Wysokie ciśnienie w ciąży

Skąd się bierze wysokie ciśnienie w ciąży i jakie mogą być konsekwencje tego stanu dla mamy i dziecka? Kiedy z wysokim ciśnieniem trzeba udać się do szpitala? Co nas czeka, gdy mamy wysokie ciśnienie przed porodem, w 9. miesiącu ciąży? Jak przebiega wówczas sam poród? A co, jeśli wzrost ciśnienia wystąpi po porodzie? Czy wysokie ciśnienie pojawia się po cesarce? Przeczytaj poniższy tekst, aby dowiedzieć się więcej o stosunkowo częstych u przyszłych mam problemach z ciśnieniem tętniczym.

Wysokie ciśnienie w ciąży, czyli dokładniej nadciśnienie w ciąży, jest dość częstym powikłaniem i dotyczy od 6 do 10% ciężarnych. Najogólniej dzielimy je na nadciśnienie przewlekłe (rozpoznane przed ciążą lub do 20. tygodnia ciąży) i nadciśnienie tętnicze wywołane ciążą, w tym stan przedrzucawkowy, czyli wysokie ciśnienie oraz występowanie białkomoczu lub powikłań narządowych (z ośrodkowego układu nerwowego, wątroby, nerek).

Opieka nad ciążą przy nadciśnieniu

Kobiety, które chorują na nadciśnienie przewlekłe, muszą przygotować się do ciąży, między innymi wybierając na poczęcie czas najlepszego uregulowania ciśnienia i zmiany leków na bezpieczne dla rozwijającego się zarodka i płodu. Opieka nad kobietą ciężarną z nadciśnieniem jest prowadzona zazwyczaj przez zespół specjalistów: położnika/perinatologa, kardiologa/hipertensjologa. Plan prowadzenia ciąży powikłanej wysokim ciśnieniem ustalany jest w zależności od efektywności leczenia i obecności innych problemów w tej ciąży wysokiego ryzyka.

Wysokie ciśnienie w ciąży: przyczyny

Nie ma 100% pewności, jeśli chodzi o przyczynę pojawiania wysokiego ciśnienia w ciąży, ale obecnie za najbardziej prawdopodobną uznawana jest teoria mówiąca o nieprawidłowej implantacji trofoblastu. Dzieje się to we wczesnym etapie ciąży.

Czynniki ryzyka wystąpienia nadciśnienia w ciąży/stanu przedrzucawkowego:

1. Nadciśnienie tętnicze w poprzedniej ciąży
2. Przewlekła choroba nerek
3. Toczeń układowy
4. Zespół antyfosfolipidowy
5. Cukrzyca przedciążowa
6. Nadciśnienie tętnicze przewlekłe

W powyższych sytuacja również zalecana jest profilaktyka kwasem acetylosalicylowym.

Wysokie ciśnienie w ciąży: rozpoznanie i leczenie

Wysokie ciśnienie w ciąży jest rozpoznawane po pomiarach ciśnienia na ramieniu, w przypadku 2-krotnego nieprawidłowego wyniku, czyli od 140/90 mm Hg wzwyż. Jeżeli tyle wynosi ciśnienie mierzone po wypoczynku, wymaga to włączenia leczenia (po wykluczeniu tzw. nadciśnienia białego fartucha). Jeśli ciśnienie w trakcie leczenia domowego utrzymuje się poniżej 160/110, to nie ma wskazania do hospitalizacji. Leki stosowane do obniżania ciśnienia – najczęściej metyldopa, lebetalol, metoprolol – są bezpieczne dla płodu. Celem leczenia jest utrzymanie wartości ciśnienia w granicach 110-134/81-85 mm Hg. Poza pomiarami kontrolnymi wykonywanymi przez samą ciężarną, zalecana jest okresowa kontrola ciśnienia w trybie całodobowym, czyli holter ciśnieniowy oraz  – oczywiście – planowe konsultacje kardiologa.

Normy ciśnienia tętniczego w ciąży

Wysokie ciśnienie w ciąży: kiedy do szpitala?

Hospitalizacja może okazać się konieczna przy pojawieniu się w pomiarach ciśnienia na poziomie 160/110 i więcej lub nawet niższego, ale z dodatkowymi objawami – takimi, jak:

• ból głowy
• ból, dyskomfort w nadbrzuszu
• nudności
• mroczki lub inne zaburzenia widzenia.

W szpitalu mamy możliwość zastosowania leków dożylnych do obniżenia ciśnienia. Stan przedrzucawkowy, który nie poddaje się leczeniu, stanowi wskazanie do zakończenia ciąży – jest to jedyna skuteczna metoda leczenia. Najpoważniejszymi powikłaniami stanu przedrzucawkowego są zespół HELLP czy też rzucawka – wystąpienie drgawek, ponieważ stanowią zagrożenie życia ciężarnej i płodu są wskazaniem do zakończenia ciąży w trybie pilnym, najczęściej po niezbędnych przygotowaniach, drogą cięcia cesarskiego. Rzadkim, ale tragicznym powikłaniem wysokiego ciśnienia w ciąży, jest przedwczesne oddzielenie się łożyska.

Wysokie ciśnienie w ciąży a poród 

O ile nie ma wyżej wspomnianych powikłań, jaki wpływ ma wysokie ciśnienie w ciąży na poród?

• Ciąże powikłane nadciśnieniem tętniczym dobrze kontrolowanym staramy się zakończyć porodem między 37. a 39. tygodniem ciąży. Droga porodu zależy wówczas od dobrostanu ciężarnej i płodu – w większości przypadków możliwa jest preindukcja lub indukcja porodu drogami natury.
• W przypadku wysokiego ciśnienia przed porodem – stanu przedrzucawkowego, planujemy poród już po 37. tygodniu ciąży.
• W sytuacji ciężkiego stanu przedrzucawkowego, kończymy ciążę tuż po podaniu kursu steroidoterapii – przygotowania maluszka do szybszego pojawienia się na świecie.

Wysokie ciśnienie w ciąży wiąże się z możliwymi powikłaniami dla płodu – zahamowaniem wzrastania czy pogorszeniem przepływów. W nadzorowaniu dobrostanu maluszka zastosowanie ma liczenie ruchów płodu przez mamę (od około 30. tygodnia ciąży), ocena USG – monitorujemy wzrastanie dziecka i przepływy płodowo-łożyskowe. Dodatkowo stosujemy kontrolę zapisami KTG.

Wysokie ciśnienie po porodzie

Wiemy już, jak wygląda sytuacja z wysokim ciśnieniem przed porodem, w 9. miesiącu ciąży. W rzadkich przypadkach wysokie ciśnienie może także pojawić się po porodzie, w 2-3 dobie połogu. Niektóre pacjentki skarżą się na wysokie ciśnienie po cesarce. Najczęściej wystarczającym postępowaniem jest wówczas włączenie leków dożylnie lub doustnie. Również u pacjentek z rozpoznanym nadciśnieniem w ciąży, 2-3 doba po porodzie może być związana z pogorszeniem kontroli ciśnień i wymagać modyfikacji leczenia – zwiększenia dawki lub dołożenia kolejnego leku.

Kobiety, które dotyka nadciśnienie w ciąży, w kolejnych latach życia znajdują się w grupie większego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, więc muszą pamiętać o systematycznym sprawdzaniu stanu swojego zdrowia.