Końcówka marca 2025 roku to czas, gdy w wielu domach toczą się rozmowy o zmianach w systemie edukacji. Na horyzoncie pojawiły się dwa nowe przedmioty w szkole: edukacja obywatelska oraz edukacja zdrowotna. Budzą ciekawość, czasem niepokój, a przede wszystkim – rodzą pytania.
Co to dokładnie jest edukacja obywatelska i edukacja zdrowotna, od kiedy te przedmioty wejdą do szkół? Jak nowe przedmioty w szkole wpłyną na codzienność uczniów, ile godzin wejdzie do podstawy programowej? Kto może uczyć nowych przedmiotów? W tym artykule przedstawiamy rodzicom klarowny obraz zmian w edukacji i 2 nowe przedmioty na rok szkolny 2025/2026.
Kluczowe daty: od kiedy nowe przedmioty wejdą do szkół?
Zasadnicze pytanie, które nurtuje wielu rodziców, brzmi: od kiedy dokładnie te zmiany w edukacji staną się faktem w szkolnej rzeczywistości dzieci? Główną datą, którą warto zapamiętać, jest 1 września 2025 roku, jako formalny początek wprowadzania nowych przedmiotów.
Zarówno edukacja obywatelska, jak i edukacja zdrowotna zaczną być realizowane w planach lekcji konkretnych klas od roku szkolnego 2025/2026.
Edukacja obywatelska – co to za przedmiot?
Pamiętasz WOS albo HiT? Zapomnij o nudnych definicjach i wkuwaniu dat. Edukacja obywatelska (EO) to nowy przedmiot w szkole, który ma być przede wszystkim praktyczny. Koniec z teorią dla teorii! Główny cel? Wyposażenie młodych ludzi w narzędzia, które pozwolą im świadomie i odpowiedzialnie funkcjonować w demokratycznym społeczeństwie.
Chodzi o budowanie postaw patriotycznych, dumy z bycia Polakiem, ale bez zamykania się na świat. Wręcz przeciwnie – edukacja obywatelska ma kształtować otwartość, szacunek dla innych, empatię i solidarność. To nauka, jak być aktywnym obywatelem, który nie tylko zna swoje prawa, ale i potrafi działać na rzecz wspólnego dobra. To odejście od bierności, na rzecz uświadamiania młodym ludziom ich sprawczości w świecie.
Edukacja obywatelska: nowy przedmiot w szkole wyposaża uczniów w istotne, życiowe umiejętności
Już wiesz, co to edukacja obywatelska, jednak zapewne zastanawiasz się, co konkretnie Twoje dziecko wyniesie z tych lekcji? Podstawa programowa kładzie nacisk na 6 kluczowych umiejętności obywatelskich:
- Szukanie i weryfikowanie informacji: W dobie ,,fake newsów” – bezcenne!
- Wyrażanie własnego zdania z argumentami: Koniec z „nie wiem”, czas na świadome opinie.
- Prowadzenie dialogu: Sztuka rozmowy i słuchania, nawet gdy się nie zgadzamy.
- Podejmowanie działań: Rozwiązywanie problemów społecznych w praktyce.
- Wpływanie na władze publiczne: Jak działać, by Twój głos został usłyszany?
- Załatwianie spraw urzędowych i ochrona praw: Praktyczna nawigacja w dorosłym życiu.
Jaka będzie tematyka edukacji obywatelskiej?
Szeroka jak samo życie społeczne! Od rodziny i szkoły, przez lokalną społeczność, Ojczyznę, aż po Europę i globalne zależności. Będą lekcje m.in.: o patriotyzmie, samorządności uczniowskiej, działaniu gminy, demokracji, prawach człowieka, funkcjonowaniu państwa (Sejm, Prezydent, sądy), ale też o Unii Europejskiej czy globalnych wyzwaniach, z którymi mierzy się Świat.
Co najważniejsze – duży nacisk położony będzie na działania obywatelskie (debaty, akcje społeczne, wolontariat) oraz projekty edukacyjne, gdzie uczniowie w grupach będą badać konkretne problemy lub angażować się społecznie. To ma być żywa lekcja obywatelskości!
Edukacja zdrowotna – zmiany w edukacji, dla nowego spojrzenia na zdrowie
Drugi nowy przedmiot w szkole, czyli edukacja zdrowotna (EZ), wejdzie do programu od roku szkolnego 2025/2026 i zastąpi dobrze znane Wychowanie do Życia w Rodzinie (WDŻ).
Brak obowiązku uczestnictwa, brak ocen
I tu od razu kluczowa informacja: EZ nie jest obowiązkowa! Dokładnie tak jak w przypadku WDŻ, rodzic będzie mógł złożyć pisemną rezygnację u dyrektora szkoły, jeśli nie chce, by dziecko (niepełnoletnie) uczestniczyło w tych zajęciach. Pełnoletni uczniowie sami podejmą decyzję. Co więcej, zajęcia edukacji zdrowotnej te nie będą oceniane i nie wpłyną na promocję ani ukończenie szkoły.
Jaki jest cel EZ? Kształtowanie mądrego, całożyciowego podejścia do zdrowia – własnego i otoczenia. To znacznie więcej niż oferowało WDŻ.
Głębiej o edukacji zdrowotnej: od ciała, po psychikę i relacje
Program edukacji zdrowotnej obejmie aż 11 obszarów tematycznych:
- Wartości i postawy wobec zdrowia.
- Zdrowie fizyczne.
- Aktywność fizyczna.
- Odżywianie.
- Zdrowie psychiczne (radzenie sobie ze stresem, emocje).
- Zdrowie społeczne (relacje, komunikacja).
- Dojrzewanie (tylko w szkołach podstawowych).
- Zdrowie seksualne.
- Zdrowie środowiskowe (wpływ otoczenia na nas).
- Internet i profilaktyka uzależnień (cyfrowych i nie tylko).
- System ochrony zdrowia (tylko w szkołach ponadpodstawowych: jak korzystać z systemu ochrony zdrowia?).
Zajęcia mają odbywać się w grupach do 24 osób, a przy delikatniejszych tematach (zdrowie psychiczne, seksualne) nawet mniejszych (do 12 osób).
Co ważne, przed startem zajęć w każdym roku szkolnym, nauczyciel i wychowawca mają obowiązek zorganizować spotkanie informacyjne dla rodziców (i pełnoletnich uczniów).
Edukacja zdrowotna i obywatelska: kto może uczyć nowych przedmiotów?
To jedno z kluczowych pytań, które zadają sobie rodzice i nauczyciele: kto może uczyć tych nowych przedmiotów? Sprawa jest w toku, ale już sporo wiadomo.
-
Edukacja Obywatelska
Choć ministerstwo nie sprecyzowało jeszcze dokładnie, kto może uczyć EO, można się spodziewać, że pałeczkę przejmą głównie nauczyciele z doświadczeniem w naukach społecznych – dotychczasowi nauczyciele WOS czy historii. Zespół ekspertów tworzących podstawę programową to właśnie tacy specjaliści.
-
Edukacja Zdrowotna
Tutaj wachlarz jest szerszy — kto może uczyć EZ? Kwalifikacje będą mieli nie tylko nauczyciele biologii, przyrody, WF czy dotychczasowego WDŻ, ale także psycholodzy szkolni oraz osoby z wykształceniem medycznym (lekarze, pielęgniarki, fizjoterapeuci, ratownicy medyczni etc.) czy z zakresu zdrowia publicznego – pod warunkiem posiadania przygotowania pedagogicznego. Możliwe będzie prowadzenie zajęć przez zespół nauczycieli.
Nowe przedmioty w szkole: ile godzin i dla jakich klas?
Już wiesz, co to edukacja obywatelska i zdrowotna, więc teraz przejdźmy do konkretów – ile godzin i w których klasach te nowe przedmioty w szkole będą realizowane?
Harmonogram Edukacji Obywatelskiej — ile godzin dla poszczególnych klas?
- Liceum Ogólnokształcące: 2 godz./tyg. w kl. II + 1 godz./tyg. w kl. III.
- Technikum: 1 godz./tyg. w kl. II + 1 godz./tyg. w kl. III + 1 godz./tyg. w kl. IV.
- Branżowa Szkoła I Stopnia: 1 godz./tyg. w kl. II + 1 godz./tyg. w kl. III.
- Liceum dla Dorosłych (stacjonarne): 1 godz./tyg. w kl. II + 1 godz./tyg. w kl. III.
- Liceum dla Dorosłych (zaoczne): Łącznie 32 godziny w II klasie (po 16 w semestrze).
Uwaga: EO będzie wprowadzana sukcesywnie od roku szkolnego 2025/2026, zaczynając od klas II.
Harmonogram Edukacji Zdrowotnej
Ile godzin dla EZ? Tu sprawa jest prostsza: 1 godzina tygodniowo. Przedmiot będzie realizowany od roku szkolnego 2025/2026 w:
- Szkole Podstawowej: Klasy IV–VIII (w klasie VIII w roku 2025/26 zajęcia tylko do końca stycznia).
- Branżowej Szkole I Stopnia.
- Liceum Ogólnokształcącym: Klasy I–III (z wyjątkiem LO dla dorosłych).
- Technikum: Klasy I–III.
Edukacja obywatelska i zdrowotna: zmiany w edukacji są potrzebne
Te zmiany w edukacji to duży krok, który może realnie wpłynąć na przyszłość naszych dzieci. Już wiesz, co to edukacja zdrowotna i obywatelska, oraz od kiedy mają obowiązywać nowe przedmioty w szkole. Zamiast obaw, postaraj się uzbroić w ciekawość i zaangażowanie.
Pamiętaj, że jako rodzic, możesz być partnerem dla szkoły w procesie wprowadzania nowych przedmiotów w szkole. Śledź wraz z nauczycielami komunikaty Ministerstwa i Kuratoriów – wiedza to potęga, zwłaszcza gdy chodzi o edukację Twojego dziecka!
Bibliografia
(dostępy do wszystkich źródeł internetowych z dnia 27.03.2025):
- Podstawy programowe do przedmiotów: edukacja obywatelska i edukacja zdrowotna podpisane przez Minister Edukacji
- Nowe ramowe plany nauczania – z edukacją obywatelską i edukacją zdrowotną
- Podstawy programowe do przedmiotów: edukacja obywatelska i edukacja zdrowotna podpisane przez Minister Edukacji
- Szefowa MEN podpisała podstawy programowe do przedmiotów: edukacja obywatelska i edukacja zdrowotna
- MEN opublikowało projekt rozporządzenia ws. sposobu nauczania edukacji zdrowotnej. Nowy przedmiot będzie nieobowiązkowy i bez wpływu na promocję uczniów
- Edukacja obywatelska. Dr Jędrzej Witkowski: Chcemy dać poczucie sprawczości wszystkim uczniom i uczennicom
- Ramowe plany nauczania od września 2025 – opublikowane
- Edukacja zdrowotna zamiast WDŻ. Jak będzie wyglądać organizacja zajęć
- MEN prezentuje założenia podstawy programowej nowego przedmiotu edukacja obywatelska
- Edukacja obywatelska i edukacja zdrowotna – podstawy programowe nowych przedmiotów podpisane
- MEN odpowiada RPD: Z edukacji zdrowotnej będzie można zrezygnować
