Zdrowe odżywianie wymaga wiedzy o wartości odżywczej spożywanych produktów. Czy informacje dostępne na etykietach i opakowaniach artykułów spożywczych wystarczają do zdobycia takiej wiedzy i czy są w pełni zrozumiałe? Czym jest dodatkowe znakowanie żywności i jaka jest jego rola? W poniższym tekście przybliżamy jedno z takich rozwiązań. Dowiedz się, na czym polega system Nutri-Score i dlaczego warto go bliżej poznać.
W dzisiejszych czasach coraz więcej osób zdaje sobie sprawę, że prawidłowe odżywianie powinno być codziennym nawykiem. 64% Polaków uważa, że zdrowe odżywianie ma istotny wpływ na ich zdrowie (1). Jednocześnie, w ciągu ostatnich dziesięcioleci obserwuje się niekorzystne zmiany w stylu życia, w tym w sposobie odżywiania, które prowadzą do wielu problemów zdrowotnych, także do rozwoju chorób dietozależnych. Świadomość społeczeństwa na temat zdrowego trybu życia i prawidłowego sposobu odżywiania jest coraz większa, jednak realizacja zdrowego trybu życia zdaje się być już trudniejsza.
Zdrowe odżywianie a wybór produktów spożywczych
O tym, czy nasza dieta jest zbilansowana, a więc czy dostarczamy organizmowi wszystkich niezbędnych składników we właściwej ilości i proporcji, decyduje odpowiedni dobór produktów spożywczych. Wybór odpowiednich produktów spożywczych okazuje się być jednak trudniejszy niż to się może wydawać. Asortyment produktów spożywczych w sklepach oraz ilość informacji na ich temat, z którymi się stykamy, jest coraz większa. Chcemy mieć możliwość poznania wartości żywieniowej, a w konsekwencji wyboru najlepszych produktów. Z jakich informacji zatem korzystać? Co może ułatwić podejmowanie codziennych wyborów w sklepie?
Po co dodatkowe znakowanie żywności?
Niekwestionowanym i wiarygodnym źródłem informacji o produktach spożywczych są ich etykiety. To głównie z nich konsumenci powinni czerpać wiedzę o przeznaczonych do spożycia produktach. Odczytanie i zrozumienie zawartych na etykietach danych stanowi jednak w dalszym ciągu pewnego rodzaju wyzwanie. Wiele osób, bez specjalistycznej wiedzy z zakresu żywienia, ma trudność ze zrozumieniem treści etykiet oraz interpretacją zamieszczonych na nich informacji. Co więcej, dogłębne analizowanie opisów na opakowaniach wymaga czasu i systematyczności.
Do rozwiązań wychodzących naprzeciw rosnącym potrzebom konsumentów należą dodatkowe systemy znakowania żywności. Systemem, który upowszechnił się w wielu krajach Europy (m.in. we Francji, Hiszpanii, Belgii, Niemczech, Holandii) i wyróżnia się spośród innych dostępnych, jest Nutri-Score.
Nutri-Score: skąd się wziął i na czym polega?
Nutri-Score to system o silnym naukowym fundamencie. Został stworzony przez zespół prof. Hercberga, naukowca specjalizującego się w badaniach nad epidemiologią żywieniową. Opiera się na naukowej metodzie oceny wartości odżywczej produktów, opracowanej w 2005 roku przez zespół badawczy z brytyjskiego Oxford University i zatwierdzonej w 2007 r. przez brytyjską Agencję ds. Standardów Żywności (ang. Food Standards Agency, FSA). Podstawą wyniku jest zbudowane przez zespół naukowców równanie, tzw. punktacja Raynera.
Jak oznaczone są produkty w systemie Nutri-Score?
