Jak czyścić uszy niemowlaka?

24 stycznia 2022

Czyszczenie uszu u niemowląt to jeden z podstawowych zabiegów higienicznych. Jak czyścić uszy niemowlakowi, aby mu w żaden sposób nie zaszkodzić? Jak często jest to potrzebne i o czym wówczas pamiętać? Czym czyścić uszy niemowlaka, a jakich środków w tym celu nie używać? Kiedy sięgnąć po specjalistyczne preparaty do czyszczenia uszu malucha? 

Utrzymanie dziecięcych uszu w czystości jest ważne nie tylko ze względów estetycznych, ale przede wszystkim dla ich zdrowia. Skóra malucha jest cieńsza i bardziej wrażliwa na podrażnienia niż skóra dorosłego. W związku z tym, należy traktować ją bardzo delikatnie, stosując do jej pielęgnacji produkty dostosowane do wieku dziecka.

Czyszczenie uszu u niemowląt

Warto włączyć czyszczenie uszu do zwyczajowych rytuałów higienicznych. Codzienna kąpiel całego ciała dziecka nie jest konieczna, ale umycie buzi to krok, który powinno się wykonywać częściej – pod warunkiem, że robimy to w odpowiedni sposób. Pamiętajmy o tym, aby uszy czyścić tylko z zewnątrz.  Oznacza, że usuwamy to, co wyciekło z ucha, nie wkładając niczego – w tym również patyczków  – do środka!

Dorota Lewandowska

Pielęgniarka w Klinice Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Budowa ucha niemowlaka znacząco różni się od ucha dorosłego. Kanały słuchowe są węższe, a trąbka słuchowa, czyli połączenie ucha z gardłem, krótka i szeroka. Infekcja w uchu środkowym może zatem łatwo rozszerzyć się na gardło i odwrotnie. Wydzielina produkowana w kanale słuchowym to połączenie łoju i złuszczonego naskórka, zwyczajowo nazywamy ją woszczkiem. Woszczek ma zadanie ochronne – stanowi barierę mechaniczną dla zanieczyszczeń i ciał obcych w kanale słuchowym, nawilża i hamuje przedostawanie się drobnoustrojów w głąb ucha. Usuwanie go z wnętrza ucha może skutkować uszkodzeniem błony bębenkowej i innych tkanek wewnątrz ucha, co będzie miało długoterminowe konsekwencje zdrowotne.

Czym czyścić uszy niemowlaka? 

Podobnie jak w przypadku oczu i noska, do przemywania uszu na co dzień wystarczy czysta, ciepła woda oraz gazik lub wacik. Nie ma potrzeby stosowania żadnych środków myjących – wacik lub gazik zwilżamy samą wodą. Zwilżony gazik trzeba jednak przed użyciem dobrze odsączyć. W odróżnieniu od mycia oczu czy noska, do uszu nie należy zakraplać wody ani nawet soli fizjologicznej. Jeżeli w kanale słuchowym znajdzie się woda, np. po kąpieli w wanience czy na basenie, należy spróbować ją usunąć przez ułożenie dziecka na boku – tak, aby woda mogła wypłynąć.

Jak czyścić niemowlakowi uszy?

Przecieramy wyłącznie zewnętrzną część ucha, nie starając się za wszelką cenę usunąć wydzieliny ze środka ucha – ma ona swoje zadanie. Może się wydawać, że jeśli jej nie wyczyścimy, to zostanie tam na zawsze, ale na szczęście natura mądrze nas wyposażyła – wydzielina stale przesuwana jest na zewnątrz, dlatego możemy ją w ogóle dostrzec, np. na małżowinach.

Nie stosujemy do czyszczenia patyczków higienicznych! Ich zastosowanie grozi ubiciem wydzieliny w sposób uniemożliwiający jej samoczynne przesuwanie na zewnątrz. Pociągnie to za sobą szereg konsekwencji zdrowotnych – w uchu mogą zacząć namnażać się bakterie, wprowadzone tam przez nas niejałowym patyczkiem. Poza tym droga słuchowa może zostać zablokowana, co pociąga za sobą zaburzenia słuchu – ponieważ fala akustyczna ma utrudnioną drogę do błony bębenkowej, nie jest prawidłowo przekazywana dalej do ośrodków słuchu. Mogą pojawić się bóle głowy, bólu uszu, rozdrażnienie, a niemowlę nie powie nam, co je powoduje.

Uszkodzenia uszu spowodowane stosowaniem patyczków, to nadal częsta przyczyna interwencji lekarskiej, a nawet pobytów w szpitalu, mimo że tak łatwo im zapobiegać.

Preparaty do czyszczenia uszu

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów do czyszczenia uszu, również dla dzieci. Nie należy jednak stosować żadnego z nich bez konsultacji z lekarzem. Nie mają działania profilaktycznego, a nieodpowiednie użycie może być niebezpieczne. Czyszczenie uszu niemowląt zdecydowanie ograniczyć należy do przetarcia ich z zewnątrz zwilżonym czystą wodą gazikiem.

Dorota Lewandowska

Pielęgniarka w Klinice Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Jeżeli ilość wydzieliny w uchu dziecka budzi nasz niepokój, należy zasięgnąć porady lekarskiej, aby określić, jakie środki powinny być zastosowane i w jaki sposób je aplikować. Używanie domowych, babcinych metod na własną rękę nie jest zalecane. W przypadku, gdy zauważysz, że niemowlę jest rozdrażnione, często dotyka okolicy uszu lub za nie ciągnie, bądź reaguje niepokojem na dotyk tej okolicy, zasięgnij porady pediatry.

Ochrona uszu a rozwój dziecka

Ochrona uszu dziecka ma niebagatelne znaczenie również dla późniejszego rozwoju mowy. Słuch jest rozwinięty już w chwili narodzin – dziecko reaguje na głośne dźwięki czy hałas.  Dlatego wszystkie noworodki w Polsce mają przesiewowo badany słuch po narodzinach, a w razie jakichkolwiek wątpliwości diagnostyka jest rozszerzana. Należy mieć na uwadze ochronę ucha przed urazami, nawet podczas tak rutynowych czynności, jak mycie.

Autor

Dorota Lewandowska

Pielęgniarka w Klinice Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka, Instytut Matki i Dziecka

Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję