Sterydy na rozwój płuc u płodu: ile dni ciężarna spędzi w szpitalu?

Sterydy na rozwój płuc u płodu stosuje się w ciąży zagrożonej porodem przedwczesnym. Kiedy kobieta dowiaduje się od swojego lekarza o konieczności wdrożenia tego typu leczenia prenatalnego, w jej głowie pojawia się wiele pytań. Czy istnieją dla dziecka skutki uboczne stosowania u kobiety w ciąży sterydów na rozwój płuc u płodu? A co ze zdrowiem ciężarnej? 

Czy podawanie w ciąży sterydów na rozwój płuc wiąże się z niebezpiecznymi skutkami ubocznymi dla matki? Ile dni w szpitalu trzeba spędzić, gdy podaje się sterydy na płuca u płodu? W tym artykule przedstawiamy podstawowe, ale zarazem najważniejsze informacje dotyczące sterydów na rozwój płuc u płodu.

Po co kobiecie w ciąży podaje się sterydy na rozwój płuc u płodu?

W Europie co roku niemal 15-milionów dzieci przychodzi na świat jako wcześniaki, czyli przed ukończeniem 37. tygodnia ciąży. Płuca rozwijają się u płodu bardzo długo, ponieważ aż do 35-36. tygodnia ciąży. Dlatego u wszystkich wcześniaków istnieje bardzo duże ryzyko wystąpienia zaburzeń oddychania, które stanowią bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i życia dziecka.

W związku z tym u każdej ciężarnej zagrożonej porodem przedwczesnym, dla przyspieszenia rozwoju płuc u płodu podaje się sterydy (które w nomenklaturze medycznej nazywane są steroidami).

Sterydy na rozwój płuc u płodu podaje się ciężarnym między 24. a 33. +6 tygodniem ciąży (w pojedynczych przypadkach może być rozważone do 34+6) , zazwyczaj w dwóch lub czterech dawkach, mających postać iniekcji domięśniowych (zastrzyków). Sterydy na rozwój płuc u płodu stosuje się zarówno w pojedynczych, jak i w mnogich ciążach zagrożonych  porodem przedwczesnym. Efekt terapeutyczny po podaniu steroidoterapii utrzymuje się do 7 dni.

Badania wykazały, że już pojedynczy cykl steroidoterapii u ciężarnej zagrożonej przedwczesnym porodem powoduje zmniejszenie ryzyka zgonu noworodka nawet o 31%, oraz o blisko 44% zmniejsza ryzyko wystąpienia u dziecka zespołu zaburzeń oddychania (z ang. RDS). Dodatkowo, sterydy na rozwój płuc u płodu nawet o 46% zmniejszają ryzyko wystąpienia u dziecka krwawień dokomorowych (z ang. IVH).

Jak widać, podawanie w ciąży sterydów na rozwój płuc u płodu niesie ze sobą wielowymiarowe, potwierdzone naukowo korzyści dla zdrowia dziecka.

Sterydy na rozwój płuc u płodu: ile dni w szpitalu musi spędzić ciężarna?

Jak już wspominaliśmy, w przypadku ciąży zagrożonej porodem przedwczesnym, lekarz prowadzący, biorąc pod uwagę stan przyszłej mamy oraz dziecka, może zdecydować o skierowaniu kobiety do szpitala, gdzie może zostać podjęta decyzja o podaniu steroidów, w celu przyspieszenia rozwoju płuc u płodu. Najczęściej stosowanymi steroidami są w tym przypadku betametazon i deksametazon. Ile dni w szpitalu trzeba spędzić, jeśli zaleconych są sterydy na rozwój płuc u płodu?

Ile dni w szpitalu spędzi kobieta w ciąży, której podaje się sterydy na rozwój płuc u płodu?

Długość pobytu w szpitalu zależy od nasilenia objawów zagrażającego porodu przedwczesnego i ich ewentualnego ustępowania. Jeśli odpłynie przedwcześnie płyn owodniowy, to hospitalizacja może trwać kilkanaście lub kilkadziesiąt dni. Natomiast jeśli powodem były skurcze, które ustąpiły, to wystarczy 3-5 dni obserwacji.

To, ile dni w szpitalu będzie musiała spędzić kobieta przy podawaniu sterydów na rozwój płuc u płodu będzie zależało także od historii ciąży i bieżącego stanu zdrowia kobiety oraz płodu.

