Niedojrzałość układu pokarmowego: jak rozwija się układ pokarmowy u dziecka?

Konsultacje:
8 maja 2024
Dlaczego można nam zaufać
Informacja o reklamach
Z tego artykułu dowiesz się:

    Niedojrzałość układu pokarmowego u niemowląt i związane z nią objawy są częstą przyczyną niepokoju rodziców. Kiedy dojrzewa układ pokarmowy niemowlaka? Na forum wielu, zmartwionych rodziców pyta, kiedy minie niedojrzałość układu pokarmowego u niemowląt i jak przetrwać ten trudny czas? 

    W dzisiejszym artykule zebraliśmy najważniejsze informacje na temat dojrzewania układu pokarmowego u niemowląt.

    Jak przebiega dojrzewanie układu pokarmowego u niemowląt?

    Proces dojrzewania układu pokarmowego u niemowląt rozpoczyna się już w życiu płodowym. Następnie postępuje dynamicznie przez pierwsze lata życia. Szybkość tego procesu jest determinowana przez różnorodne czynniki, m.in.:

    • sposób karmienia dziecka;
    • ewentualne wcześniactwo;
    • zakażenia;
    • stosowane leki.

    Wyłączne karmienie piersią w pierwszych 6 miesiącach życia jest najbardziej rekomendowanym przez WHO sposobem żywienia, wspierającym dojrzewanie układu pokarmowego niemowlęcia.

    Dojrzewanie układu pokarmowego u niemowląt obejmuje m.in.:

    • zmiany wydzielania enzymów trawiennych: jamy ustnej, żołądka, trzustki i jelit;
    • rozwój układu immunologicznego: ponad 70% limfocytów człowieka stanowią komórki tkanki limfatycznej związanej z przewodem pokarmowym;
    • różnicowanie mikrobioty jelitowej: głównie pod wpływem spożywanych pokarmów;
    • uszczelnienie bariery błony śluzowej jelita;
    • stopniową poprawę czynności motorycznej przewodu pokarmowego.

    Kiedy dojrzewa układ pokarmowy u niemowlaka?

    Najważniejsze zmiany w układzie pokarmowym zachodzą od momentu zapłodnienia, do około 3. roku życia. Już wiemy, kiedy w podstawowy sposób, dojrzewa układ pokarmowy niemowlaka. Pełną dojrzałość układ pokarmowy dziecka osiąga jednak zazwyczaj dopiero wtedy , kiedy maluch kończy 5-7 lat. 

    Gdy zastanawiamy się, kiedy dojrzewa układ pokarmowy niemowlaka, warto pamiętać, że każde dziecko rozwija się indywidualnie, a wszystkie wątpliwości co do stanu zdrowia maluszka rodzice zawsze powinni konsultować z lekarzem.

    Najczęstsze objawy niedojrzałości układu pokarmowego u niemowląt

    Ekspert radzi

    Zaburzenia czynnościowe przewodu pokarmowego (FGID) to przejściowe objawy związane z niedojrzałością układu pokarmowego niemowląt. Charakteryzują się przewlekłymi lub nawracającymi dolegliwościami, które nie mają jednoznacznych przyczyn strukturalnych czy biochemicznych. FGID mają łagodny przebieg. Wymagają jedynie monitorowania, a ich samoistne ustępowanie nie pozostawia trwałych następstw. 

    Jolanta Wacławek
    Lekarz pediatra w Oddziale Hospitalizacji Jednego Dnia, Instytut Matki i Dziecka

    Badania pokazują, że blisko połowa niemowląt w wieku poniżej 6. miesięcy oraz około 1/4 dzieci do 12. miesiąca życia manifestuje przynajmniej jedno z zaburzeń FGID, m.in.: ulewania, refluks żołądkowo-przełykowy, kolki niemowlęce, dyschezja czy zaparcia.

    Choć te objawy niedojrzałości układu pokarmowego u niemowląt są uważane za przejściowe i fizjologiczne, to na forum rodzice przyznają, że stanowią one dla nich i dziecka źródło stresu, często zaburzając prawidłowe funkcjonowanie rodziny. Kiedy dojrzewa układ pokarmowy niemowlaka? Kiedy minie ta fizjologiczna niedojrzałość i związane z nią, uciążliwe objawy?

    Ulewanie, kolki i zaparcia

    Na forum rodzice pytają, kiedy minie ten objaw niedojrzałości układu pokarmowego u niemowlaka?

    Ulewania (regurgitacje)

    Występują u ok. 67% niemowląt i najczęściej wynikają z fizjologicznie obniżonego napięcia dolnego zwieracza przełyku i krótszego u niemowląt odcinka brzusznego przełyku (niedojrzała bariera antyrefluksowa). Niemal na każdym forum internetowym dla rodziców padają pytania, kiedy minie ulewanie.

    Ekspert radzi

    W większości przypadków ulewania są naturalnym objawem niedojrzałości układu pokarmowego niemowlaka i zanikają samoistnie ok. 6-10 miesiąca życia dziecka, nie wymagając interwencji lekarskiej. Jeśli jednak wpływają negatywnie na stan odżywienia, samopoczucie dziecka lub przyczyniają się do nawracających chorób układu oddechowego, należy udać się z dzieckiem do specjalisty.

    Jolanta Wacławek
    Lekarz pediatra w Oddziale Hospitalizacji Jednego Dnia, Instytut Matki i Dziecka

    Kolki niemowlęce

    To dolegliwość, z jaką zmaga się nawet 43% niemowląt poniżej 3. miesiąca życia. Manifestują się m.in.: napadowym płaczem, podkurczaniem nóżek i zwiększonym obwodem brzucha. Objawy kolki, świadczące o niedojrzałości układu pokarmowego u niemowlaka trwają min. 3 godziny dziennie, powtarzają się min. 3 dni w tygodniu przez co najmniej 1 tydzień, nasilając się głównie wieczorem.

    Na forum rodzice często pytają, kiedy minie kolka, związana z niedojrzałością układu pokarmowego u dziecka?

    Kolki zazwyczaj ustępują samoistnie między 4. a 5. miesiącem życia dziecka. Przyczyny kolki niemowlęcej nie są do końca poznane, a niepokojące objawy zawsze należy skonsultować z lekarzem.

    Zaparcia

    To utrudnione, wymagające wysiłku oddawanie stolca lub wypróżnienia rzadsze niż typowe dla danego wieku. Dotyczą ok. 3% dzieci, wpływając negatywnie na jakość życia. W 95% zaparcia u maluszków mają podłoże czynnościowe.

    Kiedy mija zaparcie u niemowlaka, jako objaw niedojrzałości układu pokarmowego? Skuteczne leczenie zaparć u dziecka wymaga indywidualnego podejścia i starannej diagnostyki lekarskiej.

    Kiedy minie niedojrzałość układu pokarmowego niemowlaka: kilka słów o dyschezji i refluksie 

    Refluks żołądkowo-przełykowy

    Ekspert radzi

    Występuje, gdy treść żołądkowa cofa się do przełyku, drażniąc błonę śluzową. Fizjologiczny, częsty u niemowląt refluks żołądkowo-przełykowy występuje najczęściej po posiłkach, jest krótkotrwały i ustępuje wraz z dojrzewaniem układu pokarmowego niemowlęcia (przyczyną jest niedojrzała bariera antyrefluksowa). 

    Jolanta Wacławek
    Lekarz pediatra w Oddziale Hospitalizacji Jednego Dnia, Instytut Matki i Dziecka

    Patologiczny refluks żołądkowo-przełykowy wywołuje poważne konsekwencje, takie jak zapalenie błony śluzowej przełyku, krtani, oskrzeli i płuc, zaburzenia rytmu serca, a nawet niedożywienie. Te zmiany stanowią istotną podstawę do diagnozy choroby organicznej.

    Dyschezja niemowlęca

    Występuje u około 2,5% niemowląt i charakteryzuje się gwałtownym, ok. 10-minutowym krzykiem i płaczem, który poprzedza u niemowlęcia wypróżnianie stolca o prawidłowej konsystencji.

    Dyschezja wynika z fizjologicznego braku koordynacji mięśni tłoczni brzusznej i dna miednicy. Kiedy mija dyschezja, jako objaw czynnościowej niedojrzałości układu pokarmowego niemowlaka?

    Problem zazwyczaj rozwiązuje się samoistnie około 6. miesiąca życia, wraz z m.in.: dojrzewaniem układu pokarmowego niemowlęcia i rozwojem koordynacji nerwowo-mięśniowej.

    Jeśli rodziców niepokoją jakiekolwiek objawy niedojrzałości układu pokarmowego u niemowlęcia, zawsze powinni skonsultować się z pediatrą. Lekarz zbierze od rodziców dokładny wywiad, zbada maluszka, udzieli odpowiednich zaleceń, a w razie potrzeby skieruje dziecko na dodatkowe badania diagnostyczne.

     

     

    Konsultacja medyczna

    Jolanta Wacławek
    Lekarz pediatra w Oddziale Hospitalizacji Jednego Dnia, Instytut Matki i Dziecka