Jak dbać o zęby niemowlaka?

Gdy na świat przychodzi upragnione maleństwo, skupiamy całą naszą uwagę na jego właściwej pielęgnacji. Sięgamy po lektury i opinie innych mam na temat produktów dla niemowląt, czytamy fora internetowe, sprawdzamy składy kosmetyków. Przykładamy ogromną uwagę do tego, aby nasze maleństwo było jak najbardziej zadbane, a produkty, których używamy miały dobre opinie. Czasami w ferworze nowych obowiązków zdarza się nam zapomnieć o czymś bardzo ważnym – higienie jamy ustnej niemowlaka.

Mogłoby się wydawać, że skoro maluszek przychodzi na świat bez zębów, to problem mamy rozwiązany i zajmujemy się higieną jamy ustnej u niemowlaka dopiero po pojawieniu się pierwszego ząbka. Otóż nic bardziej mylnego. O higienę jamy ustnej niemowlaka dbamy już od pierwszych dni po urodzeniu. Jak to robić, kiedy zacząć myć zęby dziecku i dlaczego to takie ważne? Spieszymy z odpowiedzią.

Od kiedy myć zęby niemowlakowi?

Chociaż tuż po urodzeniu noworodek nie ma jeszcze zębów, już wtedy należy rozpocząć jego przygodę z higieną jamy ustnej. Wały dziąsłowe maleństwa pielęgnujemy, poprzez przemywanie ich gazikiem nasączonym ciepłą, przegotowaną wodą, lub roztworem rumianku. Przemywając rumiankiem należy bacznie obserwować reakcje dziecka, czy rumianek nie wywołuje u niego alergii. Jeżeli nic takiego nie nastąpi, warto go używać, ze względu na jego aseptyczne działanie.

Zanim jednak ta samodzielność nastąpi, to my rodzice odpowiadamy za mycie zębów u niemowlaka i  kupujemy pierwszą szczoteczkę. Warto po nią sięgnąć już na etapie wyżynania się pierwszego ząbka. Maluszek z pewnością da nam znać kiedy będzie się to działo. Dzieci wówczas są niespokojne, płaczliwe, wkładają piąstki do ust, czasami gorączkują. Takim rozpulchnionym dziąsłom ulgę przyniesie silikonowa szczoteczka do zębów. Nakładamy ją sobie na palec i masujemy dziąsła. W ten sposób działamy dwutorowo: dbamy o higienę jamy ustnej u niemowlaka i przynosimy ulgę naszemu maleństwu.

Na tym etapie, należy pamiętać również o restrykcyjnym przestrzeganiu zasad naszej higieny, tak aby na palcu, nie przenieść do ust maleństwa bakterii. Dbanie o stan jamy ustnej jest ważne również w celu unikania bardzo bolesnych stanów zapalnych.

Zapalenie jamy ustnej u niemowlaka 

Infekcja tkanek miękkich w jamie ustnej jest nieprzyjemna nawet dla dorosłych, a kiedy występuje u dzieci, czy niemowląt, stają się one  płaczliwe, tracą apetyt, mogą w niektórych przypadkach nawet gorączkować. Zapalenie jamy ustnej u niemowlaka może być spowodowane przez:

• grzyby candida albicans, występujące w postaci bolesnych aft. Nie jest dokładnie wiadome co jest powodem ich wystąpienia, ale może się do tego przyczyniać spożywanie dużej ilości węglowodanów prostych, ogólne osłabienie organizmu, stres.
• opryszczkowe zapalenie jamy ustnej, którego przyczyną jest najczęściej kontakt z dorosłym nosicielem wirusa, np. poprzez pocałunek. Właśnie dlatego tak ważne jest, aby unikać takich pieszczot, przez osoby spoza najbliższego otoczenia dziecka.

Dbałość o higienę jamy ustnej u niemowlaka może sprawić, że unikniemy tego rodzaju nieprzyjemnych dolegliwości.

Nauka przez zabawę

Wiedząc już, od kiedy myć zęby niemowlakowi, przechodzimy do kwestii praktycznych.O ile przy pierwszym ząbku silikonowa szczoteczka sprawdza się bardzo dobrze, to w miarę pojawiania się kolejnych, warto zaopatrzyć naszego smyka w szczoteczkę z prawdziwym włosiem, oczywiście dostosowaną do wieku maluszka – o odpowiedniej wielkości, stopniu twardości i wygodną rączką. W drogeriach, czy aptekach znajduje się duży ich wybór, bez problemu wybierzemy coś co będzie atrakcyjne dla dziecka.

Warto na tę atrakcyjność zwrócić szczególną uwagę. Szczoteczka z bohaterem ulubionej bajki, w intensywnym kolorze, sprawi, że mycie zębów u niemowlaka nie będzie przykrą koniecznością, a formą zabawy. Podczas kąpieli maluszka, będąc obok, możemy wręczyć mu szczoteczkę do ręki i jednocześnie samemu myć zęby. Dzieci w znacznym stopniu uczą się przez naśladowanie nas dorosłych. Pozwólmy maleństwu się pobawić, ale nie zapominajmy, że w tej kwestii bardzo ważna jest również jakość.