Sterydy stosowane w ciąży, na rozwój płuc u płodu: czy istnieją skutki uboczne dla dziecka?

Współczesne badania na temat podawania kobiecie w ciąży jednego cyklu sterydów na rozwój płuc u płodu wykazały, że ryzyko wystąpienia skutków ubocznych u dziecka jest znikome. Jeśli po podaniu ciężarnej, zagrożonej porodem przedwczesnym, jednego cyklu steroidoterapii poród nie nastąpi w przeciągu 4-5 tygodni, w razie konieczności lekarz może zadecydować o ponownym podaniu steroidów, o ile ryzyko porodu przedwczesnego znowu się pojawi. Badania nie wykazały u dziecka skutków ubocznych podawania sterydów na rozwój płuc zarówno w przypadku ciąży pojedynczej, jak i mnogiej.

Wycofano się z wielokrotnych cykli steroidoterapii w odstępach 1-tygodniowych. W takich przypadkach obserwowano skutki uboczne dla dziecka. Były to m.in. niska masa urodzeniowa oraz mały obwód głowy. Dlatego podawanie kobiecie w ciąży sterydów na rozwój płuc u płodu w odstępach 1-tygodniowych nie jest obecnie przez lekarzy brane pod uwagę. W sytuacji kiedy pierwszy cykl steroidoterapii zastosowano u kobiety przed 26.+0 tygodniem ciąży, a ponownie pojawiają się objawy porodu przedwczesnego, możliwe jest podanie sterydów po 7-10 dniach od pierwszego cyklu (w ciąży <34 tygodnia).

Podawanie ciężarnej steroidów na rozwój płuc u płodu przed ukończeniem 24 tygodnia ciąży (czyli 23+6 t.c.) jest rozważane przez lekarzy tylko w niektórych przypadkach. Podsumowując: nie stwierdzono negatywnych skutków ubocznych u dziecka, wywołanych podaniem kobiecie w ciąży cyklu sterydów na rozwój płuc u płodu.

Czy sterydy na rozwój płuc podawane w ciąży mogą powodować skutki uboczne dla matki?

Dla większości kobiet w ciąży priorytetem staje się dobro i zdrowie dziecka, jednak podczas podawania sterydów na rozwój płuc u płodu pojawia się wiele pytań o skutki uboczne, jakie leki te mogą powodować u matki. Badania i obserwacje prowadzone na licznych grupach pacjentek nie wykazały dla matki znaczącego ryzyka wystąpienia skutków ubocznych podczas stosowania w ciąży sterydów na rozwój płuc u płodu.

W czasie steroidoterapii mogą pojawić się jednak pewne niedogodności dla ciężarnej. Wymienia się wśród nich: uczucie ciepła, wypieki na twarzy, kołatania serca. Często również kobiety zauważają osłabienie aktywności płodu- mniejszą ilość ruchów płodu. Istnieje jednak kilka przeciwwskazań do sterydoterapii u ciężarnej m.in.: czynna gruźlica, nadciśnienie tętnicze nieustabilizowane lekami, ogólnoustrojowe zakażenia bakteryjne, oraz niektóre ostre infekcje wirusowe np. półpasiec.

Nie wykazano także dla matki skutków ubocznych podawania sterydów na rozwój płuc u płodu w przypadku ciąży przebiegającej ze współtowarzyszącą, ustabilizowaną cukrzycą. Po podaniu steroidów może jednak zajść konieczność zwiększenia dawki insuliny u ciężarnej z cukrzycą, w związku z podwyższonymi poziomami glikemii. Wyjątek stanowi cukrzyca nie wyrównana metabolicznie, która może zostać przez lekarzy uznana za przeciwwskazanie do steroidoterapii u przyszłej mamy. Podsumowując – badania nie wykazały ryzyka wystąpienia istotnych skutków ubocznych dla matki podczas stosowania sterydów na rozwój płuc w ciąży.

Powyższy artykuł ma za zadanie jedynie przybliżyć temat podawania w ciąży sterydów na rozwój płuc u płodu i rozwiać podstawowe wątpliwości, dotyczące skutków ubocznych sterydoterapii dla matki oraz dziecka. Wszystkie pytania odnośnie dobrostanu płodu, a także zdrowia i leczenia ciężarnej zagrożonej porodem przedwczesnym powinny zostać skonsultowane z lekarzem prowadzącym ciążę.