- pogorszenie tolerancji wysiłku.
Jak poznać, czy mamy do czynienia z fizjologiczną dusznością w ciąży, czy innego rodzaju problemami z oddychaniem? Pomocne może być badanie pulsoksymetrem, które ocenia poziom tlenu we krwi ciężarnej. U pacjentki z dusznością fizjologiczną będzie on najczęściej prawidłowy.
W sytuacji, gdy przyszła mama zauważy niepokojące objawy, takie jak: uporczywy kaszel, ból w klatce podczas oddychania, sine koniuszki palców, uczucie kołatania serca, zawroty głowy, świszczący oddech, powinna skonsultować się z lekarzem, w celu wykluczenia patologicznych przyczyn duszności.
Zaostrzenie astmy a duszność w ciąży
Jeżeli pacjentka chorowała przed ciążą na choroby układu oddechowego, duszność może wynikać z zaostrzenia tych chorób. U około 1/3 kobiet cierpiących na astmę w okresie ciąży następuje nasilenie tej choroby. Należy wtedy zasięgnąć porady lekarza prowadzącego oraz pulmonologa.
Trudności z oddychaniem w ciąży: kiedy się nasilają?
Uczucie duszności u kobiet w ciąży nasila się zwykle w pozycji siedzącej czy leżącej – a zatem również w nocy, podczas snu. Jeżeli pacjentka będąca w ciąży zgłasza trudności z oddychaniem czy duszność po wysiłku fizycznym, chodzeniu, dźwiganiu, sprzątaniu, to najczęściej jest to fizjologiczny stan związany ze zmniejszoną wydolnością organizmu w tym czasie.
Problemy z oddychaniem w ciąży w nocy
Będąc w ciąży, pacjentki skarżą się na problemy z oddychaniem, które pojawiają się głównie w nocy. Rosnący brzuch często utrudnia przyszłej mamie znalezienie wygodnej pozycji do spania, a jego ucisk na organy wewnętrzne może powodować dyskomfort i skutkować uczuciem duszności. W okresie ciąży mamy jednak do czynienia z większym ryzykiem wystąpienia poważnych zaburzeń oddechowych, do których należy np. obturacyjny bezdech senny. Jeśli duszności towarzyszą takie objawy, jak: chrapanie, przewlekłe zmęczenie, bóle głowy czy bezsenność, należy się skonsultować ze specjalistą.
Trudności z oddychaniem w III trymestrze ciąży
Podczas trwania ciąży macica stopniowo się powiększa, co skutkuje rozciągnięciem mięśni brzucha, które są dodatkowymi mięśniami oddechowymi. W efekcie ich czynność zostaje zaburzona, co również może przekładać się na problemy z oddychaniem w ciąży. Około 36. tygodnia ciąży macica jest już na tyle duża, że sięga do łuków żebrowych. To z kolei powoduje, że przepona unosi się nawet o 4-5 cm, zaś objętość klatki piersiowej zmniejsza się o 5-7 cm. Większość pacjentek na tym etapie ciąży zgłasza duszności i trudności w nabraniu pełnego oddechu. W kolejnych (ostatnich) tygodniach ciąży, kiedy dziecko przemieszcza się w dół do kanału rodnego, problemy z oddychaniem stają się coraz mniej odczuwalne – bliżej porodu pacjentki zgłaszają, że oddycha im się łatwiej.
W III trymestrze ruchy płodu są dość mocno odczuwane przez pacjentkę. Często zdarza się, że silne kopnięcie malucha może na chwilę „odebrać oddech” przyszłej mamie.
Niepokój i stres a problemy z oddychaniem w ciąży
Czasem uczucie duszności i trudności z oddychaniem w ciąży związane są z narastającym niepokojem pacjentki i stresem, który odczuwa w związku ze swoim stanem. Wszystko to może nasilać u niej subiektywne poczucie duszności, które powinno z czasem ustąpić.
Autor: Ewa Chotkowska – Ginekolog, Położna w Klinice Położnictwa i Ginekologii, Instytut Matki i Dziecka
Źródła:
Położnictwo wg zasad EBM, pod red. V. Berghelli;
G. Bręborowicz, Medycyna matczyno-płodowa