Jak myć zęby niemowlakowi?

Przede wszystkim dokładnie. Maluch nie ma wystarczająco sprawnej rączki, aby mógł to zrobić samodzielnie. Dopiero około 8, a czasem nawet 10 r.ż. dziecko osiąga sprawność manualną na takim poziomie, że nie jest wymagana nasza pomoc. Do tego czasu to my powinniśmy czuwać nad tym, aby szczoteczka dotarła we wszystkie niezbędne miejsca. Samo trzymanie jej w ustach, czy gryzienie nie spowoduje, że zęby będą czyste. Ponadto unikajmy pokarmów, które oblepiają zęby i dziąsła: herbatniki, musy, chrupki kukurydziane, czy słodkie soki. Ta dokładność jest bardzo ważna, ponieważ próchnica to bardzo groźny i trudny przeciwnik, a gdy już zainfekuje ząb, to kolejne będą szybko zarażać się od siebie.

Ponieważ próchnica zębowa jest chorobą bakteryjną, oznacza to, że jeżeli my rodzice mamy próchnicę, to poprzez oblizywanie butelek i smoczków niemowlęcia, możemy przenieść nasze bakterie próchnicowe do jamy ustnej dziecka. U małych dzieci często występuje próchnica butelkowa, która pojawia się, kiedy notorycznie pozwalamy dziecku zasypiać z butelką. Najpierw atakuje przednie zęby, a potem sukcesywnie kolejne.

Weźmy sobie do serca to, że w okolicach 18 miesiąca życia maluch powinien rezygnować z butelki. Ponadto należy używać smoczków o niskim przepływie, takich, które stymulują pracę żuchwy, dla jej prawidłowego rozwoju. Jeżeli więc chcemy dbać o zęby niemowlaka, pamiętajmy, aby po kolacji koniecznie umył zęby i nie spożywał już żadnych słodyczy. Badania wykazują, że nawet do 70 procent trzylatków ma zmiany próchnicowe. Wśród przedszkolaków jest jeszcze gorzej.

Kiedy do dentysty? 

Im szybciej, tym lepiej. Do dentysty należy się udać po pojawieniu się pierwszego ząbka, przed ukończeniem roku, a następnie co około 6 miesięcy, choć niektórzy specjaliści twierdzą, że nawet co 3 miesiące. Wówczas dziecko pamięta jeszcze poprzednią wizytę, poznaje lekarza i będzie coraz bardziej oswojone z gabinetem i zabiegami w obrębie swojej buzi.

Wybierzmy lekarza pedodontę, który specjalizuje się w pracy z dziećmi, kogoś poleconego przez innych rodziców. Wówczas będziemy mieć pewność, że trafimy na osobę cierpliwą, pełną empatii. Nie bez znaczenia jest gabinet zaprojektowany z myślą o dzieciach, kolorowy, wywołujący miłe skojarzenia. Również my rodzice możemy skorzystać na tej wizycie, chociażby rozwiewając swoje wątpliwości co do tego jak myć zęby niemowlakowi. Lekarz podpowie, doradzi, wskaże na co zwrócić większą uwagę.

Co z tym fluorem? 

Temat fluoru w pastach do zębów dla najmłodszych dzieci potrafi rozgrzać dyskusje internetowe. Ma wielu przeciwników i wielu zwolenników. Wśród zwolenników są lekarze dentyści i to chyba najlepiej przemawia na korzyść fluoru. Fluor “wbudowuje się” w szkliwo zęba i wzmacnia go. Ponadto działa na bakterie, które po zetknięciu z fluorem nie są w stanie produkować kwasów i rozpuszczać szkliwa. Jako alternatywa dla fluoru bywa podawany ksylitol, jednak nie możemy tu mówić o zastąpieniu nim fluoru, ponieważ ich działanie jest zupełnie inne. Ksylitol pobudza wydzielanie śliny, która podnosi pH w jamie ustnej w ten sposób uniemożliwiając funkcjonowanie bakteriom.

Lekarze dentyści nie zalecają past smakowych, ponieważ te powodują chęć połykania pasty. Na rynku możemy natomiast znaleźć pasty barwiące niedokładnie umyte miejsca na zębach. Taka pasta może bardzo skutecznie zachęcić kilkulatka do zabiegów higienicznych, jednocześnie ucząc go prawidłowej techniki.

Higiena jamy ustnej u niemowlaka jest bardzo ważna, ponieważ już wtedy, poprzez nasze działania, kształtujemy stan jamy ustnej naszych pociech, a także wprowadzamy nawyki, które jeśli będą przestrzegane, sprawią, że nasz maluch będzie mógł się pochwalić pięknym, zdrowym uśmiechem.