Czy bankowanie komórek macierzystych zębów mlecznych ma sens?

Pozyskiwanie komórek macierzystych z zębów mlecznych to w Polsce wciąż temat mało znany, a przez to niezbyt popularny. Okazuje się jednak, że zamiast wyrzucać mleczaki które wypadły, można wysłać je do laboratorium i pozyskać z nich komórki o ogromnym potencjale do leczenia wielu chorób, nie tylko w obrębie uzębienia.

W leczeniu jakich schorzeń może być przydatna komórka macierzysta z zęba? Jak odpowiednio zabezpieczyć ząb mleczny, aby można było wykorzystać go do wyizolowania komórek macierzystych? I wreszcie najbardziej nurtujące pytanie: czy bankowanie komórek macierzystych zębów mlecznych ma sens? W tym artykule postaramy się wyczerpująco i przystępnie przybliżyć temat komórek macierzystych pozyskiwanych z mleczaków.

Czym są komórki macierzyste?

Wyobraź sobie komórkę ludzkiego organizmu, która ma potencjalnie nieograniczoną możliwość do namnażania się (proliferacji). Dodatkowo, ta komórka proliferując nie tworzy swoich kopii, ale może różnicować się – czyli przekształcać – w zupełnie inne typy komórek. Takie komórki występują w świecie zwierząt, roślin oraz u ludzi, nosząc nazwę komórek macierzystych (tzw. komórek pnia). Dzięki nim możliwy jest wzrost oraz regeneracja poszczególnych tkanek i narządów organizmu.

Obecnie w etyczny sposób można pozyskać wyłącznie somatyczne (dojrzałe) komórki macierzyste ludzkiego organizmu. Ich źródłem najczęściej są: 

• krew obwodowa;
• szpik kostny;
• krew pępowinowa;
• sznur pępowinowy;

…ale nie tylko.

Okazuje się bowiem, że wspaniałym źródłem pozyskiwania dobrej jakości komórek macierzystych mogą być również zęby!

Somatyczna komórka macierzysta z zęba ma charakter multipotencjalny, czyli może różnicować się w kilka typów komórek organizmu ludzkiego. Najwięcej tego typu komórek macierzystych znajduje się w pobliżu naczyń krwionośnych miazgi zęba.

Czy komórki macierzyste z zęba można pozyskać wyłącznie z mleczaków?

Dlatego pozyskiwanie komórek macierzystych z mleczaka uważane jest za jedną z najmniej inwazyjnych metod, która zyskuje na coraz większej popularności. Czy aby pozyskać dobre jakościowo komórki macierzyste wystarczy schować ,,do szuflady” mleczaka, który wypadł?

Jak pozyskuje się komórki macierzyste z mleczaka?

Jeśli rodzice rozważają bankowanie komórek macierzystych pozyskanych z mleczaka dziecka, powinni przede wszystkim skontaktować się z wybranym, komercyjnym bankiem komórek macierzystych, specjalizującym się w tego rodzaju technologii biologicznej (w Europie tego typu placówka znajduje się m.in. Wielkiej Brytanii).

Ekspert z banku komórek macierzystych odpowie na wszystkie pytania dotyczące całej procedury, przedstawi cennik bankowania komórek macierzystych z zęba oraz – jeśli rodzice ostatecznie zdecydują się na tego typu usługę – prześle specjalny zestaw, w którym ząb mleczny powinien zostać zabezpieczony, a następnie wysłany do danego banku.

Czy można wysłać do banku komórek macierzystych ząb dziecka, który przez jakiś czas był przechowywany w przysłowiowej ,,szufladzie” w domu? 

Obecnie komórki macierzyste z zęba można przechowywać w nienaruszonym stanie w temperaturze ok. -190 stopni Celsjusza, przez okres maksymalnie 25 lat.

Jakie choroby można leczyć komórkami macierzystymi pozyskanymi z mleczaka?

