Witamina D dla dzieci: ile, jaka i dlaczego?

Pytań ze strony rodziców jest naprawdę sporo: jaka witamina D dla noworodka czy niemowlęcia, czy i jaka witamina D dla rocznego dziecka, jak długo podawać witaminę D dziecku, czy nawet w jakich owocach i warzywach można ją znaleźć. Również na etapie przygotowań do macierzyństwa pojawiają się pytania o witaminę D przed ciążą i w czasie jej trwania.

Przeczytaj nasz tekst, aby dowiedzieć się, czym jest witamina D, za co odpowiada oraz jakie są jej najlepsze źródła dla dzieci.

Witamina D, czyli co?

Witamina D, odkryta na początku XX wieku, to grupa związków rozpuszczalnych w tłuszczach. Nazwa witamina D to synonim ergokalcyferolu (witamina D2) występującego w roślinach i grzybach oraz cholekalcyferolu (witamina D3) znajdującego się w produktach pochodzenia zwierzęcego oraz syntetyzowanego w skórze pod wpływem promieniowania ultrafioletowego.

Witamina słońca

Witamina D to prohormon (prekursor hormonu), potocznie nazywany witaminą słońca, ponieważ głównym źródłem dla organizm, pokrywającym ok. 80-90% dziennego zapotrzebowania na tę witaminę, jest jej synteza skórna pod wpływem promieniowania UVB (Ultraviolet B Radiation) o długości fali 295-315 nm.

Na efektywność syntezy skórnej witaminy D ma wpływ wiele czynników, między innymi: szerokość geograficzna, pora roku i dnia, czas ekspozycji na promieniowanie słoneczne, powierzchnia ciała poddana działaniu promieni słonecznych, stosowanie kremów z filtrami UVB, wiek, pigmentacja skóry czy stopień zanieczyszczenia powietrza lub zachmurzenia.

Witamina D dla dzieci: jaka najlepsza?

Podobnie jak w przypadku innych witamin czy mikroelementów, najlepiej czerpać witaminę D z naturalnych źródeł, czyli syntezy skórnej oraz pokarmów ją zawierających. Rodzicom pytającym o to,  jaka jest najlepsza witamina D dla dzieci, najczęściej jednak chodzi o jej suplementację.

Nie udowodniono, by możliwe było przedawkowanie witaminy D zarówno podczas korzystania z kąpieli słonecznych, jak i spożywania produktów bogatych w tę witaminę. Niemniej jednak nieodpowiednie stosowanie preparatów zawierających witaminę D (leków/suplementów) prowadzące do jej przedawkowania może być dla organizmu szkodliwe. Nie należy więc kupować tego rodzaju preparatów na własną rękę, nawet jeśli ich  cena wydaje się atrakcyjna, a przede wszystkim nie należy ich podawać  dzieciom bez konsultacji z lekarzem.

Witamina D dla noworodka i niemowlęcia

Noworodek bardzo często otrzymuje pierwszą dawkę witaminy D jeszcze w szpitalu — ponieważ aktualnie zaleca się, by wszystkie dzieci w wieku od 0-6 miesiąca życia, bez względu na sposób karmienia, otrzymywały jej suplementację. Podawanie witaminy D zaleca się także niemowlętom w wieku 6-12 miesięcy a jej dawkę uzależnia od ilości witaminy D przyjmowanej przez dziecko z pokarmem. Jeśli mowa o witaminie D dla noworodka, to skutki uboczne jej podawania stanowią przedmiot licznych pytań ze strony rodziców.

Większość leków lub suplementów dostępnych w aptekach to witamina D3 zawieszona w oleju lnianym, słonecznikowym, ew. z krokosza barwierskiego. Witamina D dla noworodka czy niemowlęcia najlepiej sprawdza się w postaci kropli, aerozolu lub kapsułek twist off, które wystarczy „odkręcić” i podać ich zawartość prosto do buzi dziecka lub zmieszać ją z niewielką ilością np. mleka mamy/mieszanki i podać na łyżeczce.

Witamina D dla rocznego dziecka

Zgodnie z aktualnymi zaleceniami u dzieci w wieku 1- 10 lat, przy spełnieniu wszystkich warunków niezbędnych do efektywnej syntezy skórnej, suplementacja witaminy D nie jest konieczna, choć wciąż zalecana i uważana za bezpieczną. Natomiast jeśli powyższe warunki nie są spełnione, to zaleca się podawanie dzieciom w tym wieku witaminy D przez cały rok. Jej dawkę uzależnia się od masy ciała dziecka i  podaży witaminy D w diecie.

Witamina D dla rocznego dziecka może mieć postać nie tylko kropli czy aerozolu, ale również rozpuszczalnych w wodzie saszetek.

Witamina D: rano czy wieczorem?

Witamina D rozpuszcza się w tłuszczach, dlatego należy ją podawać podczas posiłku, w którego skład wchodzą tłuszcze — ułatwi to jej wchłanianie z przewodu pokarmowego. Rodzice często pytają o najkorzystniejszą porę dnia podawania tej witaminy. Nie ma znaczenia, czy witamina D będzie podawana rano, czy wieczorem. Ważna jest natomiast jej regularna suplementacja (stała pora również nie ma znaczenia, biorąc pod uwagę metabolizm tej witaminy).

Skoro wiemy już, jak działa witamina D, za co odpowiada w organizmie dziecka i jakie są jej najlepsze źródła, wykorzystajmy te informacje, i zapewnijmy naszym dzieciom bezpieczne przebywanie na słońcu i właściwe odżywianie, a kwestię suplementacji tej tak ważnej dla ich zdrowia i rozwoju witaminy zawsze konsultujmy z lekarzem.

Źródła:

1. Weker H. i wsp. Nutrition of infants and young children in Poland — Pitnuts 2016. Dev. Period. Med. 2017; 21(1): 13-28.
2. Gil A. i wsp. Vitamin D: Classic and Novel Actions. Ann. Nutr. Metab. 2018;72:87–95.
3. Di Rosa M. I wsp. Vitamin D3: a helpful immuno-modulator. Immunology 2011;134:123-139.
4. DeLuca HF. Overview of general physiologic features and functions of vitamin D. Am. J. Clin. Nutr. 2004; 80 (supl. 6): 1689–1696. 
5. Płudowski P. i wsp. Vitamin D status in Poland. Pol. Arch. Med. Wew. 2016, 9;126(7-8):530-9.
6. Rusińska A. i wsp. Zasady suplementacji i leczenia witaminą D – nowelizacja 2018 r.  Postępy Neonatologii 2018;24(1).
7. Normy żywienia dla populacji Polski. Red. Jarosz M. Wyd. Instytut Żywności i Żywienia 2017 r.