Aromaterapia: ciąża i poród. Jakie olejki eteryczne dla kobiety w ciąży?
Aromaterapia jest polecana kobietom w ciąży, a także w czasie porodu – dlaczego? Czy można, a jeśli tak to jak stosować aromaterapię w ciąży. Czy jest bezpieczna i skuteczna? Jakie olejki stosować w ciąży na sen, na katar lub mdłości, a których olejków eterycznych zdecydowanie lepiej w ciąży unikać?
W tym artykule przybliżamy najważniejsze informacje o tym, co to jest aromaterapia w ciąży i czy można z niej bezpiecznie korzystać.
Co to jest aromaterapia: czy jest polecana w ciąży i podczas porodu?
Aromaterapia jest gałęzią fitoterapii (ziołolecznictwa), która zajmuje się roślinami aromatycznymi, z których pozyskuje się m.in. olejki eteryczne (skondensowane esencje roślinne). Oddziałują one na organizm w sposób holistyczny, od wieków wspomagając leczenie i łagodzenie wielu dolegliwości, nie tylko u kobiet w ciąży.
Skoro już wiemy, co to jest aromaterapia, warto przyjrzeć się, dlaczego znajduje zastosowanie w ciąży oraz podczas porodu.
Ciąża
Podczas ciąży wiele kobiet skarży się na uciążliwe dolegliwości, m.in.: mdłości, problemy ze snem, zmęczenie, czy bóle pleców. Aromaterapia na sen, na katar – dlaczego jest tak chętnie wybierana przez ciężarne?
Ekspert radzi
Wielu leków nie można stosować w ciąży, dodatkowo coraz więcej kobiet w przypadku dolegliwości o niewielkim lub umiarkowanym nasileniu, woli wybrać naturalne metody ich łagodzenia. Jednak warto pamiętać, że naturalne metody niekiedy mają silne działanie i nie zawsze są bezpieczne. Zalecenia wobec ciężarnych powinny być poparte dowodami naukowymi a niewiele takich jest dotyczących technik naturalnych i olejków eterycznych. Trzeba zachować czujność i pamiętać, że składniki olejków eterycznych nie są obojętne i mają zdolność pokonywania bariery krew-łożysko.
Obserwuje się, że aromaterapia, z użyciem certyfikowanych, sprawdzonej jakości olejków eterycznych (warto zwracać uwagę na normy ISO, które powinien spełniać każdy z takich olejków) może mieć działanie m.in.: łagodzące ból i napięcie emocjonalne, poprawiające nastrój, niwelujące uczucie zmęczenia [1], mdłości, bóle pleców, czy katar.
Poród
Aromaterapia jest jedną z metod niefarmakologicznego łagodzenia bólu porodowego. Zauważono, że zastosowanie aromaterapii zmniejsza napięcie emocjonalne rodzącej oraz stres związany z porodem, co znacząco przyczynia się do zmniejszenia odczuwania bólu porodowego [1,2].
Podczas obserwacji przeprowadzonych u ponad 580 rodzących na oddziale położniczym szpitala John Radcliffe w Oxfordzie, aż 62% z nich wskazało na skuteczność działania olejków eterycznych[2].
Pamiętajmy, że aromaterapia podczas porodu powinna być stosowana wyłącznie w konsultacji z położną. Niektóre z olejków eterycznych niedozwolonych w trakcie ciąży (np. szałwia, jaśmin), podczas porodu mogą wzmocnić skurcze, równocześnie zmniejszając odczucia bólowe u rodzącej [3].
Aromaterapia w ciąży: jak bezpiecznie stosować olejki eteryczne?
Skoro już wiemy, co to jest aromaterapia i znamy jej najważniejsze, dobroczynne właściwości, pojawia się kolejne, ważne pytanie. Czy i jeśli tak, to jak stosować aromaterapię w ciąży, aby była bezpieczna?
Ekspert radzi
Olejki eteryczne są substancjami biologicznie czynnymi, dlatego przed ich zastosowaniem koniecznie należy zachować czujność i skonsultować się z ginekologiem lub położną prowadzącą ciążę szczególnie, jeśli m.in.: cierpi na różnego rodzaju alergie, choroby współistniejące, na stałe przyjmuje leki, w obecnej/poprzedniej ciąży wystąpiły jakiekolwiek komplikacje.
Metody stosowania olejków eterycznych
Ciężarnym poleca się dwie metody stosowania olejków eterycznych:
Dyfuzja
Czyli podanie olejków eterycznych drogą wziewną (wdychanie). Gdy zastanawiamy się, jak bezpiecznie stosować aromaterapię w ciąży, dyfuzja jest podstawową metodą. W tym celu można m.in.:
- użyć specjalnych dyfuzorów do olejków eterycznych;
- skropić olejkiem chusteczkę higieniczną lub wacik i włożyć do torebki/ułożyć przy łóżku (aromaterapia na lepszy sen w ciąży);
- przygotować w rozpylaczu sprej z olejku eterycznego i wody (do skrapiania pościeli, rozpylania w pomieszczeniu);
- uwalniać olejki bezpośrednio z buteleczki.
