Ciąża urojona: objawy, przyczyny i leczenie

Niektóre kobiety doświadczają niezwykłego paradoksu — odczuwają objawy ciąży, choć w rzeczywistości w ciąży nie są. Co to jest ciąża urojona, czy ta choroba może wystąpić ze strachu przed ciążą? Jakie objawy daje ciąża urojona, czy to możliwe, że test ciążowy i wynik beta hCG w ciąży urojonej wyjdą pozytywne, mimo braku ciąży? 

W dzisiejszym artykule przybliżamy zagadnienie ciąży urojonej u kobiet.

Co to jest ciąża urojona u kobiet?

Pytając: co to jest ciąża urojona, należy mieć świadomość, że często jest ona nazywana także ciążą rzekomą. Jednak te pojęcia są odrębnymi jednostkami chorobowymi z obszaru psychiatrii.

Ciąża urojona u kobiety to zaburzenie psychiatryczne, które charakteryzuje się silnym przekonaniem o ciąży, mimo braku zapłodnienia (wyłącznie objawy psychiczne). Z kolei w ciąży rzekomej pacjentce oprócz objawów psychicznych zaczynają towarzyszyć także somatyczne symptomy ciąży.

Aby ułatwić czytelnikom zrozumienie, co to jest ciąża urojona, na potrzeby tego artykułu ciążę urojoną oraz rzekomą będziemy traktować jako pojęcia tożsame, opisujące fałszywe i bardzo silne przekonanie kobiety o ciąży, której tak naprawdę nie ma (ze współtowarzyszeniem objawów psychosomatycznych).

Przyczyny ciąży urojonej: czy ta choroba może rozwinąć się u kobiety ze strachu przed ciążą?

Choć ciąża urojona jest stosunkowo rzadkim zaburzeniem psychiatrycznym, może pojawić się u kobiet w każdym wieku. Objawy ciąży urojonej mogą wystąpić m.in.: ze strachu przed ciążą lub z silnego pragnienia urodzenia dziecka. Ciąża urojona u kobiet niekiedy występuje w przebiegu schizofrenii, depresji, stanów lękowych, oraz przy stosowaniu niektórych leków psychotycznych.

  • Silne pragnienie urodzenia dziecka: 
Joanna Pruban

Psycholog, Pedagog oraz Specjalista psychoonkologii, Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Objawy ciąży urojonej mogą pojawić się m.in.: po kolejnym miesiącu starań o ciążę, po wcześniej przebytym poronieniu lub u kobiet, które leczą się z powodu niepłodności. W tym przypadku ciąża urojona rodzi się ze strachu przed tym, że kobieta nigdy nie zostanie matką oraz z silnego pragnienia urodzenia dziecka.

  • Strach przed zajściem w ciążę: z kolei ciąża urojona ze strachu przed zajściem w ciążę najczęściej pojawia się u aktywnych seksualnie kobiet, które w danym momencie życia nie planują zachodzić w ciążę, np. z powodu młodego wieku, planów zawodowych, braku stałego partnera.
  • Symptomy wieku okołomenopauzalnego: Ciąża urojona ze strachu może pojawić się także u kobiet w wieku okołomenopauzalnym, które z powodu fizjologicznych wahań poziomu hormonów mogą odczuwać niektóre objawy ciąży, jednak bardzo boją się macierzyństwa, np. z powodu dość już zaawansowanego wieku, poukładanego życia osobistego i zawodowego.

Jak widać, przyczyny ciąży urojonej u kobiet są bardzo zróżnicowane, dlatego dokładna diagnostyka i leczenie wymagają zaangażowania wielu specjalistów.

Objawy charakterystyczne dla ciąży urojonej u kobiety

Wiele aktywnych seksualnie kobieta miało kiedyś niektóre z objawów ciąży urojonej. To normalne, że kobiety w wieku rozrodczym od czasu do czasu zastanawiają się, czy aby jednak nie są w ciąży. Jednak gdy test ciążowy wychodzi negatywny lub badanie ginekologiczne nie potwierdza zapłodnienia, kobiety, u których nie występuje ciąża urojona, godzą się z tą informacją (co prawda czasem z żalem, a czasem z wyraźną ulgą).

