Poród drogą cesarskiego cięcia: ile można mieć cesarek?

 Jeśli poprzednia ciąża z jakiś przyczyn była u kobiety rozwiązana drogą cięcia cesarskiego (potocznie zwanego “cesarką”), przy planowaniu kolejnego dziecka rodzice często zastanawiają się, ile można mieć cesarek, co na to lekarze? 

Czy po pierwszym, a nawet drugim porodzie drogą cięcia cesarskiego można urodzić dziecko siłami natury? Czy trzecia cesarka to duże ryzyko dla zdrowia mamy i dziecka? Czwarta cesarka – czy to możliwe, co na to lekarze, jakie są zalecenia?

Ile można mieć cesarek: czy istnieje górna granica dla ilości porodów drogą cięcia cesarskiego?

Jak już wspomnieliśmy – ,,cesarka” to potoczne, jednak często używane przez kobiety określenie porodu operacyjnego, nazywanego przez medyków cięciem cesarskim (CC). Ile można mieć cesarek i dlaczego kobiety w ogóle zadają lekarzom to pytanie?

Poród drogą cięcia cesarskiego to poważny zabieg chirurgiczny, który – choć obecnie wykonywany w sposób rutynowy i bezpieczny – zgodnie ze stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, powinien odbywać się wyłącznie z wyraźnych wskazań medycznych, występujących u kobiety i/lub płodu [1].

Poród drogą cięcia cesarskiego niesie ze sobą ryzyko wielu powikłań, które mogą wystąpić w trakcie samego zabiegu, po porodzie, a także w czasie następnej ciąży i kolejnego porodu. Dlatego odpowiedź na pytanie, ile można mieć cesarek nie jest jednoznaczna. To kwestia indywidualna, zależna przede wszystkim od stanu zdrowia pacjentki. Teoretycznie nie ma górnej granicy, która określałaby maksymalną, dopuszczalną ilość cięć cesarskich wykonywanych u danej kobiety – co na to lekarze?

Górna dopuszczalna dla ilości porodów drogą cięcia cesarskiego a opinie lekarzy

Położnicy są zgodni co do tego, że blizna, jaka tworzy się w macicy po cięciu cesarskim sprawia, że każda kolejna ciąża czy poród są u kobiety obarczone coraz większym ryzykiem, w tym powikłaniami zagrażającymi życiu pacjentki oraz płodu [2].

Druga, a nawet trzecia cesarka u pacjentki: ryzyka

Zdarza się, że w gabinetach lekarskich pojawia się pytanie: jakie ryzyko niesie ze sobą ponowny poród operacyjny, czy po cesarce można urodzić siłami natury? Poród siłami natury po wcześniejszym porodzie zakończonym cięciem cesarskim tj. VBAC (ang. Vaginal Birth After Cesarean Section) jest możliwy i wpływa na zmniejszenie ryzyka powikłań, jakie niesie ze sobą ponowne cięcie cesarskie, wykonane u danej pacjentki [2].

Największe szanse (ponad 80%) na „skuteczny” poród drogami natury mają kobiety, u których wystąpi samoistny początek czynności skurczowej. Panie, które poza porodem operacyjnym, rodziły już drogami natury mają szanse blisko 90% na poród naturalny.

VBAC jest zalecany u kobiet, u których ustąpiły położnicze lub pozapołożnicze wskazania do cięcia cesarskiego, występujące w poprzedniej ciąży. Jednak VBAC jest również obarczony ryzykiem (m.in. pęknięcie macicy w bliźnie po poprzednim CC). Dlatego próba porodu siłami natury u kobiet po wcześniejszym, cesarskim cięciu tj. TOLAC (ang. trial of labour after cesarean section) powinna być przeprowadzana:

• po wnikliwej analizie stanu zdrowia pacjentki oraz płodu;
• po uzyskaniu od pacjentki pisemnej zgody na TOLAC;
• wyłącznie pod nadzorem zespołu medycznego, który jest odpowiednio przygotowany do przeprowadzenia ewentualnego CC w razie zaobserwowania jakichkolwiek powikłań w trakcie próby przeprowadzenia porodu siłami natury[1, 2].

Czy druga i trzecia cesarka są bezpieczne, jakie jest ryzyko?

Już samo zajście w ciążę po przebytym cesarskim cięciu wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia powikłań, związanych głównie z blizną powstałą po CC, która stanowi poważne obciążenie dla macicy, osłabiając jej ściany. Każda kolejna ciąża po cesarce to większe ryzyko komplikacji ciążowych i okołoporodowych, w których m.in.: 

• łożysko może wrastać w bliznę po CC lub przedwcześnie się odklejać;
• sama blizna po CC w miarę wzrastania płodu może się rozejść, prowadząc w skrajnych przypadkach do pęknięcia ściany macicy.

Druga, czy trzecia cesarka u pacjentki to kolejne blizny powstające na macicy, które bezapelacyjnie i znacząco zwiększają ryzyko powikłań w trakcie każdej, kolejnej ciąży i porodu [2]. Nie oznacza to jednak, że trzecia cesarka nie jest możliwa.

Czwarta cesarka: czy to możliwe, co na to lekarze, jakie są zalecenia?

Jeszcze do niedawna panowało powszechne przekonanie, że kobieta powinna unikać zachodzenia w kolejną ciążę, jeśli przeszła już 3 porody drogą cięcia cesarskiego. Czwarta ciąża i cesarka to bardzo duże ryzyko powikłań dla samego przebiegu ciąży, a następnie porodu. Co na to lekarze, jakie zalecenia stosuje się dla kobiet, u których ewentualna, czwarta ciąża ze wskazań medycznych także musiałby zakończyć się tzw. ,,czwartą cesarką”?

Stanowisko lekarzy jest w tym względzie jednoznaczne – przypadek każdej kobiety i każdej, ewentualnej ciąży występującej u danej pacjentki powinien być rozważany indywidualnie. Czwarta cesarka co prawda wiąże się ze znacznym ryzykiem powikłań, jednak u wielu kobiet 4. ciąża oraz 4. poród drogą cięcia cesarskiego udaje się zakończyć bez dużych powikłań, zarówno dla rodzącej, jak i płodu. Czwarta cesarka, co na to lekarze?

Kobieta, która przeszła już 3 cesarskie cięcia, przed podjęciem decyzji o zajściu w czwartą ciążę powinna wcześniej skonsultować się z doświadczonym ginekologiem. Lekarz mając świadomość historii wcześniejszych porodów, oraz biorąc pod uwagę aktualny stan zdrowia kobiety, z pewnością wyczerpująco odpowie na wszystkie pytania i przeanalizuje z pacjentką ryzyko dla kolejnej ciąży i porodu.

Źródła:

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego 2006–2011, Wydrukowano w: Ginekol Pol. 2008, 79, 378-384 (https://www.ptgin.pl/sites/scm/files/2021-09/05.2008) [dostęp: 25.07.2023r.];
Wojciech Rokita, Jakub Młodawski, Poród drogą pochwową po cięciu cesarskim — kwalifikacja, wyniki i powikłania, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018 tom 3, nr 1, strony 1–9