Rodzicielskie dylematy: kiedy dziecko jest gotowe, a kiedy nie jest gotowe na przedszkole?

Gdy rodzice zapisują dziecko do przedszkola, zwykle towarzyszy im wiele obaw, szczególnie gdy maluszek nie chodził wcześniej do żłobka. Kiedy dziecko nie jest gotowe na przedszkole, czy można to w jakiś sposób rozpoznać? Jakie problemy z adaptacją w placówce mogą świadczyć o tym, że dziecko nie nadaje się jeszcze do przedszkola? 

Ten artykuł dedykujemy wszystkim rodzicom, którzy poszukują informacji na temat gotowości przedszkolnej dziecka.

Czym jest gotowość przedszkolna, w jakim wieku najczęściej występuje?

Gotowość przedszkolna to zbiór ważnych umiejętności, dzięki którym dziecko nie tylko bardzo dobrze odnajdzie się w placówce (czyli w środowisku pozarodzinnym), ale także będzie czerpało szereg korzyści z uczęszczania do przedszkola m.in.: z zajęć grupowych, czy z zabawy w gronie rówieśników. Kiedy dziecko nie jest gotowe na przedszkole, w jakim wieku maluchy są jeszcze za małe na przedszkole?

Po czym można rozpoznać, kiedy dziecko nie nadaje się do przedszkola?

Gotowość  przedszkolna to zbiór wielu cech oraz umiejętności dziecka, które rodzice mogą samodzielnie zaobserwować w domu, a w razie wątpliwości skonsultować swoje spostrzeżenia z psychologiem, np. w poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Kiedy sądzisz, że dziecko nie jest jeszcze gotowe na przedszkole sprawdź, czy opanowało następujące umiejętności

Samoobsługa

W przedszkolu panie służą pomocą. Jednak ważne, aby maluszek potrafił w podstawowy sposób poradzić sobie z określonymi wyzwaniami:

• Jedzenie: maluch wciąż może robić nieco bałaganu czy pomagać sobie rączkami, jednak powinien już umieć samodzielnie nabierać pokarm na łyżeczkę/widelec i celnie trafiać do buzi.
• Korzystanie z nocnika lub toalety z nakładką: kiedy dziecko nie nadaje się do przedszkola — oczywiście korzystanie z pieluch automatycznie nie dyskwalifikuje dziecka z chodzenia do przedszkola, jednak warto postarać się, aby maluch przed pójściem do placówki umiał już samodzielnie korzystać z nocnika lub toalety z nakładką. W razie potrzeby, wychowawcy na pewno pomogą przedszkolakowi m.in. wytrzeć pupę po załatwieniu potrzeb fizjologicznych.
• Codzienne czynności higieniczne m.in.: samodzielne mycie i wycieranie rąk, samodzielne mycie zębów.
• Samodzielne ubieranie i rozbieranie się: w podstawowym zakresie (wychowawcy pomogą zapiąć guziki i zamki).

Komunikacja i relacje międzyludzkie

• Sygnalizowanie potrzeb: gdy maluch czegoś potrzebuje, coś mu dolega.
• Relacje z ludźmi spoza rodzinnego kręgu: to normalne, ze maluchy bywają nieśmiałe, jednak czy po oswojeniu się z sytuacją, dziecko umie nawiązywać relacje z dorosłymi i dziećmi?
• Rozstania z rodzicami: czy dziecko potrafi zostać bez mamy i taty, choć na kilka godzin?

Koncentracja na zadaniu

Od dzieci przedszkolnych oczekuje się kilku-kilkunastominutowej koncentracji m.in. na pracy plastycznej, czy na słuchaniu opowieści czytanej przez wychowawcę

Kiedy dziecko nie nadaje się do przedszkola? Wyżej wymienione umiejętności nie muszą być przez malucha opanowane perfekcyjnie (z biegiem czasu, w przedszkolu przyjdzie na to jeszcze czas), ale ważne, być dziecko prezentowało je w podstawowym zakresie.

Kiedy dziecko nie jest jeszcze gotowe na przedszkole, ale musi pójść do placówki: co można zrobić?

Jeśli obserwując swoją pociechę obawiamy się, że nie nadaje się jeszcze do przedszkola warto z wyprzedzeniem wdrożyć odpowiedni plan działania. Nie róbmy niczego na siłę.

Skupmy się raczej na wyposażeniu dziecka w kompetencje, które bardzo przydadzą mu się nie tylko w przedszkolu, ale przede wszystkim w kolejnych latach życia.

Nauka samodzielności

Kiedy dziecko nie jest gotowe na przedszkole, ponieważ nie potrafi samodzielnie jeść czy ubierać się, przestańmy próbować wyręczać we wszystkim malucha. Dopingujmy go i pokażmy, że samodzielność może być bardzo satysfakcjonująca! 

Szanse na nabywanie kompetencji społecznych

Kiedy obawiamy się, że dziecko nie jest gotowe na przedszkole z powodu swojej nieśmiałości – postarajmy się, aby jak najczęściej miało okazję do kontaktów z osobami spoza rodziny.

Czytanie i rozmowy o przedszkolu

Kiedy podświadomie czujemy, że dziecko nie jest gotowe na przedszkole, kupmy kilka książeczek, których bohaterowie zaczynają swoją przedszkolną przygodę. Niech wspólne czytanie będzie punktem wyjścia do rozmów o tym, czego można się spodziewać, jak wygląda dzień przedszkolaka (jednak postarajmy się unikać koloryzowania).

To jedynie przykładowe inspiracje pokazujące, jak można pomóc maluchowi przygotować się do rozpoczęcia edukacji przedszkolnej. Kiedy uważamy, że dziecko nie nadaje się do przedszkola, jednak sytuacja życiowa zmusza nas do zapisania malucha do placówki, warto porozmawiać m.in. z wychowawcami wybranego przez nas przedszkola.

Problemy z adaptacją w przedszkolu: kiedy mogą świadczyć o tym, że dziecko nie nadaje się jeszcze do przedszkola?

Dzieciom, na początku przedszkolnej przygody, towarzyszy stres i jest co całkowicie zrozumiałe. Nawet dorośli w obliczu wyzwań np. pierwszego tygodnia w nowej pracy, czują się zestresowani i spięci. Kiedy dziecko nie nadaje się do przedszkola?

Rodziców powinny zaniepokoić następujące sytuacje:

• wychowawcy zgłaszają, że przez kilka tygodni w przedszkolu dziecko stale jest osowiałe, nie chce jeść, nie nawiązuje kontaktów z dziećmi i opiekunami;
• po powrocie do domu maluch zachowuje się inaczej, niż dotychczas — jest smutny, nie ma ochoty na ulubione zabawy itp.;
• każde wyjście do przedszkola i pożegnanie z rodzicem kończy się u dziecka silnym bólem brzucha, a niekiedy także dolegliwościami gastrycznymi m.in. wymioty, biegunka.

To tylko niektóre z sygnałów, które mogą świadczyć o tym, że dziecko jeszcze nie jest gotowe na przedszkole. Jeśli adaptacja w placówce przebiega z dużymi trudnościami, nie wahajmy się porozmawiać z wychowawcami dziecka i/lub zasięgnijmy porady psychologa dziecięcego.