Jak oduczyć dziecko obgryzania paznokci?

Co sprawia, że dziecko obgryza paznokcie i do czego taki nawyk prowadzi? Jak oduczyć dziecko obgryzania paznokci? Dlaczego nie wystarczy w takiej sytuacji zaopatrzyć się w lakier przeciw obgryzaniu paznokci dla dzieci lub inny preparat o podobnym działaniu? Czego na pewno nie należy robić, jeśli chcemy odzwyczaić naszą pociechę od obgryzania paznokci?

Obgryzanie paznokci jest nawykiem, który pojawia się zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci. Jeśli chodzi o  dzieci, zjawisko to wymaga szczególnej troski i uwagi, daleko wykraczającej poza stosowanie przeciwdziałających obgryzaniu lakierów do paznokci i innych preparatów tego rodzaju. Obgryzanie paznokci może bowiem mieć związek z  przeżywaniem różnych problemów, stanowić sygnał świadczący o tym, że z dzieckiem dzieje się coś złego. Obgryzanie paznokci pozwala dzieciom (i dorosłym) uwolnić niepokój, którego doświadczają. Pojawia się w sytuacjach stresowych, jak również w wyniku napięcia związanego z nudą.

Gdy dziecko obgryza paznokcie…

Onychofagia (gryzienie paznokci) polega na wkładaniu do ust paznokci w taki sposób, że dochodzi do kontaktu pomiędzy płytką paznokcia a zębami, a obgryzający paznokcie dążą do całkowitego (pozostawiającego rany) usunięcia ich wystającej części, często gryząc również naskórek znajdujący się wokół paznokcia.

Obgryzanie paznokci to jedna z częściej występujących czynności nawykowych, dotyczy zarówno dzieci w wieku szkolnym, jak i nastolatków. Rzadko natomiast pojawia się u dzieci poniżej 3-4 roku życia. Wśród przykładów tego typu nawyków u dzieci, ale także u dorosłych, można wymienić również ssanie kciuka czy okręcanie sobie włosów wokół palca. Wraz z rozwojem część z tych nawyków ustępuje u dzieci samoistnie.

Dlaczego dzieci obgryzają paznokcie?

Gdy rodzic zauważa, że jego dziecko obgryza paznokcie, powinien całościowo przyjrzeć się jego zachowaniom. Przyczyną obgryzania paznokci może być doświadczanie przez dziecko różnorodnych, ciężkich dla jego psychiki, sytuacji. Nawyk może pojawiać się w różnych sytuacjach, np.:

• dziecko zaczyna uczęszczać do przedszkola lub zmienia szkołę,
• w związku z różnymi zmianami życiowymi (takimi, jak przeprowadzka do nowego domu, rozwód rodziców),
• dziecko zmaga się z silnym stresem.

Podstawą silnego stresu może być szykanowanie ze strony rówieśników, doświadczanie rozmaitych trudności z nauką. Pojawienie onychofagii łączy się zatem często ze stresem, lękiem, samotnością, choć przyczyna czasem bywa mniej skomplikowana. Dzieci mogą bowiem obgryzać paznokcie także z nudów.

Skutki obgryzania paznokci

Wady zgryzu, zapalenie jamy ustnej, zakażenie dróg pokarmowych ? wszystkie te i kilka innych problemów należy mieć na uwadze, szukając bezpośrednich skutków obgryzania paznokci. Obgryzanie paznokci u dzieci bardzo często niesie za sobą nie tylko efekty niekorzystne dla wyglądu, estetyki, ale i dla zdrowia. U dzieci prowadzi do problemów, zdrowotnych, gdyż zgromadzone pod płytką paznokcia liczne bakterie, nierzadko stają się przyczyną chorób układu pokarmowego. Wkładanie, często brudnych palców do ust znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia którejś z chorób brudnych rąk – u dziecka, które obgryza paznokcie, mogą częściej zdarzać się  zachorowania na infekcje bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze.

Konsekwencje braku leczenia przy obgryzaniu paznokci przez dziecko

Wśród konsekwencji pozostawienia  nawyku obgryzania paznokci u dzieci bez leczenia, wymienić można:

• problemy zdrowotne związane z powstawaniem na otaczającej paznokcie skórze ran, infekcji i zakażeń;
• uszkodzenie naskórka i płytki paznokci, całkowita deformacja płytki;
• doprowadzenie do całkowitego zaniku paznokci przy wieloletnim nawyku ich  obgryzania;
• problemy stomatologiczne, zaburzenia czynności układu ruchu narządu żucia, nieprawidłowości zgryzu, zniekształcenie szczęki, konieczność leczenia ortodontycznego;
• przenoszenie do ust, a następnie do układu pokarmowego, bakterii znajdujących się na rękach;,
• niekorzystny wpływ na funkcjonowanie społeczne, bo jest to zachowanie traktowane jako nieakceptowane i oceniane jako nieestetyczne, niegrzeczne, traktowane jako niedojrzałe, wskazujące na nerwowość i brak kompetencji społecznych.