Dlatego kiedy zastanawiamy się, co to jest ciąża urojona u kobiety, na pierwszy plan wysuwa się siła ludzkiej psychiki i perswazji. Mimo, że w macicy nie znajduje się zapłodniona komórka jajowa, przekonanie o ciąży osiąga stopień, w którym kobieta zaczyna odczuwać niemal wszystkie, charakterystyczne objawy ciąży urojonej.

Do objawów ciąży urojonej mogą należeć:

  • poranne mdłości (niekiedy nawet wymioty) i nadwrażliwość zapachowa;
  • zachcianki żywieniowe;
  • zmęczenie i senność w ciągu dnia;
  • wahania nastroju.

Dodatkowo, u niektórych kobiet objawy ciąży urojonej przybierają postać somatycznych dolegliwości:

  • zatrzymanie miesiączki;
  • tkliwość i obrzęk piersi (w niektórych przypadkach może rozwinąć się laktacja);
  • przekrwienie i bóle macicy, powiększenie brzucha.

Kobieta w ciąży urojonej mimo wykonania testu ciążowego i wizyty u ginekologa wciąż nie przyjmuje do wiadomości, że nie jest w ciąży. W niektórych przypadkach kobiety w ciąży urojonej mogą unikać wykonania testu ciążowego oraz wizyty u lekarza, argumentując, że najlepiej wiedzą, czy są w ciąży i nie potrzebują na to potwierdzenia.

Ciąża urojona, a wynik beta hCG: czy test ciążowy może wyjść fałszywie dodatni?

W niektórych przypadkach ciąży urojonej, domowy test ciążowy z moczu może wyjść pozytywny, mimo że w macicy kobiety nie ma zarodka. Ciąża urojona, a wynik beta hCG — domowe testy ciążowe bazują na wykrywaniu zwiększonego poziomu hormonu beta hCG, który pojawia się w moczu ok. 7-10 dni po zapłodnieniu. Jak to możliwe, że wynik beta hCG w niektórych ciążach urojonych wskazuje na obecność realnej ciąży?

Podwyższony wynik beta hCG w ciąży urojonej to bardzo rzadkie zjawisko, niemniej może pojawić się w cięższym przebiegu choroby. Siła psychiki kobiety oraz odczuwany stres mogą wpłynąć na zaburzenia gospodarki hormonalnej, m.in.:

  • na zatrzymanie miesiączki;
  • pobudzenie laktacji;
  • podwyższony wynik beta hCG w ciąży urojonej zarówno w moczu, jak i we krwi.

Co zrobić, jeśli test ciążowy w ciąży urojonej wyszedł pozytywny?

Kobieta powinna udać się do ginekologa, który wykonując dopochwowe USG, będzie w stanie obiektywnie potwierdzić ciążę. Ciąża urojona, a wynik Beta hCG — nawet jeśli test ciążowy wyszedł pozytywny, w ciąży urojonej ginekolog nie stwierdzi w macicy (ani poza macicą — w przypadku ciąży ektopowej) obecności zarodka.

Warto mieć na uwadze, ze podwyższony wynik beta hCG i objawy ciąży urojonej mogą występować we wspomnianej już ciąży pozamacicznej (stanowi bezpośrednie zagrożenie życia kobiety) oraz w przebiegu niektórych nowotworów, np. raka jajnika. W razie wątpliwości lekarz skieruje pacjentkę na dodatkowe badania.

Jak leczyć ciążę urojoną u kobiety: do kogo zwrócić się po pomoc?

Choć ciąża urojona występuje rzadko, jest to poważne zaburzenie psychiczne. Wymaga ono kompleksowego leczenia, łączącego aspekty ginekologii, psychologii i psychiatrii.

W większości przypadków objawy ciąży urojonej ustępują po wdrożeniu farmakoterapii, przy równoczesnym stosowaniu psychoterapii. Proces leczenia zazwyczaj jest długotrwały i wymaga współpracy kilku specjalistów.

W leczeniu ciąży urojonej u kobiety niebagatelne znaczenie ma również wsparcie rodziny i przyjaciół. Dzięki pomocy najbliższych pacjentka szybciej dochodzi do siebie i jest w stanie, po pewnym czasie, powrócić do funkcjonowania w społeczeństwie. 

 

Konsultacja medyczna

Joanna Pruban

Psycholog, Pedagog oraz Specjalista psychoonkologii, Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka

Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję