Jakie znamy przeciwwskazania do porodu naturalnego?

Choć poród siłami natury, potocznie nazywany porodem naturalnym, ma wiele, udokumentowanych korzyści dla matki oraz dziecka, zdarzają się sytuacje, w których występują przeciwwskazania do porodu naturalnego. Wśród nich wymienia się m.in.: nagłe, położnicze bezwzględne (planowe), położnicze względne, oraz poza położnicze. 

Wiele, przyszłych mam szuka w internecie informacji na temat przeciwwskazań do porodu naturalnego. Dlatego w dzisiejszym artykule opiszemy najważniejsze wskazania do cięcia cesarskiego, w tym niektóre patologie kręgosłupa, uniemożliwiające poród naturalny.

Przeciwwskazania do porodu naturalnego, czyli kilka słów o wskazaniach do porodu drogą cięcia cesarskiego

W internecie wiele kobiet szuka informacji na temat przeciwwskazań do porodu naturalnego, jednak w literaturze medycznej są one określane jako wskazania do cięcia cesarskiego. Aby ułatwić przyszłym mamom zrozumienie tego zagadnienia, wskazania do cięcia cesarskiego będziemy w tym artykule określać jako przeciwwskazania do porodu naturalnego. 

Cięcia cesarskie dzieli się głównie na dwa rodzaje:

• planowe cięcie cesarskie (elective);
• pilne/nagłe cięcie cesarskie (emergency).

Jednak w Polsce podział przeciwwskazań do porodu naturalnego uwzględnia także czynniki położnicze oraz pozapołożnicze. 

Przeciwwskazania do porodu naturalnego zostały opisane w rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) z 2018 roku, jako wskazania do cięcia cesarskiego. Należy pamiętać, że sytuacja każdej ciężarnej jest rozpatrywana przez lekarzy indywidualnie, z uwzględnieniem rekomendacji PTGiP, oraz rozwiązań najlepszych dla zdrowia i życia kobiety, oraz płodu.

Przeciwwskazania do porodu naturalnego: pilne i nagłe wskazania do cięcia cesarskiego

Zagrożenie zdrowia i życia matki

To bezwzględne przeciwwskazanie do porodu naturalnego i wskazanie do wykonania cięcia cesarskiego w trybie pilnym:

• wystąpienie nagłego zatrzymania krążenia u ciężarnej i podjęcie resuscytacji (jeśli dno macicy sięga do pępka lub powyżej);
• wystąpienie rzucawki i przedwczesne oddzielenie łożyska (o ile nie ma warunków do niezwłocznego ukończenia porodu drogami natury).

Zatrzymanie postępu porodu:

• w aktywnej fazie I okresu porodu (rozwarcie min. 6 cm) dalsze rozwieranie szyjki macicy nie postępuje co najmniej przez 4 h obserwacji;
• w II okresie porodu, gdy przez co najmniej 2 h nie występuje zstępowanie lub rotacja główki płodu, bądź gdy znieczulenie zewnątrzoponowe stosowane jest co najmniej 3 godziny;
• jeśli indukcja porodu nie przyniesie oczekiwanych rezultatów po 18 godzinach stymulacji czynności skurczowej i/lub gdy powtórna indukcja porodu okaże się nieskuteczna.

Inne, pilne bezwzględne przeciwwskazania do porodu naturalnego:

• wypadnięcie pępowiny;
• podejrzenie oddzielenia się łożyska lub pęknięcia macicy;
• nieprawidłowy zapis KTG, m.in.: tachykardia, bradykardia, późne deceleracje;
• zagrożenie zamartwicą wewnątrzmaciczną podczas porodu samoistnego w ciąży niedonoszonej powyżej 25 t.c.

Bezwzględne przeciwwskazania do porodu naturalnego: najczęstsze wskazania do planowego cięcia cesarskiego

Niegłówkowe położenie płodu

Jest jednym z częstszych przeciwwskazań do porodu naturalnego. Do nieprawidłowego położenia płodu można zaliczyć ułożenie miednicowe, skośne lub poprzeczne. Przy niegłówkowym położeniu płodu, po 37 t.c. w ciąży pojedynczej można zaproponować ciężarnej próbę obrotu zewnętrznego.

