Jak nauczyć dziecko samodzielnie pić?

Kiedy przychodzi czas na naukę samodzielnego picia? Co pomoże naszym pociechom w opanowaniu tej umiejętności, a z czego lepiej zrezygnować? Jak nauczyć dziecko pić z niekapka, a jak „ze słomki”? To najczęstsze pytania ze strony rodziców, bombardowanych ofertami rozmaitych kubków, bidonów i butelek. Poniżej podpowiadamy, jak wybrać naczynie do picia tak, aby spełniało wszystkie wymogi i zapewniało dziecku optymalny rozwój wszystkich najważniejszych umiejętności związanych z samodzielnych piciem.

W prawidłowym rozwoju każdego dziecka ważne jest wyczucie momentu, kiedy zaczyna kształtować się potrzeba samodzielnego picia. Należy wtedy odzwyczaić dziecko od picia z butelki i zacząć wdrażać naukę samodzielnego picia z kubeczka. Zbyt długie korzystanie z butelek i smoczków może być szkodliwe dla kształtowania się prawidłowe zgryzu.

Zanim zaczniemy uczyć dziecko pić samodzielnie…

Po okresie karmienia malucha piersią i używania butelki ze smoczkiem, przychodzi czas na naukę samodzielnego picia. Od 6. miesiąca życia dziecka zaczynamy stopniowo urozmaicać jego dietę, wcześniej złożoną z samego mleka, wprowadzając najpierw napoje, a w dalszej kolejności pokarmy stałe. Zmiana ta idzie w parze z naturalnym procesem odzwyczajania się od ssania, zaś nowy, odmienny od dotychczasowego, sposób przyjmowania pokarmów, wymaga wyćwiczenia innych mięśni twarzy, a  jednocześnie wiąże się z wykształcaniem u malucha nowych umiejętności, w tym innego niż dotychczasowy sposobu oddychania.

Zanim dziecko przejdzie z butelki na kubek dla dorosłych, wielu rodziców rozgląda się za akcesoriami, które będą formą przejściową. Właściwie dobrane kubki czy bidony mogą ułatwić stopniowe wykształcanie wszystkich potrzebnych nawyków i odruchów – o ile wiemy, na co zwrócić uwagę przy ich zakupie oraz jak ich używać.

Kiedy zacząć naukę samodzielnego picia?

Prawidłowo i w odpowiednim czasie przeprowadzona nauka picia z kubeczka pozwala dzieciom na wykształcenie szeregu przydatnych umiejętności. Warto więc jak najwcześniej zacząć uczyć dziecko samodzielnego picia. Uważna obserwacja dziecka daje możliwość wybrania odpowiedniego momentu na przejście z butelki na kubeczek. Naukę rozpocznij wtedy, gdy zauważysz, że Twoje dziecko opanowało już dwie ważne czynności:

• potrafi samodzielnie, stabilnie siedzieć,
• karmione łyżeczką, umie jeść różnego rodzaju kleiki i gęściejsze od mleka pokarmy.

To podstawowe umiejętności niezbędne do tego, by maluch we właściwy sposób pił wodę z kubeczka, zachowując przy tym prawidłową postawę. Odpowiedni wiek i umiejętności są ważne również ze względu na mniejsze prawdopodobieństwo zakrztuszenia się dziecka zbyt dużym łykiem wody.

Jak nauczyć dziecko samodzielnego picia?

• Zacznij naukę najwcześniej, gdy to możliwe,
• Zapoznaj się z kubkami dostępnymi na rynku,
• Wybierz kubek dostosowany do wieku i umiejętności dziecka,
• Daj dziecku możliwość ćwiczenia prawidłowych nawyków,
• Nie zmuszaj dziecka do niczego.

Nauka tej czynności wydaje się dziś o wiele łatwiejsza niż kiedyś. Rozpoczynając z dzieckiem przygodę z samodzielnym piciem, możesz skorzystać z produktów, które ułatwią mu opanowanie tej czynności. Nie są one jednak niezbędne – może okazać się, że Twoja pociecha zacznie pić od razu ze zwykłego (otwartego) kubka i odpowiedź na pytanie, jak nauczyć dziecko pić z niekapka, nie będzie Ci już potrzebna.

Kiedy korzystać ze specjalnych akcesoriów?

W sprzedaży dostępnych jest wiele kubków dla dzieci, w tym m.in. niekapków i kubków ze słomką, które w założeniu mają umożliwiać ćwiczenie czynności samodzielnego picia. Niestety, niektóre z nich to tylko kolorowe gadżety, które nie tylko nie ułatwiają nauki samodzielnego picia, ale mogą utrudnić optymalny rozwój szczęki i języka.

Przy wyborze kubków i innych akcesoriów ułatwiających dziecku naukę samodzielnego picia ważne jest uwzględnienie wieku i etapu rozwoju umiejętności:  

• kubki niekapki – tylko do okazjonalnego użycia, na początku nauki samodzielnego picia,
• kubki profilowane,
• bidony – dla starszych dzieci.

Jak nauczyć dziecko pić z niekapka?

Przez wielu rodziców niekapki uznawane są za użyteczne w początkowej fazie nauki, jednak zdaniem logopedów mogą utrwalać u dzieci nawyk ssania i kąsania, utrudniając prawidłowe pobieranie płynów. Dlatego lepiej nie korzystać z nich zbyt często. Przed zakupem koniecznie sprawdź, czy kubek posiada miękki ustnik (ułatwi odzwyczajenie się od karmienia butelką), najlepiej z możliwością wymiany, ponieważ dzieci w wieku, gdy zaczynają samodzielnie pić, mają już ząbki i gryzą poszczególne elementy kubeczka.

W przypadku najmłodszych maluchów zacznij od mniej skomplikowanych kubeczków, z długimi i miękkimi ustnikami, a dopiero potem możesz wdrażać bardziej zaawansowane modele, np. tzw. kubki 360°, bez ustnika czy słomki. Przy pomocy takiego kubka dziecko może pić z każdego miejsca wokół górnej krawędzi naczynia – specjalny zaworek/uszczelka aktywuje przepływ płynu dopiero w momencie, gdy usta naciskają na jego górną powierzchnię.

Niekapek niekapkowi nierówny

Niektórzy producenci zaopatrują swoje artykuły w automatyczne zawory uruchamiające się podczas kontaktu z ustami. Dzięki takim systemom płyn wypływa z kubeczka jedynie, gdy dziecko zaciska wargi wokół jego brzegów, co zapobiega wylewaniu się i sprzyja zachowaniu czystości. Choć takie kubki niekapki są dla rodziców bardzo wygodnym rozwiązaniem, to jednak – zwłaszcza przy dłuższym użytkowaniu – utrwalają u dzieci pewne niepotrzebne przyzwyczajenia.

Kubki profilowane

Ciekawym i zalecanym przez specjalistów rozwiązaniem są kubki profilowane, zbliżone wyglądem do tych dla dorosłych, ale odpowiednio dostosowane do potrzeb i zdolności małych dzieci. Mają one pochyły kształt, co pozwala dzieciom na zaspokojenie naturalnej ciekawości i zajrzenie do środka naczynia bez nadmiernego przechylania, co skutkowałoby wylaniem zawartości.

Największym atutem kubków profilowanych jest możliwość wczesnego wdrażania, dzięki nim przyzwyczajeń niezbędnych do prawidłowego i samodzielnego picia. Uczą także poprawnej metody oddychania, tj. wciągania powietrza  przez nos i wydychania ustami, umiejętności niezbędnej w rozwoju mowy. Wymagają jednak więcej cierpliwości i pilnowania dziecka, ponieważ, w przeciwieństwie do niekapków, nie posiadają ochronnej nakładki, co sprawia, że nieostrożne dziecko może wylać na siebie zawartość kubeczka.

Bidony i kubki ze słomką

Bardzo dobrym rozwiązaniem, uzupełniającym naukę samodzielnego picia, są bidony lub kubki ze słomką lub rurką. Rodzice często pytają, jak nauczyć dziecko pić „ze słomki”, ale ich używanie zaleca się nawet w przypadku, gdy nasza pociecha potrafi  już pić samodzielnie. Zaciskanie ust wokół rurki lub słomki wymaga zaangażowania w aktywną pracę wielu mięśni i sprzyja prawidłowemu rozwojowi szczęki.

