Rodzice maluchów mają mnóstwo pytań dotyczących dziecięcej diety, zwłaszcza na etapie jej rozszerzania w okresie niemowlęcym. Czym warto się kierować wybierając owoce dla dziecka? Od kiedy można maluchowi podawać surowe owoce? Jakie owoce dla 7- czy 8-miesięcznego dziecka będą najbardziej odpowiednie? Wiele wątpliwości dotyczy soków owocowych i warzywnych. Czy i jaki sok dla niemowlaka* kupić? Czy zdrowszy jest sok z buraka, czy sok z marchewki? A może raczej wybrać dla niemowlaka sok z malin?
Aby dziecko mogło prawidłowo się rozwijać, rodzice powinni dbać o jego odpowiednie żywienie. Właściwe żywienie dziecka zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych, np. otyłości, cukrzycy czy nadciśnienia – nie tylko w dzieciństwie, ale również w wieku dorosłym. W diecie dzieci ważnym składnikiem są owoce jako źródło witamin, zwłaszcza witaminy C, beta-karotenu, kwasu foliowego, a także składników mineralnych oraz błonnika, głównie pektyn. Soki z owoców to jednak nie to samo, co owoce, dlatego, zgodnie z aktualnymi zaleceniami żywieniowymi, nie powinny być traktowane jako ich zamiennik, zwłaszcza w przypadku niemowląt i dzieci.
*Uwaga! Potoczne określenie “niemowlak” zamiast „niemowlę” występuje w tym tekście ze względu na jego częstą obecność w pytaniach od rodziców poszukujących odpowiedzi w Internecie.
Owoce dla niemowlaka: kiedy zacząć je podawać?
Pierwsze pokarmy uzupełniające należy wprowadzać pomiędzy 17. a 26. tygodniem życia dziecka, czyli pomiędzy początkiem 5. i 7. miesiąca życia. Zgodnie z zasadami rozszerzania diety niemowląt, pierwszymi produktami mogą być kaszki, warzywa, następnie owoce. Po akceptacji pierwszych posiłków z warzyw, w postaci np. warzywnego puree czy zupy jarzynowej przychodzi czas na dołączenie do diety przecieru z owoców.
Jakie owoce może jeść niemowlę?
Pierwsze owoce dla niemowlęcia najlepiej podawać pojedynczo, zaczynając od małych ilości, np. 2-4 łyżeczek. Jakie owoce dla niemowlaka są najlepsze? Przede wszystkim powinny być świeże i dojrzałe. Jak najlepiej takie owoce podawać?
Zalecane jest skrobane lub starte jabłko, gruszka, rozgnieciony lub zmiksowany banan. Niemowlętom, które umieją samodzielnie siedzieć, tj. ok. 6-7 miesiąca życia, owoce można próbować podawać w postaci małych, miękkich cząstek – tak, by dziecko łatwo mogło chwycić je w rączkę. Większość niemowląt w wieku 7-8 miesięcy opanowuje jedzenie miękkich owoców w kawałkach. Plasterek banana, cienki plasterek jabłka lub miękkiej gruszki – w takiej formie świeże owoce będą odpowiednie dla 7- czy 8-miesięcznego dziecka.
Od kiedy surowe owoce dla niemowlaka?
Na początku rozszerzania diety, młodszym niemowlętom podaje się owoce gotowane, przetarte lub zmiksowane, np. rozgotowane jabłko, tarte jabłko, gruszkę, zmiksowany banan. Starszym niemowlętom można przygotowywać owoce drobno posiekane lub rozdrobnione, a także w formie miękkich kawałków, podawanych do rączki. Przykładowe owoce dla niemowlaka oraz sposób ich przygotowania przedstawia poniższa tabela.
Tabela: Owoce dla niemowląt oraz sposoby ich przygotowania i podawania
| Rodzaj owoców | Sposób przygotowania | Sposób podawania |
|
Jabłka, gruszki, morele, brzoskwinie
|
Owoce umyć, obrać ze skórki, przekroić, usunąć pestki/gniazda nasienne, pokroić w cząstki | ? Przetarte/zmiksowane
? Rozgniecione ? Posiekane ? Miękkie kawałki/Cząstki podawane do rączki W pierwszym etapie podawania owoców powinny być one krótko gotowane na parze lub w niewielkiej ilości wody. |
|
Maliny, porzeczki, jagody, truskawki |
Owoce przebrać, dokładnie opłukać pod bieżącą wodą, usunąć części zielone (szypułki, listki) |
Ile owoców dla dziecka powyżej 1. roku życia?