W przypadku położenia miednicowego poród siłami natury należy przeprowadzić, gdy:

• Poród rozpoczął się samoistnie przed 25 t.c.
• Położenie miednicowe rozpoznano w znacznym stopniu zaawansowania porodu

Nieprawidłowe wzrastanie wewnątrzmaciczne płodu:

Wyróżnia się hipotrofię, czyli ograniczenie wzrastania wewnątrzmacicznego płodu w przypadkach objawów niewydolności łożyska, szczególnie w ciążach niedonoszonych oraz makrosomię płodu. Makrosomia stanowi bezwzględne przeciwwskazanie do porodu naturalnego w sytuacjach, gdy:

1. przewidywana masa płodu ≥ 4250 g u ciężarnych z cukrzycą;
2. przewidywana masa płodu ≥ 4500 g;
3. gdy na macicy występuje blizna po uprzednim cięciu cesarskim, a przewidywana masa płodu ≥ 4000 g;
4. gdy podczas poprzedniego porodu wystąpiła u dziecka dysocjacja barkowa, należy rozważyć ukończenie obecnej ciąży cięciem cesarskim, jeżeli szacowana masa płodu jest porównywalna lub wyższa.

Wady płodu

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do porodu naturalnego są niektóre wady płodu, które uniemożliwiają poród siłami natury np. powiększenie obwodu głowy.

Problemy z łożyskiem 

Nieprawidłowe usadowienie łożyska (łożysko przodujące) lub podejrzenie nieprawidłowej implantacji łożyska (łożysko wrośnięte/ przerośnięte) również może stanowić przeciwwskazanie do porodu naturalnego.

Inne powody 

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do porodu naturalnego jest przeprowadzona podczas ciąży procedura leczenia wewnątrzmacicznego wymagająca otwarcia mięśnia macicy lub inne blizny na mięśniu macicy np. po wyłuszczeniu mięśniaków.

Czy ciąża wielopłodowa zawsze stanowi przeciwwskazanie do porodu naturalnego?

W ciąży bliźniaczej, podczas kwalifikacji ciężarnej do porodu lekarze zawsze biorą pod uwagę dodatkowe czynniki ryzyka. Ciąża jednokosmówkowa, dwuowodniowa stanowi względne przeciwwskazanie do porodu naturalnego. Dodatkowym, względnym przeciwwskazaniem do porodu naturalnego w ciąży bliźniaczej jest obecność blizny po wcześniejszym cięciu cesarskim.

Operacyjne zakończenie ciąży bliźniaczej może być konieczne również w przypadku innych, niecharakterystycznych dla ciąży mnogiej, wskazań położniczych — ostateczna decyzja wymaga indywidualnej oceny lekarza położnika.

Niektóre, pozapołożnicze przeciwwskazania do porodu naturalnego, w tym patologie kręgosłupa uniemożliwiające poród naturalny

Wśród pozapołożniczych przeciwwskazań do porodu naturalnego wymienia się wskazania kardiologiczne, a wśród nich m.in.: poszerzenie aorty > 45 mm, zaawansowana niewydolności krążenia, czy zespół Marfana. Kolejno wymienia się także wskazania onkologiczne: m.in.: rak piersi, rak szyjki macicy.

Obecność guza lub tętniaka mózgu, czy niektóre choroby neurodegeneracyjne to natomiast przykłady przeciwwskazań zaliczanych do grupy neurologicznych. Wyróżnia się także wskazania ortopedyczne, m.in.: niektóre patologie w obrębie miednicy mniejszej, uraz miednicy kostnej w wywiadzie.

Ciężarne bardzo często szukają w internecie informacji na temat patologii kręgosłupa uniemożliwiających poród siłami natury. Wskazaniem do cięcia cesarskiego mogą być m.in.: urazy i operacje kręgosłupa, kręgozmyk, zaawansowane skoliozy, niektóre patologie krążka międzykręgowego. Jednak to ortopeda indywidualnie ocenia stan zdrowia ciężarnej i określa ewentualne patologie kręgosłupa, które uniemożliwiają poród naturalny.

Do pozapołożniczych przeciwwskazań do porodu naturalnego zalicza się także te z obszaru psychiatrii m.in.: niektóre zaburzenia psychiczne, czy silny lęk przed porodem (tokofobia), które podczas porodu siłami natury mogą uniemożliwić współpracę ciężarnej z personelem medycznym .

Wskazania okulistyczne również mogą należeć do bezwzględnych przeciwwskazań do porodu naturalnego. Wymienić można wśród nich m.in.:

• retinopatię cukrzycową proliferacyjną;
• krótkowzroczność z neowaskularyzacją podsiatkówkową;
• zaawansowana jaskrę;
• stany pooperacyjne gałki ocznej;
• nagłe stany okulistyczne.

O wszystkich wątpliwościach dotyczących m.in. względnych i bezwzględnych przeciwwskazań do porodu naturalnego ciężarna zawsze powinna porozmawiać z ginekologiem prowadzącym ciążę.