Oglądanie bajek a rozwój dziecka: jak oduczyć dziecko ciągłego oglądania bajek?

Dziecko każdą, wolną chwilę ma ochotę spędzać przed ekranem telewizora lub smartfona i coraz mniej czasu poświęca na aktywną zabawę, przebywanie na świeżym powietrzu, czy interakcję z rówieśnikami? Jak oduczyć dziecko oglądania bajek, kiedy od razu po powrocie ze żłobka lub przedszkola maluch głośno i bardzo dobitnie dopomina się ulubionej bajeczki? 

Jak oduczyć dziecko oglądania telewizji i zachęcić do innego, bardziej kreatywnego spędzania czasu? W tym artykule podajemy 3 pomysły na to, jak w mądry i pełen szacunku dla malucha sposób, wprowadzić w jego życie bardziej rozsądny dostęp do nowych technolog

Jak chcemy oduczyć dziecko oglądania bajek: musimy trwale zmienić nawyki całej rodziny

Badania pokazują, że już dzieci w wieku 2 i 3 lat, więcej czasu spędzają na obcowaniu z nowymi technologiami, niż na zabawie na dworze, a blisko 1/4 z nich ogląda telewizję znacznie dłużej, niż rekomendowane 1-2h dziennie [1].

Jak chcemy oduczyć dziecko nagminnego oglądania bajek, przede wszystkim musimy skupić się na zmianie naszego – opiekunów – podejścia do oglądania telewizji. Wyniki badań jasno pokazują że to, ile czasu dziennie dziecko spędza przed telewizorem zależy w głównej mierze od zwyczajów panujących w rodzinie [1,2].

Czy telewizor jest włączony podczas posiłków, a może bajki i różne programy telewizyjne stanowią nieodłączne ,,tło” dla życia toczącego się w domu? W jednym z badań ankietowych przeprowadzanych w Polsce, aż 44% rodziców przyznało, że telewizor jest w domu włączony cały czas [2].

Dobry przykład płynący ze strony rodzica

Jak chcemy oduczyć dziecko ciągłego oglądania telewizji, na samym początku należy przyjrzeć się, czy sami dajemy maluchowi dobry przykład, a może spędzamy przed ekranem telewizora/smartfona każdą, wolną chwilę?

Jak chcemy oduczyć dziecko oglądania bajek: wprowadzajmy zmiany mądrze

Po wspólnym ustaleniu z dzieckiem nowego wyzwania pt.: ,,dzienny limit oglądania telewizji”, dobrze jest wprowadzić kilka, dodatkowych zasad:

• Wyłączmy telewizor na czas wspólnych posiłków, w zamian skupmy się na rozmowie z dzieckiem i pozostałymi członkami rodziny.
• Jak chcemy oduczyć dziecko oglądania telewizji, po ustaleniu grafiku czasu spędzanego przed ekranem zadbajmy, aby maluch nie oglądał bajek minimum 1,5-2 h przed snem.

Emitowane przez telewizję, smartfony i tablety światło niebieskie, ma wpływ na występowanie zaburzeń snu u dzieci i dorosłych.

• Gdy widzimy, że po wyłączeniu bajki dziecko jest pobudzone, zaproponujmy mu rozmowę o oglądanych treściach, przytulenie lub narysowanie przeżywanych emocji. To pomoże się maluchowi wyciszyć.
• Jak chcemy oduczyć dziecko oglądania telewizji, postarajmy się nie traktować jej jako ,,zakazanego owocu” czy też ,,karty przetargowej” (nagrody lub kary za określone zachowania dziecka).

Jak chcemy oduczyć dziecko oglądania telewizji: zaproponujmy mu coś wartościowego w zamian

Dzieci bardzo szybko przyzwyczajają się do intensywnej stymulacji, jaką zapewniają kolorowe i hałaśliwe bajki, czy programy dla dzieci. W porównaniu z nimi rzeczywistość zaczyna wydawać się dziecku nudna, przez co domaga się jeszcze więcej telewizyjnych rozrywek [1].

Zastanawiając się, jak oduczyć dziecko oglądania bajek musimy mieć świadomość, że ,,pustkę” powstałą po oglądaniu telewizji trzeba będzie maluchowi pomóc wypełnić. Na samym początku przeanalizujmy, czy spędzamy z maluchem wystarczająco dużo wartościowego czasu? A może traktujemy telewizję tako interaktywną ,,nianię”, dzięki której możemy załatwić w ciągu dnia ważne sprawunki?[2]. Oczywiście nie ma w tym nic złego, o ile takie sytuacje są raczej sporadyczne i maluch nie spędza przed telewizorem długich godzin, a na zabawie i rozmowie z rodzicami nawet mniej niż 1 h dziennie [2].

Jak chcemy oduczyć dziecko oglądania telewizji – zaproponujmy w zamian np.:

• wspólne czytanie książek: może dziecko zainteresują książki z naklejkami/magnesami?;
• słuchanie audiobooków i rysowanie zasłyszanych historii;
• rodzinne granie w gry planszowe, kalambury lub wymyślanie własnych gier ruchowych/logicznych;
• wspólny spacer, rozmowę, wyjście na rowery, na plac zabaw;
• zapisanie dziecka na zajęcia dodatkowe np. tańce, piłkę nożną, ale postarajmy się nie robić tego kosztem czasu spędzonego wspólnie z rodzicami.

Gdy rodzice mimo licznych prób nie wiedzą, jak oduczyć dziecko oglądania bajek i problem pogłębia się (a dodatkowo rodzice obserwują u malucha m.in.: napady niekontrolowanej agresji, nadpobudliwość, przewlekłe trudności z koncentracją, problemy ze snem) warto poszukać pomocy u doświadczonego psychologa dziecięcego.

Źródła:

Inga Brzozowska, Iwona Sikorska, WPŁYW TELEWIZJI NA ROZWÓJ POZNAWCZY DZIECI PONIŻEJ 3. ROKU ŻYCIA – PRZEGLĄD BADAŃ, Developmental Period Medicine, 2016; XX7,15;
Bożena Dusza, Telewizja w codzienności dziecka przedszkolnego (raport z badań), Katedra Pedagogiki Medialnej i Komunikacji Społecznej Instytut Pedagogiki, Uniwersytet Rzeszowski: https://ktime.up.krakow.pl/symp2013/referaty_2013_10/dusza.pdf [dostęp: 29.07.2023]