Warto nauczyć dziecko pić „ze słomki” – a właściwie przez słomkę – również dlatego, że jest to bardzo dobre ćwiczenie ruchów języka, w zakresie tzw. pionizacji, co zapobiega późniejszemu seplenieniu. Dlatego kubki ze słomką lub rurką są korzystnym rozwiązaniem, zaś bidony wyposażone w zamykaną rurkę sprawdzą się np. na spacerze – zamiast kubka niekapka.

Na co zwracać uwagę wybierając kubek i bidon dla dziecka?

Warto wybrać kubek, który jest łatwy w dezynfekcji i wykonany z lekkich tworzyw. Kupując produkt cenionej na rynku marki, nie musisz się już martwić o zawartość BPA i innych szkodliwych substancji użytych do produkcji, bo reguluje to norma PN-EN-14350, której producenci zobowiązani są przestrzegać. Unikaj natomiast ceramicznej i szklanej obudowy, taka konstrukcja może się okazać za ciężka dla dziecka.

Czasem zdarza się, że pomimo ładnego i kolorowego wyglądu, utrzymanie kubka w czystości jest niepotrzebnie utrudnione ze względu na skomplikowaną budowę. Przed dokonaniem zakupu, sprawdź więc dokładnie, czy możliwe jest wyparzanie wrzątkiem (jeśli na produkcie jest oznaczenie o możliwości mycia w zmywarce, to zniesie on również kąpiel we wrzątku) i czy ruchome elementy są łatwe do rozłożenia. Zwróć uwagę na uchwyty, powinny być odpowiednio duże i dopasowane do budowy rączek malucha – mogą być pokryte gumową osłonką, która zmniejszy prawdopodobieństwo wyślizgiwania się kubeczka. Użyteczna jest też podziałka pozwalająca na sprawdzenie, ile dziecko pije. Ponadto sprawdź, czy kubek faktycznie jest niekapkiem, tj. czy po przechyleniu napój nie będzie wyciekał.

W przypadku kubka lub bidonu ze słomką, również należy zwrócić szczególną uwagę na ich mycie i sterylizację, nawet jeśli podajemy dziecku w ten sposób tylko wodę. Rurka musi być regularnie myta, wyparzana i często wymieniana.

Jak zacząć naukę?

Nauka samodzielnego picia wymaga od rodziców cierpliwości, jednak widok dziecka, które zdobyło nową, tak ważną dla jego rozwoju umiejętność jest nagrodą samą w sobie. Aby osiągnąć jak najlepsze rezultaty, cały proces nauki można rozłożyć w czasie. Dobrym pomysłem jest rozpoczęcie od podawania gęstszych pokarmów np. przecierów lub zupek – w ten sposób dziecko powoli będzie odzwyczajać się od butelki (lub karmienia piersią, gdy butelka nie była wdrażana) i łatwiej oswoi się z nową sytuacją. Nie powinno być przy tym zmuszane, jeśli nie ma ochoty na picie – pierwsze próby mogą być krótkie i częste, parę razy w ciągu dnia.

Jeśli dziecko wciąż jest negatywnie nastawione do kubeczka, odczekaj trochę i spróbuj ponownie. Co istotne, nie wlewaj dziecku napoju siłą, z czasem twoja pociecha sama się przyzwyczai i wyrobi sobie własne tempo picia. Ponadto, nasi eksperci zalecają wczesne wdrażanie nawyku picia samej wody, bez udziału soków, słodzenia i wszelkich zmieniających smak dodatków.

Prawidłowe i regularne nawodnienie w ciągu dnia  jest niezwykle istotne dla rozwoju, a niektóre dzieci, które nie były przyzwyczajane do picia wody od wczesnego dzieciństwa, piją jedynie słodkie soki, przez co narażone są na próchnicę zębów i otyłość.

Podejście ważniejsze niż akcesoria

Wszystkie  wymienione produkty ułatwiają i wspomagają proces nauki samodzielności, ale nie są obowiązkowe. Z pewnością nauczysz dziecko samodzielnie pić, używając od razu kubka dla dorosłych, choć duża część rodziców wskazuje, że produkty, które opisaliśmy, ułatwiają cały proces. Najważniejsze jest jednak właściwe podejście, cierpliwość i świadomość, że opanowanie każdej umiejętności wymaga czasu.