Jak oduczyć dziecko korzystania z pieluch?
Jak oduczyć dziecko korzystania z pieluch? Z tym pytaniem mierzy się każdy opiekun dziecka, który chciałby w końcu wkroczyć ze swoją pociechą w kolejny etap wspólnego, tego bardziej samodzielnego życia. Kiedy najlepiej odpieluchować dziecko i jak wspierać je w nauce korzystania z nocnika lub toalety? Wielu rodziców i opiekunów dzieci chciałoby poznać magiczny wiek, w którym dziecko można odpieluchować skutecznie i szybko.
Każdy malec jest jednak absolutnie wyjątkowy i rozwija się we własnym rytmie, uzależnionym od wielu czynników. W tym tekście poznasz sprawdzone sposoby na to, jak we właściwy i jednocześnie dający dziecku poczucie bezpieczeństwa sposób pożegnać się z pieluszkami.
Jak oduczyć dziecko korzystania z pieluchy: holistyczne podejście do małego człowieka
Chcąc skutecznie oduczyć korzystania z pieluch, należy spojrzeć na dziecko całościowo, rozpatrując jego gotowość na to wielkie wydarzenie w trzech aspektach:
- anatomiczno-fizjologicznym;
- poznawczym;
- emocjonalnym.
Należy podkreślić, że każdy z tych aspektów jest równie ważny. Czym się charakteryzują?
Aspekt anatomiczno-fizjologiczny
Nie wszystkie funkcje naszego ciała są z nami od dnia narodzin i tak właśnie jest m.in. ze świadomą kontrolą mięśni zwieraczy cewki moczowej oraz odbytu. Tak naprawdę dziecko i jego układ nerwowo-mięśniowy ma w tej kwestii do opanowania wiele złożonych umiejętności:
- odpowiednia pojemność pęcherza moczowego i jelita grubego;
- świadomość pełnego pęcherza czy poczucie zbliżającej się potrzeby oddania stolca;
- świadoma kontrola wypróżniania poprzez zaciśnięcie odpowiednich mięśni
Ten cały, złożony ciąg anatomiczno-fizjologicznych zależności wykształca się w dziecku zwykle około 24. miesiąca życia i jest niezbędną składową skutecznego odpieluchowania.
Aspekt poznawczy
Gotowość do korzystania z nocnika lub toalety to potrzeba zrozumienia przez dziecko powodu, dla którego korzystamy z toalety i co fizjologicznie dzieje się wtedy z naszym ciałem. Rozmowy i czytanie z maluchem bajeczek na ten temat, pozwolą mu lepiej pojąć, o co chodzi w tej magicznie brzmiącej kontroli wypróżniania się.
Warto zacząć odpieluchowanie od momentu, gdy nasza pociecha potrafi już komunikować to, że odczuwa dyskomfort w pieluszce. Może to robić werbalnie – wołając „siusiu” lub niewerbalnie, kiedy wydaje okrzyk bądź łapie się za pieluszkę.
Aspekt emocjonalny
Dziecko do prawidłowego rozwoju powinno mieć zapewnione warunki stałości i przewidywalności, aby w miarę doświadczania powtarzających się rytuałów odwiedzania toalety poczuć gotowość do odstawienia pieluszki. Przedział czasu, w którym może to nastąpić, jest bardzo labilny z różnych powodów.
Ekspert radzi
Skok rozwojowy, narodziny rodzeństwa, przeprowadzka czy pójście do żłobka – to tylko niektóre z trudnych emocjonalnie sytuacji, które skutecznie rozpraszają malucha w drodze do trwałego porzucenia pieluchy. Zatem istotny staje się także wybór właściwego momentu i czas, jaki dajemy sobie i dziecku na zbudowanie poczucia bezpieczeństwa w związku z nowymi przyzwyczajeniami toaletowymi.
Maluchowi, warto zaproponować wizytę w toalecie – zawsze po spaniu, jedzeniu, jak również przed i po spacerze. Jak oduczyć dziecko korzystania z pieluch bez negatywnych skutków emocjonalnych? Ważne, aby uważnie je obserwować, reagować na pojawiające się u niego emocje i nie wywierać znaczącej presji.