Stosowanie na skórę
Zawsze po rozcieńczeniu w tzw. nośniku bazowym, którym najczęściej jest olej (ciężarnym najbardziej poleca się w tym celu olej ze słodkich migdałów lub olej kokosowy). Jak stosować aromaterapię do masażu w ciąży?
Z uwagi na ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej, w ciąży zaleca się bardzo rozważne stosowanie olejków eterycznych na skórę: na łyżkę stołową oleju bazowego powinno przypadać nie więcej niż ok. 1-5 kropli olejku eterycznego. Natomiast ze względu na zbyt małą ilość wiarygodnych badań naukowych, ciężarnym nie poleca się stosować olejków eterycznych wewnętrznie, czyli poprzez ich spożywanie.
Aromaterapia w ciąży: wybór olejków eterycznych
Które olejki eteryczne są polecane na lepszy sen, na katar, a które na poranne mdłości?
- Aromaterapia na sen i łagodzenie stresu: polecana jest dyfuzja z olejku lawendowego, z rumianku rzymskiego lub neroli. Kroplę olejku z lawendy lub z rumianku rzymskiego można także zmieszać z olejem bazowym i wetrzeć w skórę skroni oraz pleców.
W aromaterapii na lepszy sen w ciąży, świetnie sprawdzi się skropienie poszewki od poduszki odrobiną olejku eterycznego.
- Aromaterapia na poprawę nastroju w ciąży: dyfuzja z olejkiem eterycznym z pomarańczy, cytryny, z bergamotki, z lawendy lub z eukaliptusa.
- Aromaterapia na katar, przy przeziębieniu: dyfuzja z olejkiem z eukaliptusa, z geranium lub z drzewka herbacianego.
Aromaterapia na katar i ból zatok to naturalne sposoby łagodzenia tych dolegliwości w trakcie ciąży.
- Aromaterapia na mdłości: dyfuzja z olejkiem eterycznym z imbiru, cytryny, pomarańczy lub mięty pieprzowej.
- Aromaterapia na ból głowy: dyfuzja z olejkiem z eukaliptusa, z mięty pieprzowej lub lawendy.
- Aromaterapia na ból pleców: w oleju bazowym rozpuszczamy 2-5 kropli olejku eterycznego z lawendy lub rumianku rzymskiego i nacieramy bolące miejsca.
Aromaterapia w ciąży: których olejków eterycznych należy unikać w ciąży?
Już wiemy, jak stosować aromaterapię w ciąży. Jednak istnieje wiele olejków eterycznych, których powinno się w ciąży wystrzegać. Są to olejki m.in.: z szałwii, goździków, cynamonu, jaśminu, oregano, estragonu, rozmarynu, wrotyczu, anyżu czy kamfory.
Bezpieczne w ciąży olejki warto przetestować, stosując początkowo minimalne stężenia olejków eterycznych. Do dyfuzora można dodać jedną/dwie krople olejku i obserwować reakcje płynące z organizmu.
Ekspert radzi
Jak stosować aromaterapię w ciąży, to przede wszystkim wybierając olejki o potwierdzonym bezpieczeństwie dla płodu, w sposób, który nie będzie uciążliwy dla przyszłej mamy. Wiele kobiet w trakcie ciąży cierpi na nadwrażliwość zapachową, przez co może uznać aromaterapię za przytłaczającą, wymagającą bóle głowy, czy mdłości. W razie jakichkolwiek wątpliwości, co do bezpieczeństwa i zastosowania olejków eterycznych do aromaterapii w ciąży, zawsze należy skonsultować się z położną lub lekarzem prowadzącym ciążę.
Źródła:
Natalia Smolarek, Małgorzata Pięt, Joanna Żurawska, Ryszard Szpunar, Beata Pięta, Alternatywne sposoby łagodzenia bólu porodowego, Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 1 (46) 2016;
O bólu porodowym i metodach jego łagodzenia, Opracowanie: Urszula Kubicka-Kraszyńska, Anna Otffinowska, Joanna Pietrusiewicz, Konsultacja merytoryczna: Anna Litkie, Katarzyna Oleś, Warszawa 2006© Copyright by Fundacja Rodzić po Ludzku ISBN: 83-920934-6-1: https://rodzicpoludzku.pl/wp-content/uploads/2008/10/oboluporodowym-1.pdf;
Aromaterapia jako naturalna metoda łagodzenia bólu w porodzie (z dnia 05.07.2023): https://www.szpitalzelazna.pl/blog/ciaza/aromaterapia-jako-naturalna-metoda-lagodzenia-bolu-w-porodzie;
Robert Tisserand, Rodney Young, Essential Oil Safety: A Guide for Health Care Professionals, Elsevier LTD, Oxford 2013;
Pam Conrad, PGd, BSN, RN, CCAP, Womens Health Aromatherapy. A Clinically Evidence-Based Guide for Nurses, Midwives, Doulas and Thera, Jessica Kingsley Publishers 2019;
Autor