Badania dowodzą, że przy odpowiedniej stymulacji komórka macierzysta z zęba jest w stanie przekształcić się m.in. w chondrocyt (tkanka chrzęstna), osteoblast (tkanka kostna) czy komórkę nerwową. Leczniczy potencjał komórek macierzystych pozyskiwanych z mleczaków jest ogromny i wciąż trwają kolejne badania nad możliwościami ich wykorzystania. Już teraz komórki macierzyste stosowane są w terapii ponad 70 chorób m.in.:

• białaczek różnego typu np. ostrej białaczki szpikowej, przewlekłej białaczki limfatycznej;
• nowotworów złośliwych np. raka piersi, neuroblastomy czy raka nerki;
• dziedzicznych zaburzeń układu odpornościowego np. ataksji-teleangiektazji;
• różnego rodzaju zespołów mieloproliferacyjnych np. mielofibrozy, samoistnej nadpłytkowości;
• chorób dziedzicznych np. osteopetrozy, hipoplazji chrząstek i włosów, wrodzonej małopłytkowości.

Co więcej, naukowcy pracują nad możliwością stosowania komórek macierzystych z zęba w wypełnieniach stomatologicznych. Zamiast klasycznej plomby dentysta mógłby zaproponować pacjentowi biomateriał z jego własnymi komórkami macierzystymi, które byłyby w stanie odbudować chorą tkankę zęba.

Już teraz w niektórych krajach (m.in. w Chinach) eksperymentalnie i z dużym powodzeniem stosuje się komórki macierzyste pozyskiwane z mleczaka w leczeniu zębów stałych u dzieci. Terapię z komórkami macierzystymi praktykuje się wtedy jako alternatywę dla apeksyfikacji, która często powoduje u dziecka trwałe odnerwienie zęba stałego i osłabienie jego korzeni, które stają się bardziej podatne na złamanie. Ponadto eksperymenty przeprowadzane na szczurach i myszach wskazują na bardzo obiecujący potencjał komórek macierzystych z zęba w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych (m.in. choroba Alzheimera, choroba Parkinsona), regeneracji neuronów po urazach rdzenia kręgowego czy po uszkodzeniu nerwu wzrokowego.

Najnowsze badania wykazują także, że komórki macierzyste z zęba mogą posiadać większy potencjał proliferacyjny od komórek pobranych ze szpiku (BM-MSC), dlatego w przyszłości mogą stanowić cenny zasób, ratujący życie dziecka i jego najbliższych.

Czy bankowanie komórek macierzystych zębów mlecznych ma sens?

Już teraz komórki macierzyste realnie wykorzystuje się w terapii wielu schorzeń, w których inne metody leczenia nie dają aż tak dobrych rezultatów. Duże znaczenie ma tutaj leczenie pacjenta jego własnymi komórkami, dzięki czemu terapia przebiega szybciej i z lepszym skutkiem, bez konieczności stosowania leków immunosupresyjnych (autologiczne przeszczepy własnych komórek nie są odrzucane przez organizm). Dlatego bankowanie komórek macierzystych to swojego rodzaju zabezpieczenie dla dziecka, na wypadek potencjalnej choroby wykrytej w przyszłości. 

Komórki macierzyste pozyskane z mleczaka mogą zostać wykorzystane w terapii najbliższej rodziny, gdyż zgodność tkankowa jest wtedy bardzo prawdopodobna.

Czy warto bankować komórki macierzyste? 

Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta – to tak, jak z ubezpieczeniem na życie, czy ubezpieczeniem od następstw nieszczęśliwych wypadków. Wiele osób rokrocznie je wykupuje z nadzieją, że jednak nic złego im się nie przytrafi. Czują się jednak bezpieczniej, spokojniej.

Czy bankowanie komórek macierzystych z zębów mlecznych ma sens? Tę decyzję rodzice wciąż muszą podjąć indywidualnie, po rozważeniu wszystkich ,,za i przeciw”.