Co należy wiedzieć o ciąży bliźniaczej?

Ciąża bliźniacza przynosi zarówno podwójną radość, jak i wyjątkowe wyzwania. Na forum internetowym, gdzie przyszłe mamy dzielą się swoimi doświadczeniami, wątpliwościami i objawami ciąży, zdarzają się także pytania dotyczące ciąży bliźniaczej. Co które pokolenie taka ciąża może występować? Czy dziedziczenie ciąży bliźniaczej to fakt, czy mit?

Kiedy ciąża bliźniacza jest donoszona, czy ryzyko poronienia w ciąży bliźniaczej jest statystycznie większe, niż w ciąży pojedynczej? Czy różnica wielkości płodów może wystąpić w każdej ciąży bliźniaczej? Postaramy się udzielić odpowiedzi na pytania o ciążę bliźniaczą, które często pojawiają się niemal na każdym forum internetowym dla rodziców.

Dziedziczenie ciąży bliźniaczej: co które pokolenie może wystąpić?

Dziedziczenie ciąży bliźniaczej obserwuje się wyłącznie w przypadku bliźniąt dwujajowych (dizygotycznych). Natomiast prawdopodobieństwo ciąży jednojajowej (monozygotycznej) jest takie same dla populacji na całym świecie — około 4 na 100 ciąż. 

Co które pokolenie może pojawić się w rodzinie ciąża bliźniacza?

Nie ma potwierdzonych naukowo tendencji do powtarzalności ciąży bliźniaczej dwujajowej w danej rodzinie.

Dziedziczenie ciąży bliźniaczej w linii żeńskiej, może wystąpić co drugie lub trzecie pokolenie, a także pojawić się w każdym pokoleniu (w linii żeńskiej). Orientacyjnie warto prześledzić drzewo genealogiczne kobiety i porozmawiać z bliskimi o tym, co które pokolenie ciąża bliźniacza występowała w danej rodzinie.

Objawy ciąży bliźniaczej: kiedy w USG widać dwa zarodki?

Na forum wiele przyszłych mam pyta o objawy charakterystyczne dla ciąży bliźniaczej.

Ciąża bliźniacza: podział

Wyróżnia się ciąże bliźniacze dwujajowe (zawsze dwukosmówkowe-dwuowodniowe) oraz jednojajowe, wśród których wyodrębnić można:

• ciąże dwukosmówkowe-dwuowodniowe;
• ciąże jednokosmówkowe-dwuowodniowe: objawem takiej ciąży bliźniaczej jest widoczna w USG wspólna kosmówka, która w kolejnych etapach ciąży przekształci się we wspólne łożysko;
• ciąże jednokosmówkowe-jednoowodniowe: płody mają wspólną kosmówkę oraz worek owodniowy.

Na forum przyszłe mamy opisują, że objawy ciąży bliźniaczej stają się bardziej nasilone w II i III trymestrze ciąży, m.in.: większy przyrost masy ciała i obwodu brzucha ciężarnej. Objawem ciąży bliźniaczej, na który zwracają uwagę ciężarne to ruchy płodów, które są intensywnie wyczuwalne w dwóch miejscach równocześnie.

Zwiększone ryzyko poronienia oraz inne powikłania, które mogą wystąpić w ciąży bliźniaczej

Ciąża wielopłodowa, do której można zaliczyć ciążę bliźniaczą, jest uważana za ciążę wysokiego ryzyka, zarówno dla kobiety, jak i płodów. Dla kobiety bliźniacza ciąża może nieść za sobą zwiększone ryzyko m.in.: nadciśnienia tętniczego, cukrzycy ciążowej, preeklampsji.

Ciąża bliźniacza wiąże się także z większym ryzykiem innych powikłań, m.in.:

• poród przedwczesny i skutki wcześniactwa dla obojga dzieci;
• różnica wielkości płodów w ciąży bliźniaczej (rozbieżny wzrost wewnątrzmaciczny);
• ryzyko poronienia w ciąży bliźniaczej jest większe, w porównaniu z ciążą pojedynczą;
• ciąża bliźniacza wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wad wrodzonych u dzieci.

Na forum lekarze podkreślają, że w ocenie ryzyka dla ciąży bliźniaczej kluczowe jest określenie kosmówkowości, ponieważ ciąża bliźniacza jednokosmówkowa niesie ze sobą szczególnie wysokie ryzyko powikłań, m.in.: zwiększone ryzyko poronienia ciąży bliźniaczej oraz tzw. zespoły podkradania, czyli nieprawidłowości w obrębie łożyska.

Z czego wynika różnica wielkości płodów, czy może wystąpić w każdej ciąży bliźniaczej?

Jak już wiemy, ryzyko poronienia i porodu przedwczesnego jest w ciążach bliźniaczych większe, niż w przypadku ciąż pojedynczych. Każda ciąża bliźniacza niesie ze sobą także ryzyko rozbieżnego wzrastania wewnątrzmacicznego.

Różnice wielkości płodów w ciąży bliźniaczej mogą wynikać m.in.: z różnic genetycznych pomiędzy płodami (w ciąży dwujajowej), wad jednego z płodów, czy infekcji wewnątrzmacicznych.

Przyczyną różnicy wielkości płodów w ciąży bliźniaczej są także patologie łożyska, szczególnie charakterystyczne dla ciąży jednokosmówkowej. Różnica wielkości płodów w ciąży bliźniaczej jednokosmówkowej często wynika z:

• zespołu przetoczenia krwi pomiędzy płodami (ang. TTTS);
• zespołu bliźniaczej niedokrwistości (ang. TAPS);
• selektywnego zahamowania wzrastania jednego z płodów (ang. sIUGR);
• ostrego przetoczenia pomiędzy płodami.

Różnice wielkości płodów w ciąży bliźniaczej znacząco zwiększają ryzyko gorszego stanu urodzeniowego bliźniąt oraz wystąpienia powikłań w okresie noworodkowym.

Kiedy ciąża bliźniacza jest donoszona: rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, dotyczące indukcji porodu i cięcia cesarskiego

Na forum ciężarne często pytają, kiedy ciąża bliźniacza jest donoszona? Termin zakończenia ciąży bliźniaczej jest ściśle związany z kosmówkowością. W ciąży jednokosmówkowej dwuowodniowej, przy braku przeciwwskazań do porodu siłami natury, ze względu na  zwiększone ryzyko obumarcia wewnątrzmacicznego płodu/płodów, PTGiP zaleca indukcję porodu między 36. a 37. tygodniem ciąży (t.c.). 

Jeśli w związku z przeciwwskazaniami do porodu silami natury, u ciężarnej planowane jest cięcie cesarskie (CC), rekomendacje PTGiP są następujące:

• ciąża dwukosmówkowa: CC po 37 t.c.
• ciąża jednokosmówkowa-dwuowodniowa: CC po 36 t.c.
• ciąża jednokosmówkowa-jednoowodniowa: CC po 32 t.c.

Pamiętajmy, że niezależnie od wyżej przedstawionych rekomendacji, nawet w przypadku kiedy ciąża bliźniacza jest donoszona, jedno lub oboje dzieci mogą po porodzie wymagać specjalnego wsparcia medycznego.

W artykule staraliśmy się przybliżyć podstawowe informacje na temat ciąży bliźniaczej, jednak wszystkie pytania i wątpliwości rodzice powinni kierować przede wszystkim do ginekologa prowadzącego daną ciążę.