Sposoby na obgryzanie paznokci przez dziecko

Bardzo ważną kwestią przy określaniu powodów, dla których nasza pociecha obgryza paznokcie, jest przyjrzenie się jego całościowemu funkcjonowaniu. Bez tego trudno będzie  odpowiedzieć na pytanie, jak oduczyć dziecko obgryzania paznokci. Nie wystarczy samo stwierdzenie faktu i przeciwdziałanie tej czynności przy użyciu preparatu typu lakier przeciw obgryzaniu paznokci dla dzieci. Za tego rodzaju nawykiem czy zaburzeniem mogą bowiem kryć się problemy, o których mowa była powyżej – stres, brak akceptacji, zmiany życiowe, traumatyczne wydarzenie czy przeżycia. W takich sytuacjach konieczna jest wizyta u specjalisty, np. psychologa. Ważna jest również zmiana okoliczności, w których funkcjonuje w danym momencie dziecko obgryzające paznokcie. Rodzicom, których pociechy obgryzają paznokcie, np. z nudów, polecić można kilka sposobów na to, jak pozbyć się kłopotliwego nawyku. W sklepach dostępne są różne preparaty na obgryzanie paznokci dla dzieci, których stosowanie ma zniechęcać malucha do wkładania palców do buzi. Przede wszystkim są to bezbarwne lakiery do paznokci czy też płyny, które mają gorzki smak. Innym sposobem na obgryzanie paznokci przez dziecko może być regularne przycinanie paznokci „na krótko”. Kiedy dzieci się nudzą i wkładają palce do ust, wykorzystać można różne przyrządy, które najzwyczajniej w świecie zajmą uwagę dziecka. Mowa o piłkach do ściskania czy gniecenia – zabawa nimi to mniejsza szansa na to, że dziecko będzie obgryzać paznokcie.

Sprzymierzeńcem mogą być również zdrowe przekąski, tj. pestki słonecznika, dyni albo suszone owoce, nie tylko jako źródło niezbędnych minerałów oraz witamin, ale i doskonała odskocznia od wkładania palców do buzi. Pobyt na świeżym powietrzu – jazda na rowerze, hulajnodze, rolkach – to doskonały sposób na spożytkowanie energii, a ręce są w tym czasie zajęte trzymaniem sprzętów i utrzymywaniem równowagi. Kolejną możliwością jest prowadzenie kalendarza, w którym dziecko samo będzie zaznaczało swoje sukcesy każdego dnia, odnotowując dzień „bez obgryzania paznokci”, np. rysując uśmiechniętą minę pod konkretną datą.

Dziecko obgryza paznokcie – czego robić nie wolno?

Należy zastanowić się również i nad tym, czego rodzic robić nie może, kiedy dziecko obgryza paznokcie. W takiej sytuacji trzeba działać delikatnie. Krzyki, natarczywe upomnienia, kary czy uderzanie dziecka po rękach zdecydowanie nie pomagają, a wręcz przeciwnie – mogą wręcz nasilić problem. Widząc, że jego rodzice odczuwają z tego powodu rozdrażnienie czy zdenerwowanie, dziecko, które obgryza paznokcie, może zacząć borykać się z poczuciem winy. Zatem może ono bardzo kontrolować się, przebywając razem z rodzicami, a jednocześnie, gdy tylko zostanie samo, obgryzać swoje paznokcie z jeszcze większą intensywnością. Powtórzmy zatem: uzewnętrznianie zdenerwowania, podnoszenie głosu, karanie nie jest żadnym rozwiązaniem, a jeżeli obgryzanie paznokci dotyczy jakichś problemów psychologicznych, efektem może być nawet pogłębienie już istniejących już zaburzeń. Rodzice, których dziecko obgryza paznokcie, muszą być po prostu cierpliwi i delikatni. Spokojne podejście jest w stanie w tej kwestii naprawdę wiele zdziałać. To, że dziecko obgryza paznokcie, nie jest jego winą czy kaprysem, a problemem, do którego rozwiązania rodzice muszą wspólnie ze swoją pociechą zmierzać.