Dziecko może poczuć się gotowe do odstawienia pieluszki zarówno w wieku 1,5 roku, jak i 4 lat i zależy to od jego indywidualnych uwarunkowań psychologicznych w połączeniu z czynnikami środowiskowymi.
Jak oduczyć dziecko korzystania z pieluch w praktyce?
Jeżeli zależy Ci na tym, aby maluch pożegnał się z pieluszkami bez zbędnego stresu, jest całkiem sporo rzeczy, które możesz zrobić, aby mu to ułatwić. Oto kilka sprawdzonych sposobów na to, jak oduczyć dziecko korzystania z pieluch.
Akceptacja, dialog i czytanie o nocniku
Poczucie akceptacji i bezpieczeństwa to w życiu każdego dziecka jeden z najważniejszych fundamentów wspierających rozwój i zdobywanie nowych umiejętności – m.in. korzystania z toalety (nocniczka). Staraj się nie okazywać dziecku swojego zdenerwowania, czy wręcz rozczarowania trudnościami z pożegnaniem pieluszki.
Wytłumacz maluchowi (i przy okazji sobie!), że niepowodzenia podczas nauki nowych czynności są zupełnie naturalne. To zbuduje w nim silne poczucie, że jest kochane i akceptowane niezależnie od sytuacji. Doceniaj starania dziecka i każdy, najmniejszy sukces – po udanym napełnieniu nocniczka odtańczcie razem taniec radości, upieczcie ulubione ciasteczka, jednym słowem: świętujcie!
Podejmując pierwsze próby odstawienia pieluch, wyjaśnij maluchowi, na czym rzecz polega. Rozmawiajcie o fizjologii człowieka – o tym, skąd się bierze mocz i kał. Jak i gdzie dzieci i ludzie dorośli załatwiają swoje potrzeby fizjologiczne? Pomocne może okazać się wspólne czytanie jednej z licznych, dostępnych na rynku książeczek o korzystaniu z nocniczka, takich jak np. Kicia Kocia i Nunuś. Na nocniku autorstwa Anity Głowińskiej. Podczas lektury dziecko będzie miało szansę na zadawanie dodatkowych pytań i oswojenie się z tematem na neutralnym, bezstresowym gruncie.
Wspólny wybór nocnika lub nakładki na toaletę oraz zakup pierwszych majteczek
Kiedy dziecko wie już, do czego służy nocniczek i toaleta, pozwól, aby wybrało dla siebie taki nocnik, który najbardziej przypadnie mu do gustu. Wcześniej wybierz sama produkty, które uważasz za najlepsze i przedstaw dziecku dwa modele do wyboru. Staraj się, aby przesadnie nie przypominały grająco-świecących zabawek, gdyż dziecko tak je właśnie zinterpretuje.
Ekspert radzi
W odpowiedzi na pytanie, jak oduczyć dziecko korzystania z pieluch, kluczowy jest czas. Przede wszystkim trzeba to robić bez nadmiernego pośpiechu i oswajać malucha z nocnikiem powoli. Zachęcaj, aby siadał na nim z początku w pieluszce, a później (za zgodą dziecka) także bez niej. Za każdym razem wyjaśniaj, że to nocnik – a nie pieluszka – jest miejscem na siku i kupkę. Niektóre dzieci od samego początku wyrażają chęć korzystania z ,,dorosłej” ubikacji, by być ,,bardziej jak mama czy tata”. Wtedy zamiast nocnika lepiej zaopatrzyć się w nakładkę na toaletę oraz mały stołeczek, który pozwoli dosięgnąć maluchowi do deski klozetowej.
Pierwsze majteczki również możecie wybrać dla dziecka wspólnie. Wytłumacz, że taką bieliznę (zamiast pieluszki) nosi zarówno mama, tata, jak i babcia, a także wszystkie starsze dzieci. Wytłumacz, że jeśli siku i kupka zawsze trafiają do nocnika lub toalety, majteczki pozostaną suche i komfortowe przez cały dzień.
Naśladownictwo, czyli jak to robią inni
Aby przestać martwić się, jak oduczyć dziecko pieluch, zadbaj o dobry przykład. Dzieci, szczególnie około 2. roku życia najchętniej uczą się poprzez naśladowanie starszych – dorosłych lub innych dzieci. Jeśli nie jest to dla Ciebie nadmiernie krępujące, pozwól dziecku towarzyszyć Ci podczas kilku wizyt w łazience, w trakcie których wyjaśnisz i pokażesz mu, jak korzystasz z toalety. Podkreśl, że niemal tak samo odbywa się to na nocniku, z którego korzystają dzieci na całym świecie. Po zakończeniu takiej lekcji konieczne umyjcie razem ręce – warto kształtować dobre, higieniczne nawyki od samego początku.
Rekomendowane produkty
Psycholog w Zakładzie Wczesnej Interwencji Psychologicznej oraz Ośrodku Rehabilitacji Dziennej dla Dzieci, Instytut Matki i Dziecka
Jeśli dziecko ma możliwość towarzyszenia w toalecie swojemu starszemu rodzeństwu, tym lepiej. Maluchowi łatwiej będzie się z nimi utożsamić, a to wspomoże jego motywację do nauki (najpierw, oczywiście spytaj starszaki o zgodę).
Obserwacja dziecka
Twoja pociecha przerywa zabawę, robi skupioną minkę, a po chwili do Twojego nosa dociera znajomy zapach pełnej pieluchy? A może w trakcie dnia zauważysz, że dziecko szuka ustronnego miejsca lub przykuca i w skupieniu oddaje się czynności wypróżniania? To sygnał, że maluch świadomie rejestruje pracę swojego pęcherza moczowego i jelit.
Ekspert radzi
Kiedy widzisz, że dziecko zaczyna przygotowywać się do wypróżniania, zachęć je do tego, aby usiadło na nocnik lub toaletę. Spróbuj wychwytywać takie momenty jak najczęściej. W ciągu dnia pytaj dziecko, czy nie chce mu się siku/kupki (nie rób tego jednak co chwilę, aby go nie zniechęcić). To pomoże maluchowi w wykształceniu nawyku siadania na nocniczek wtedy, kiedy czuje potrzebę. Uważna, wspierająca obserwacja malca w sposób naturalny podyktuje/wyznaczy optymalne tempo tego procesu, a Ty przestaniesz się martwić, jak oduczyć dziecko pieluch.
Trudności na nocniku? To normalne!
Pamiętaj, że pozycja siedząca z początku nie jest dla brzdąca naturalna do siusiania, czy oddawania stolca. Małe dzieci w ciągu dnia zazwyczaj wypróżniają się do pieluszki na stojąco.
Kiedy dziecko nie załatwi się do nocnika, a zrobi to od razu, kiedy z niego wstanie wiedz, że nie zrobiło tego złośliwie. Ono cały czas musi trenować wypróżnianie w nowej dla niego pozycji. Kiedy malec sygnalizuje potrzebę, pozwól mu posiedzieć na nocniczku nawet 5 minut i nie poganiaj go. Po każdym skorzystaniu z nocnika zachęcaj malca do umycia rąk.
Łatwe do zdejmowania ubranka i bielizna
Podczas nauki korzystania z nocnika czy toalety dobrze jest zrezygnować z kombinezonów, czy zapinanych na wiele guzików spodenek. Jak wiadomo, na początku szybkość reakcji będzie na wagę złota, a raczej na wagę… suchych majteczek. W trakcie odstawiania pieluszek, spodenki i spódniczki na gumce to jedna z podstaw sukcesu.
Pierwsze kroki bez pieluchy
Jak oduczyć dziecko korzystania z pieluch, gdy rozumie już zasady wypróżniania i ma za sobą pierwsze sukcesy korzystania z nocnika czy toalety? Zaufaj mu i daj szansę na zdobycie doświadczenia. Możesz pozwolić malcowi chodzić po domu czy ogrodzie bez pieluchy – w samych majteczkach lub z dodatkowym, łatwym do zdejmowania ubrankiem.
- Wygospodaruj luźniejszy weekend, gdy w domu nie ma zaplanowanych żadnych odwiedzin, czy remontów. Odpuść, kiedy Twoja pociecha jest chora, zdenerwowana, przeżywa właśnie skok rozwojowy. Pamiętaj, aby dziecku było ciepło i aby nocnik znajdował się cały czas tuż obok.
- Pytaj w trakcie zabawy, czy chce mu się siusiu czy kupkę.
- Przygotuj kilka par majteczek i ubranek na wszelki wypadek. Jeśli maluchowi przydarzy się wpadka, spokojnie porozmawiaj z nim o jego odczuciach i o mokrym ubranku. Jeszcze raz wyjaśnij, że na nocnik dobrze jest usiąść nie w ostatniej chwili, a wtedy, gdy tylko pojawi się parcie na pęcherz/stolec.
Jak oduczyć dziecko korzystania z pieluch bez strat w wystroju Twojego domu? Podczas odpieluchowania, oprócz pozytywnego nastawienia, dobrze jest zaopatrzyć się w zapas podstawowych środków czystości oraz na jakiś czas zwinąć w domu wszystkie dywany. Kanapę i fotele możesz nakryć ceratą, a następnie miękkim kocem.
Dziecko nie chce odstawić pieluszki: co zrobić?
Jeśli widzisz, że mimo cierpliwych starań dziecko bardzo często moczy majteczki i niemal wcale nie wypróżnia się do nocnika, odłóż proces odpieluchowania na jakiś czas. Najwyraźniej dziecko nie jest jeszcze w pełni gotowe (być może poznawczo lub emocjonalnie) na wkroczenie w ten nowy etap życia.
Obserwuj malca, rozmawiaj, zachęcaj i po pewnym czasie ponów próbę skutecznego odstawienia pieluchy. U dzieci zdarzają się także infekcje intymne, dlatego w niepokojących sytuacjach warto wykluczyć je, idąc do pediatry.
Sukces w dzień, kłopot w nocy
Czy dziecko – mimo, że pięknie załatwia się do nocnika w dzień, wciąż moczy się w nocy? W czasie snu maluch nie może świadomie kontrolować wypróżniania, szczególnie w pierwszych tygodniach po odstawieniu pieluszki.
Warto zachęcać dziecko do skorzystania z toalety tuż przed położeniem się do łóżka. Jednak przez jakiś czas dobrze jest zakładać pieluszkę na noc oraz przed dłuższą podróżą. Jeśli przez kilka nocy z rzędu będzie suchy, spróbuj zrezygnować z niego zupełnie. Zapobiegawczo zabezpiecz łóżeczko malucha specjalnym, nieprzemakalnym podkładem, który możesz włożyć pod prześcieradło. Kupisz go w każdej aptece lub sklepie medycznym.
Skuteczne odpieluchowanie: bez presji i stresu
Nie stresuj się opóźnieniem w odpieluchowaniu. W życiu każdego, zdrowego dziecka przychodzi w końcu moment definitywnego odstawienia pieluchy. Dlatego nie daj sobie wmówić, że z Twoim dzieckiem jest coś nie tak, ponieważ córka koleżanki sikała do nocniczka już w wieku 14 miesięcy, a sąsiadka zaczepia Cię na klatce słowami: Taki duży chłopak, a dalej potrzebuje pieluszki?.
Daj sobie i swojemu dziecku czas. Odpieluchowanie to nie konkurs, a komfort i spokój maluszka powinny być najważniejsze. Nadmierna presja czy stres może tylko utrudnić to zadanie i sprawić, że kwestia, jak oduczyć dziecko pieluch, niepotrzebnie urośnie do rangi problemu.
Trzymamy kciuki za Ciebie i maluszka – odpieluchowanie to proces, z którym wspólnie na pewno uporacie się w swoim własnym tempie.
Autor