Dziecko powyżej 1. roku życia powinno otrzymywać około 250 g owoców dziennie.
Przykłady orientacyjnych wielkości porcji owoców, zalecanych do spożycia dla dziecka w ciągu dnia:
- jabłko (małe) – 1 sztuka – 100 g,
- morela (mała) – 1 sztuka – 50 g,
- banan (mały) – 1/2 sztuki – 60 g,
- maliny – 1/2 szklanki – 60 g.
Najlepiej podawać świeże owoce, dojrzałe lub po krótkim ugotowaniu, co pozwala zachować ich wartość odżywczą, a także smak i konsystencję. Mogą stanowić dodatek do podstawowych posiłków, np. śniadania czy kolacji lub być głównym składnikiem II śniadania lub podwieczorku.
Jakie owoce są polecane w diecie dziecka?
- Fioletowo-purpurowe: borówki, czarne jagody i porzeczki winogrona, śliwki
- Czerwone: arbuz, maliny, czereśnie, truskawki, porzeczki, poziomki, wiśnie, żurawina, jeżyny
- Żółto-pomarańczowe, białe oraz zielone: ananas, brzoskwinia, banan, grejpfrut, cytryna, pomarańcza, morela, melon, nektarynki, gruszka, jabłko, winogrona, agrest, kiwi.
Przygotowując dla malucha takie owoce, jak np. śliwki, wiśnie, czereśnie, morele, brzoskwinie, pamiętaj o rozdrobnieniu na cząstki i usunięciu pestek.
Dlaczego lepsze są owoce niż soki?
Pod względem wartości odżywczej owoce są dużo korzystniejsze niż przygotowane z nich soki. Owoce są nie tylko wartościowym źródłem naturalnych witamin i składników mineralnych, naturalnych cukrów i innych związków wykazujących szerokie działanie prozdrowotne (polifenole, karotenoidy, fitoncydy). Owoce zawierają także rozpuszczalny błonnik, korzystnie wpływający na perystaltykę jelit i uczucie sytości.
Niemowlętom należy podawać skrobane jabłko, przeciery owocowe, a nie soki. Podawanie soków, zwłaszcza niemowlętom i małym dzieciom może mieć wpływ na zmniejszenie objętości spożywanego mleka.
Czy niemowlę może pić soki?
Zgodnie z zaleceniami Amerykańskiej Akademii Pediatrii (2017) i Polskich Ekspertów (2020), dzieciom nie należy podawać soków przed ukończeniem 1. roku życia. Aktualnie uważa się, że w diecie niemowląt sok może być podawany zgodnie z zaleceniem lekarza, np. w leczeniu dietetycznym zaparć. Przy braku wskazań medycznych, sok dla niemowlaka – malinowy, z buraka, czy też inny, należy zastąpić przecierem warzywnym, warzywno-owocowym i lub miękkimi cząstkami świeżych owoców.
Jakie soki dla dzieci?
Dzieci między 1. a 3. rokiem życia mogą otrzymywać w określonych ilościach soki, w których udział owoców i/lub warzyw wynosi 100%. Nie zaleca się napojów i nektarów. Mają mniejszą wartość odżywczą oraz dodatek cukrów i/lub soli. Zawarty w nich sok z owoców/warzyw stanowi jedynie niewielką część ich składu. W żywieniu dziecka poleca się soki przecierowe ze świeżych owoców przygotowane tuż przed podaniem.
Sok dla dziecka powinien być produktem naturalnym, przygotowanym w domu. Najbardziej wartościowe są soki przecierowe na bazie świeżych owoców, pochodzących z kontrolowanych upraw, podawane od razu po przyrządzeniu. Tak przygotowany np. sok z malin będzie zdrowszy niż sok malinowy kupiony w sklepie. Domowych soków dla dzieci nie należy dosładzać. Sok w codziennej diecie należy traktować jako część posiłku, a nie jako napój do zaspokajania pragnienia. Taką funkcję w diecie dziecka powinna pełnić wyłącznie woda.
