Szkodliwe tłuszcze trans

28 lipca 2021

Czy wiesz, że niektóre produkty spożywcze mają w sobie przetworzone tłuszcze trans, które mają negatywny wpływ na nasze zdrowie? Dowiedz się, co to są tłuszcze trans, w jakich produktach się znajdują i dlaczego warto ich unikać. 

Być może do tej pory jeszcze nie spotkałaś/spotkałeś się z nazwą „tłuszcze trans” i nawet nie wiesz, że produkty bogate w tłuszcze trans bardzo często pojawiają się w Twoim domu. Dziś masz dobrą okazję do tego, aby dowiedzieć  się, czym są tłuszcze trans i w jakich produktach występują – wiedza na ten temat na pewno wyjdzie na zdrowie Tobie i Twoim bliskim!

Co to są tłuszcze trans? 

Tłuszcze typu trans powstają w czasie przemysłowego, częściowego utwardzenia (uwodornienia) olejów roślinnych, w wyniku którego zmieniają one swoją konsystencję z płynnej w stałą. Zachodzi wówczas zmiana w geometrycznej budowie cząsteczki tłuszczu, z konfiguracji cis na trans.

Sylwia Snopek

Dietetyk w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

W przemyśle spożywczym częściowo utwardzone tłuszcze roślinne znajdują szerokie zastosowanie, bo sprawiają, że dany produkt ma pożądane przez producenta właściwości (np. ciasteczka stają się bardziej kruche i chrupiące), a także dłuższy okres przydatności do spożycia. 

Częściowo utwardzone tłuszcze roślinne a zdrowie 

Częściowo utwardzone tłuszcze roślinne mają nie tylko inną budowę chemiczną po procesie uwodornienia, ale też zmienia się ich działanie biologiczne i wpływ na nasz organizm. Na czym dokładnie polega niekorzystne działanie tłuszczów trans?

  • Tłuszcze trans zwiększają ryzyko rozwoju miażdżycy i innych chorób układu krążenia. To dlatego, że sprzyjają wzrostowi stężenia „złego cholesterolu” (cholesterolu LDL) we krwi, a obniżeniu stężenia „dobrego cholesterolu” (cholesterolu HDL).
  • Tłuszcze trans zaburzają przemiany metaboliczne cennych kwasów tłuszczowych omega-3, które mają bardzo duże znaczenie dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego. To dlatego szczególnie kobiety w ciąży powinny uważać na produkty bogate w tłuszcze trans.
  • Tłuszcze trans nasilają produkcję wolnych rodników w organizmie, których nadmiar może uszkadzać komórki i DNA, sprzyjając rozwojowi wielu chorób, także nowotworowych.

Tłuszcze trans: w jakich produktach je znajdziesz? 

Co możesz zrobić, aby ograniczyć tłuszcze trans w swojej diecie? Dokładnie czytaj skład produktów, zamieszczony na ich opakowaniu. Jeśli znajdziesz w nim „częściowo uwodornione/utwardzone oleje roślinne„, to znak, że dany produkt dostarczy Ci tłuszczów trans. Pamiętaj przy tym, że całkowicie utwardzone oleje roślinne to nie to samo, co częściowo utwardzone – te pierwsze nie mają w składzie tłuszczów trans. W jakich konkretnie produktach możesz spodziewać się tłuszczów trans? Lista produktów spożywczych, w których mogą być obecne tłuszcze trans, jest – niestety – dość długa i znajdują się na niej tak popularne produkty, jak: margaryny twarde (często używane do pieczenia ciast), chipsy, prażynki, frytki, hamburgery, kebab, pizza, chrupki ryżowe i kukurydziane, nadziewane czekolady, batoniki, wafelki i cukierki, chałwa, kupne ciastka (zwłaszcza kruche, pierniki), drożdżówki, pączki, lody. Zawsze jednak dokładnie czytaj etykiety produktów spożywczych, które zamierzasz kupić, bowiem nie każdy z wymienionych wyżej musi zawierać częściowo utwardzone oleje roślinne.

Tłuszcze trans – lista produktów

Aby zacząć eliminować nadmiar tłuszczów trans w diecie, warto mieć pod ręką „ściągawkę” w postaci własnej listy produktów bogatych w tłuszcze trans. Na stronie https://izomery.pzh.gov.pl znajdziesz e-bazę do sprawdzania zawartości tłuszczów trans w różnych kategoriach produktów. Na podstawie wspomnianej e-bazy stworzyliśmy prostą listę produktów zawierających tłuszcze trans. Pozwoli Ci ona zorientować się, w jakich ilościach tłuszcze trans występują w popularnych produktach, które na pewno dobrze znasz. 

Lista produktów bogatych w tłuszcze trans

Produkt Przeciętna zawartość tłuszczów trans

w g/100 g produktu

kostka rosołowa 0,39
ciasta z cukierni sieciowych 0,19
pizza 0,18
wafelki przekładane kremem i oblane czekoladą 0,17
margaryny twarde w kostce 0,16
czekolada nadziewana 0,14
pączek 0,13
hamburger 0,09
kebab 0,07
drożdżówka z serem 0,07
batonik czekoladowy nadziewany 0,07
ciasteczka, herbatniki 0,07
koncentrat zupy typu „gorący kubek” 0,06
chipsy 0,05
ciasta paczkowane 0,05
chrupki kukurydziane 0,04
prażynki 0,04
kremy czekoladowe do pieczywa 0,04
frytki 0,02
chałwa 0,01

Tłuszcze trans a prawo

Od 2 kwietnia 2021 roku weszło w życie rozporządzenie wydane przez Komisję Europejską, które zaostrzyło dotychczasowe regulacje prawne, dotyczące zawartości przemysłowych izomerów trans kwasów tłuszczowych w produktach spożywczych. Rozporządzenie wprowadziło obowiązek limitowania tych niezdrowych tłuszczów, a ich maksymalna dopuszczalna zawartość w produktach spożywczych wynosi 2 g na 100 g tłuszczu. Oznacza to, że niektóre produkty bogate w tłuszcze trans (patrz: tabela wyżej)  mogą zniknąć z rynku, a niektóre zmienią swój skład na bardziej korzystny dla naszego zdrowia. To bardzo ważna zmiana, ponieważ Instytut Żywności i Żywienia zaleca, aby w codziennej diecie ilość tłuszczów trans była jak najniższa – teraz, dzięki zmianom w prawie, będzie to dużo łatwiejsze.

Rekomendowane produkty

Sylwia Snopek

Dietetyk w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Autor

Sylwia Snopek

Dietetyk w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Dofinansowanie UE
Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję