Udar słoneczny u dziecka: objawy, jak leczyć?
Okres letnich upałów i wakacyjnych wyjazdów to czas, w którym na tapet wraca temat udaru słonecznego, szczególnie u dzieci. Jak rozpoznać objawy udaru słonecznego u dziecka i co zrobić, kiedy wystąpią? Po jakim czasie od zaobserwowania objawów udaru słonecznego u dziecka należy wezwać karetkę i czy zawsze jest to konieczne?
Jak skutecznie zapobiegać udarowi cieplnemu i słonecznemu u dzieci? W tym artykule przybliżamy temat postępowania w przypadku udaru słonecznego u dziecka.
Wyczerpanie cieplne, udar cieplny, a może udar słoneczny u dziecka: jakie są objawy?
Wysokie temperatury i ostre słońce potrafią dać się we znaki każdemu, jednak małe dzieci są grupą szczególnie narażoną dla przegrzanie, w tym wystąpienie udaru słonecznego. Udar słoneczny u dzieci jest odmianą udaru cieplnego. W wyniku dużej ekspozycji na promieniowanie słoneczne (szczególnie głowy oraz karku), u dziecka może wystąpić zarówno przegrzanie organizmu, jak i poparzenie skóry. Na forum specjaliści podkreślają, jak kluczowa jest profilaktyka udaru cieplnego u dzieci (więcej piszemy o niej w ostatnim rozdziale).
Ekspert radzi
Każdy rodzic powinien znać objawy udaru słonecznego u dziecka, aby móc jak najszybciej zareagować i udzielić pomocy przegrzanemu maluszkowi. Bardzo często u dzieci mamy do czynienia z wyczerpaniem cieplnym (zmęczeniem upałem), jednak gdy nie zareagujemy w porę, u dziecka może rozwinąć się udar cieplny/słoneczny, który stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.
Może to jeszcze nie udar słoneczny u dziecka?
Jakie są objawy wyczerpania cieplnego?
- w upalny dzień dziecko robi się marudne, rozdrażnione, trudno je uspokoić lub wręcz przeciwnie, maluch staje się ospały i apatyczny, mogą wystąpić zawroty i bóle głowy;
- u dziecka występuje podwyższona temperatura ciała (do 39°C);
- dziecko obficie się poci, skóra jest zaczerwieniona (czasem blada) i wilgotna;
- występuje odwodnienie (suchość w ustach, u niemowląt lekko zapadnięte ciemiączko).
Gdy opiekunowie nie zareagują w porę, u dziecka bardzo szybko mogą rozwinąć się objawy udaru słonecznego.
Objawy udaru słonecznego
Wśród najczęściej obserwowanych objawów udaru słonecznego wymienia się:
- temperatura ciała dziecka może przekroczyć 40 °C , towarzyszą jej dreszcze i niekontrolowane skurcze mięśni;
- pocenie ustaje – skóra jest czerwona, gorąca i sucha;
- oczy i ciemiączko (u małych dzieci) są zapadnięte;
- występują nudności, wymioty, często także biegunka i skąpomocz;
- dziecko bardzo szybko oddycha (hiperwentylacja), ma bóle i zawroty głowy, może dojść do utraty przytomności (omdlenie) i zaburzeń oddychania;
- mogą pojawić się obrzęki, szczeg. w obrębie kończyn dolnych.
Rekomendowane produkty
Kierownik Działu Ocen i Rozwoju Współpracy w Instytucie Matki i Dziecka
Co robić, kiedy podejrzewamy u dziecka udar słoneczny: jak leczyć, po jakim czasie wezwać karetkę?
Gdy obserwujemy u dziecka zmęczenie upałem, przede wszystkim rozpoczynamy schładzanie i nawadnianie malucha:
- zabieramy dziecko w miejsce zacienione i przewiewne;
- maksymalnie rozbieramy (zwiększamy powierzchnię oddawania ciepła przez ciało);
- podajemy coś do picia (wodę, elektrolity, ale nie bardzo zimne!);
- możemy zastosować chłodny (ale nie lodowaty) okład na głowę i kark, ewentualnie przygotowujemy dla dziecka chłodną (ok. 28-30 °C ) kąpiel;
- nie podajemy maluchowi żadnych leków.
Po jakim czasie można stwierdzić, czy zmęczenie upałem nie przechodzi w udar słoneczny u dziecka? Gdy po ok. 20-30 minutach schładzania i nawadniania, stan dziecka zaczyna się poprawiać, temperatura ciała stopniowo spada – należy kontynuować obserwację malucha, pozostając w zacienionym, chłodnym miejscu.
Co robić, gdy stan dziecka się pogarsza?
Na forum rodzice często pytają, po jakim czasie wezwać karetkę, w przypadku objawów udaru słonecznego u dziecka?
Ekspert radzi
Tutaj liczy się każda chwila, dlatego gdy temperatura ciała dziecka wynosi 39-40 C lub więcej, maluch odmawia przyjmowania płynów, traci przytomność, ma drgawki, zaburzenia oddychania, wymiotuje – wzywamy pogotowie natychmiast. Opiekunowie powinni wezwać pogotowie także wtedy, gdy nie są pewni, czy stan dziecka się poprawia i/lub nie wiedzą co robić, jak leczyć dziecko, u którego podejrzewają udar słoneczny.
Co robić, gdy podczas udaru słonecznego u dziecka wystąpiła utrata przytomności? Jak leczyć malucha?
Przede wszystkim wzywamy karetkę, nie podajemy dziecku żadnych leków, nie poimy na siłę (może wystąpić zachłyśnięcie), rozbieramy malucha i układamy w pozycji bezpiecznej (tzw. bocznej ustalonej) i do przyjazdu medyków schładzamy dziecko chłodnymi okładami.
Co robić, gdy u dziecka z udarem słonecznym rodzice obserwują trudności z oddychaniem? W takiej sytuacji kładziemy dziecko na wznak i rozpoczynamy resuscytację, oczekując na przyjazd karetki. Dalszą decyzję o tym, jak leczyć udar słoneczny u dziecka podejmie personel medyczny.
Co robić, aby udar słoneczny u dziecka nie wystąpił: 5 podstawowych zasad
Na forum rodzice często pytają, po jakim czasie występuje udar słoneczny u dziecka, jednak odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Wszystko zależy m.in.:
- ile dziecko przebywa na słońcu;
- czy ma na głowie czapkę;
- czy często pije wodę/ssie pierś;
- jaka jest temperatura i wilgotność powietrza.
Najważniejsza jest profilaktyka. Zamiast zastanawiać się, jak leczyć udar słoneczny u dziecka przede wszystkim należy skupić się na tym co robić, aby udar słoneczny u dziecka nie wystąpił. Pamiętajmy o kilku podstawowych wskazówkach.
Spacer w godzinach porannych lub popołudniowych
Latem nie wychodźmy z dzieckiem na dwór w czasie największego nasłonecznienia i upału, czyli między godz. 11-16. W razie potrzeby wybierzmy spacer lub zabawę w zacienionym parku, w lesie.
Stosujmy kremy przeciwsłoneczne
Stosowanie kremów przeciwsłonecznych jest ważne w profilaktyce poparzeń słonecznych skóry, jednak nie zabezpieczy dziecka przed udarem słonecznym – przegrzaniem organizmu.
Nawodnienie to podstawa
W upał często proponujemy maluchowi wodę do picia, najlepiej źródlaną, niskozmineralizowaną. Na forum rodzice pytają, czy w upały należy dopajać wodą niemowlęta, poniżej 6 miesiąca życia? Nie ma takiej potrzeby.
W upały jak najczęściej dostawiamy malucha do piersi (nawet co 1-0,5 h). Niemowlętom karmionym mlekiem modyfikowanym w upały można podać niewielką ilość wody (choć nie jest to bezwzględnie konieczne), najlepiej krótko po posiłku.
Dopasujmy ubiór dziecka do temperatury
Pozostając w cieniu, w upały ubierajmy maluszki lekko, a w razie potrzeby pozostawmy w samej pieluszce. Maluchy siedzące lub biegające na słońcu (nie pozwalamy na to w porach największego nasłonecznienia) zawsze powinny mieć nakrycie głowy (najlepiej z osłoną karku) i przewiewne ubranko (godne uwagi są te z filtrem UV).
Dbajmy o dostęp świeżego powietrza
Nigdy nie zasłaniamy budy wózka/gondoli pieluchą tetrową lub innym materiałem, który co prawda zabezpieczy przed poparzeniem słonecznym, ale może utrudnić maluchowi oddychanie i spowodować udar cieplny – przegrzanie dziecka. Pod żadnym pozorem (nawet na chwilę!) nie zostawiajmy także dziecka w nagrzanym od słońca samochodzie – takie postępowanie stwarza realne zagrożenie dla zdrowia i życia dziecka.
Autor
