Jakie są objawy ciąży pozamacicznej?

Czym jest ciąża pozamaciczna? Jakie objawy mogą jej towarzyszyć i dlaczego łatwo je przeoczyć? Czy jest możliwe rozpoznanie ciąży pozamacicznej na wczesnym etapie, np. w 5. tygodniu? Kiedy widać na USG, że mamy do czynienia z ciążą pozamaciczną? Odpowiedzi na te i inne ważne pytania znajdziesz w tekście poniżej. Wyjaśniamy w nim również, dlaczego w przypadku ciąży pozamacicznej ważne jest jak najszybsze rozpoznanie i podjęcie odpowiedniego leczenia.

Sytuacje, gdy ciąża nie rozwija się tam, gdzie powinna, czyli w jamie macicy, zdarzają się stosunkowo rzadko. Gdy jednak do tego dojdzie, oprócz złego rokowania dla ciąży, zagrożone może być nie tylko zdrowie, ale i życie kobiety.

Ciąża poza macicą, czyli gdzie?

Ciąża pozamaciczna, inaczej ektopowa, to stan, w którym zapłodniona komórka jajowa zagnieżdża się i rozwija w innym miejscu niż błona śluzowa jamy macicy. Najczęstszą lokalizacją takiej ciąży jest jajowód, ale może występować również w jajniku, szyjce macicy, jamie brzusznej oraz w bliźnie po cięciu cesarskim. Ciąża zlokalizowana poza jamą macicy dotyczy 1-2% wszystkich ciąż i jest to sytuacja, która w żadnym wypadku nie rokuje dalszym rozwojem i urodzeniem zdrowego dziecka.

Ciąża pozamaciczna: jak nie przeoczyć objawów?

Objawy ciąży pozamacicznej nie są charakterystyczne, a często mogą być nieobecne na jej wczesnym etapie. Z tego powodu ciąża pozamaciczna może być początkowo nierozpoznana. Pierwsze objawy ciąży pozamacicznej to przede wszystkim:

• brak krwawienia miesiączkowego w spodziewanym terminie miesiączki,
• nieregularne plamienia lub krwawienia z dróg rodnych oraz
• ból w podbrzuszu.

Nie dość jednak, że wymienione objawy ciąży pozamacicznej występują tylko w przypadku 45% pacjentek z takim rozpoznaniem, to jeszcze dolegliwości te mogą towarzyszyć również zdrowej ciąży, zlokalizowanej prawidłowo w jamie macicy.

Objawy ciąży pozamacicznej w jajowodzie

Jeżeli ciąża pozamaciczna rozwija się przykładowo w jajowodzie, może doprowadzić do jego pęknięcia i krwawienia do jamy brzusznej. Wówczas, jako dodatkowe objawy ciąży pozamacicznej dołączają silny ból brzucha z rozwijającym się wstrząsem, a więc osłabieniem, przyspieszoną czynnością serca oraz obniżeniem ciśnienia tętniczego, do utraty przytomności włącznie. Ta sytuacja wymaga pilnej hospitalizacji i najczęściej interwencji zabiegowej.

Nie każdy przypadek ciąży jajowodowej będzie jednak skutkował pęknięciem jajowodu. W części przypadków, na skutek niesprzyjającego środowiska dochodzi do zatrzymania rozwoju ciąży i jej poronienia do jamy brzusznej. W takiej sytuacji objawy ciąży pozamacicznej mogą obejmować ból brzucha i chwilowe złe samopoczucie, z obecnym lub nie krwawieniem z dróg rodnych, ale ustępują samoistnie i nie wymagają interwencji chirurgicznej.

Ciąża pozamaciczna: czynniki ryzyka

U około połowy kobiet z rozpoznaną ciążą pozamaciczną nie jesteśmy w stanie odnaleźć przyczyny takiej sytuacji. U pozostałych występują czynniki ryzyka, które pozwalają wzbudzić czujność pacjentki i lekarza, w przypadku ich występowania we wczesnej ciąży. Wówczas wskazana jest duża uważność na ewentualne objawy ciąży pozamacicznej. Do takich czynników ryzyka należą:

• stan po przebytej w przeszłości ciąży pozamacicznej,
• stany zapalne przydatków w wywiadzie,
• przebycie procedury zapłodnienia pozaustrojowego lub operacji w jamie brzusznej, zwłaszcza obejmującej jajowody,
• nikotynizm oraz
• niektóre wkładki wewnątrzmaciczne.

Ciąża pozamaciczna: kiedy widać na USG?

Podstawą diagnostyki ciąży ektopowej jest seryjna ocena stężenia gonadotropiny kosmówkowej (ßhCG) wraz z badaniem ultrasonograficznym sondą przezpochwową. Uważa się, że przy wartości ßhCG 1500 mIU/ml powinien być widoczny pęcherzyk ciążowy w jamie macicy. Oznacza to, że mniej więcej w 6. tygodniu ciąży, a więc 2 tygodnie po terminie spodziewanej miesiączki, w badaniu usg możemy stwierdzić brak typowego pęcherzyka ciążowego w jamie macicy i uwidocznić jajo płodowe w nieprawidłowej lokalizacji.

Ciąża pozamaciczna: sposoby leczenia

Możliwości leczenia ciąży ektopowej jest kilka. Wyróżniamy postępowanie wyczekujące, leczenie farmakologiczne oraz operacyjne. Wybór metody leczenia zależy od wieku ciąży, stężenia ßhCG, wyniku badania USG oraz stanu klinicznego pacjentki, a więc tego, jak bardzo nasilone są objawy ciąży pozamacicznej.