Oznaczenie wartości żywieniowej produktu spożywczego w systemie Nutri-Score umieszczone jest z przodu opakowania, w postaci tzw. etykiety żywieniowej. Etykieta ma postać prostego kodu składającego się z 5-ciu liter i odpowiadających im kolorów i zawiera ocenę ogólnej wartości żywieniowej produktu. Każdy produkt oznaczony systemem Nutri-Score otrzymuje jedną z pięciu możliwych w skali ocen, wyliczoną na podstawie algorytmu. W ocenie uwzględnione są:
- Składniki, których ilość należy w diecie ograniczać (wartość energetyczna, zawartość cukrów, tłuszczów nasyconych i soli);
- Składniki korzystne, których spożycie należy promować (zawartość błonnika, białka, owoców, warzyw i orzechów).
Produkty oznaczone kolorem zielonym mają wysoką wartość odżywczą, są ważne w diecie i mogą stanowić jej podstawę. Warto je spożywać częściej lub w większej ilości. Kolorem pomarańczowym i czerwonym oznaczone są produkty zawierające większą ilość składników, których udział w diecie należy ograniczać. Te produkty zaleca się spożywać w mniejszej ilości lub rzadziej. Nie oznacza to jednak, że trzeba je w ogóle z diety wykluczać. Każdy produkt – niezależnie od oceny w systemie – może mieć swoje miejsce w jadłospisie. Oznaczenie Nutri-Score pokazuje wartość żywieniową produktu i jego rolę w diecie.
Nutri-Score: całościowa i obiektywna ocena
Jedną z wyróżniających system Nutri-Score cech jest to, że ocenia produkt jako całość, kompleksowo, a nie poszczególne składniki oddzielnie. Tym samym Nutri-Score wykracza poza powtórzenie informacji z opakowania – takich, jak lista składników i tabela wartości odżywczych. Jest to jeden z nielicznych dostępnych systemów, który dostarcza pogłębionych informacji na temat ogólnej oceny wartości żywieniowej produktu. Oznaczenie stanowi gotową interpretację informacji zawartych na etykiecie.
Nutri-Score odnosi się do 100 g lub 100 ml produktu, a nie do porcji produktu, której wielkość może być dowolnie ustalana, co oznacza, że jest to system obiektywny – ocenie podlega zawsze ta sama ilość produktu. Daje to możliwość bezpośredniego porównywania produktów ze sobą.
Nutri-Score został pozytywnie zaopiniowany i jest popierany przez liczące się organizacje i instytucje w Europie. Międzynarodowa Organizacja Zdrowia WHO Europe uznała system Nutri-Score za jeden z ważnych elementów strategii walki z chorobami dietozależnymi, który pomaga konsumentom w podejmowaniu świadomych decyzji, dotyczących wartości odżywczej ich zakupów. System zyskał również poparcie organizacji konsumenckich w Europie (m.in. Europejskiej Organizacji Konsumenckiej BEUC, Foodwatch i Federacji Konsumentów w Polsce).
Nutri-Score: korzyści dla konsumentów
Oznaczenie Nutri-Score na opakowaniach produktów spożywczych może być pomocne w świadomym dokonaniu prawidłowych wyborów żywieniowych. Z badań opublikowanych w British Medical Journal (2) wynika, że spośród systemów dodatkowego znakowania żywności, to właśnie Nutri-Score jest najlepiej zrozumiały i pomocny w wyborze wartościowych produktów spożywczych.
Dzięki dodatkowemu systemowi znakowania żywności Nutri-Score, etykiety produktów spożywczych mogą nieść niewątpliwą korzyść dla konsumentów, uzupełniając i podsumowując informację o wartości żywieniowej produktu. To ważne – zwłaszcza w sytuacji, kiedy wybór produktów spożywczych w sklepie sprawia trudność. Proste, ale jednocześnie kompleksowe oznakowanie systemem Nutri-Score intuicyjnie pomaga dobierać odpowiednie produkty do diety, sprawiając, że może być ona lepiej zbilansowana, a to z kolei co może mieć realny wpływ na poprawę stanu odżywiania.