Dziecko i komputer

Komputer stał się nieodłącznym elementem życia i zaczął coraz częściej zastępować dzieciom kontakty rodzinne, zabawy z rówieśnikami, czytanie książek czy aktywność fizyczną. Komputer dla wielu dzieci jawi się obecnie jako najważniejszy, najbardziej atrakcyjny sposób na spędzanie czasu i to nie tylko wolnego czasu. Kiedy zbyt wcześnie, a szczególnie bez kontroli dorosłych, dzieci zaczynają korzystać z komputera, to zamiast doskonałego narzędzia kształcenia i rozwoju oraz źródła radości, staje się on podstawą wielu zagrożeń i problemów.

Dziecko i komputer to wygodne, ale czy na pewno dobre połączenie? Świadomi rodzice coraz częściej zadają sobie pytanie, czy i co można zrobić, aby komputer dla dzieci nie stał się całym światem. Czy dostęp do elektroniki można zorganizować w taki sposób, aby dzieci przy komputerze korzystały ze zdobyczy nowych technologii, nie stając się od nich całkowicie zależne? Jak zapobiec negatywnym skutkom zbyt długiego siedzenia przy komputerze? Jeżeli masz podobne dylematy i wątpliwości, nasz poradnik jest właśnie dla Ciebie.

Komputer dla dzieci nie wyręczy rodziców

Powstają wciąż nowe technologie, komputer staje się coraz łatwiejszy do zdobycia. Siedząc przy komputerze, dziecko często ma do dyspozycji wiele zabaw i gier edukacyjnych, dzięki którym będzie się samodzielnie uczyć. Dorośli zaś mogą ulec złudzeniu, że w dzisiejszym świecie sprawne posługiwanie się dostępną elektroniką zapewni ich pociechom lepszy start w przyszłość i usprawni jego rozwój intelektualny. Rodzice chcą często wierzyć, że dziecko przy komputerze, zajęte przed ekranem, nie wymaga w tym czasie uwagi. Niestety, wiara w tym wypadku nie wystarczy.

Skutki zbyt długiego siedzenia przed komputerem

Niekontrolowane spędzanie czasu przed monitorem może w efekcie uwydatnić problemy zdrowotne – zarówno fizyczne (nieprawidłowy rozwój układu kostno-mięśniowego, pogłębianie się wad postawy czy problemy ze wzrokiem spowodowane emitowanymi promieniami), jak i psychiczne. Rozwijający się układ nerwowy, a także plastyczna, podatna na wpływy, psychika dziecka są systematycznie atakowane strumieniem wielobarwnego światła i dźwiękami z ekranu komputera. Do tego dochodzi huśtawka emocji, wynikająca z  przeżyć budowanych w wirtualnym świecie. W dalszym rozrachunku mogą pojawić się u dziecka zaburzenia emocjonalne, problemy z koncentracją, wyobcowanie z realnego świata i poważne zaburzenia więzi uczuciowej z rówieśnikami i najbliższymi. Oglądane obrazy, wysłuchiwane treści mogą wyzwalać w dziecku agresję i prowokować powstawanie zachowań destrukcyjnych.

Dziecko i komputer: największe zagrożenia

Wczesny kontakt z komputerem wpływa na dalszy rozwój emocjonalny (na uczucia), społeczny (na relacje), intelektualny (na rozwój) i zdrowie fizyczne (na zdolność do aktywności). Na pewno umożliwia dzieciom wykształcenie niezależności w poszukiwaniu własnych sposobów skutecznej nauki przy pomocy komputera. Wiadomo, że korzystanie z niego niesie ze sobą także zagrożenia. Dzieci najczęściej angażują się w gry, niekoniecznie wnoszące w ich życie istotne informacje. Są w nich wabione żywymi kolorami, dźwiękami, szybkimi nagrodami za podjęty wysiłek. Bardzo często dzieci wciągają się w gry zawierające przemoc. Wirtualne rozgrywki dają złudne wrażenie sprawowania kontroli nad światem, a także poczucie mocy, kuszą łatwością rozwiązań, bo wroga w nich po prostu się zabija. Przemoc istnieje także w książkach dla dzieci, ale ta ze świata wirtualnego silniej oddziałuje na psychikę. Gdy dziecko wiele godzin spędza samotnie przy komputerze, zaczyna przenosić zachowania z gier do świata realnego. Wtedy często nie panuje nad emocjami, łatwo ulega złości, a napotkane problemy rozwiązuje za pomocą agresji słownej. Dziecku brakuje możliwości rozwoju funkcji poznawczych, zdolności manualnych, motorycznych oraz nie ma możliwości poznawania świata za pomocą dotyku. Nie wolno więc zostawiać go samego przed monitorem.

Kiedy komputer dla dzieci staje się całym światem

Może się zdarzyć, że ten nierzeczywisty świat wirtualny, który często daje się dziecku kształtować według jego własnych upodobań i wizji, staje się z czasem jedyną, uznawaną rzeczywistością. Rodzic i wszystko, co utrudnia bycie w tej wirtualnej rzeczywistości, to wrogowie, których trzeba za wszelką cenę unikać. W efekcie dziecko powoli traci chęć i umiejętność nawiązywania kontaktów z rówieśnikami, budowania nowych przyjaźni, kształtowania odpowiednich relacji z innymi. Realni przyjaciele stają się niepotrzebni, bo dziecko znajduje ich, zagłębiając się coraz bardziej w nierealny świat. W wielu przypadkach dochodzi do zachwiania hierarchii wartości i wówczas na pierwszym miejscu staje komputer, któremu zostają podporządkowane niemal wszystkie aktywności życiowe dziecka.

Ochrona dziecka przed komputerem

Chronić dziecko przed zagrożeniami należy od pierwszego kontaktu z komputerem. Ważne jest wprowadzenie zasad – ograniczanie czasu przebywania dziecka przy monitorze i właściwy dobór programów. Komputer, jeśli ma dawać coś pozytywnego, to powinien on ułatwiać dziecku zdobywanie wiedzy, uczyć logicznego myślenia, kojarzenia faktów, pomagać w szybkim i celnym podejmowaniu decyzji, kształtować wytrwałość i cierpliwość. Przy takich zaletach komputera należy jednak pamiętać, że dziecko do prawidłowego rozwoju potrzebuje drugiego człowieka. Kontakt z rówieśnikami, prawidłowe relacje rodzinne, to doskonałe okazje do cenniejszych od wirtualnych, do głębszych przeżyć, rozwijania zainteresowań oraz dostrzegania piękna świata istniejącego poza komputerem.

Dzieci przy komputerze: konieczne zasady i kontrola

Komputer służy nie tylko do robienia rzeczy pożytecznych, pozytywnych, podobnie jak nóż, którego można użyć zarówno do krojenia chleba, jak i do zranienia kogoś. Komputer może być dla dzieci doskonałym miejscem do nauki, poszukiwania wiedzy, rozrywki, rozmów z przyjaciółmi oraz odpoczynku i rozwijania zainteresowań. Zanim jednak rodzic wyrazi zgodę, by dziecko mogło korzystać z komputera bez nadzoru, musi uzgodnić z nim zestaw zasad, których powinno przestrzegać.