Fizjologiczna asymetria — kiedy znika?
Od Około 3. miesiąca życia dziecko powinno zacząć przejawiać tzw. orientację środkolinijną, czyli:
- trzymanie główki prosto (zarówno w leżeniu na plecach, jak i na brzuchu — unoszenie główki w linii środkowej),
- łączenie rączek przed sobą, na klatce piersiowej, na brzuszku,
- wkładanie obu dłoni do buzi,
- symetryczne unoszenie kończyn górnych i dolnych (rączek i nóżek) bez preferencji stron,
- skupianie wzroku na linii środkowej ciała (np. na pokazywanej na wprost zabawce).
Podsumowując, kiedy znika asymetria fizjologiczna? U zdrowych dzieci objawy asymetrii zanikają samoistne najczęściej ok. 3-4 miesiąca życia. Jeśli tak się nie dzieje, może to świadczyć o objawach asymetrii patologicznej.
Objawy asymetrii u niemowlaka – tzw. ,,czerwone flagi” , które powinny niepokoić
Wbrew pozorom, u niemowląt nie zawsze łatwo jest rozpoznać granicę między fizjologią a zaburzeniem. Pewne objawy asymetrii u niemowlęcia – tzw. „czerwone flagi” – powinny jednak skłonić rodziców do niezwłocznej konsultacji z pediatrą i fizjoterapeutą dziecięcym. Najczęstsze objawy patologicznej asymetrii u niemowlaka (po 3.miesiącu życia) to m.in.:
🔹 główka stale zwrócona w tę samą stronę, niemożność obrotu w przeciwnym kierunku,
🔹 płacz lub dyskomfort podczas prób zmiany pozycji,
🔹 spłaszczenie głowy z jednej strony (np. potylica „ścięta” skośnie),
🔹 wyraźna asymetria ciała, dziecko stale wygina się w łuk, przypominający odwróconą literę “c”,
🔹 brak umiejętności leżenia na brzuszku, słaby podpór na przedramionach,
🔹 w późniejszych miesiącach: obraca się, pełza, podnosi i siada tylko przez jedną stronę,
🔹 asymetria twarzy – np. różnej wielkości oczy, policzki,
🔹 trudności z wodzeniem wzrokiem za zabawką, skupianiem uwagi,
🔹 słaba kontrola głowy i brak liniowości ciała przy podnoszeniu.
Czym grozi nieleczona asymetria u niemowląt? Lista potencjalnych konsekwencji
W pierwszym roku życia rozwój dziecka jest niezwykle intensywny, przez co nieleczona asymetria u niemowlaka niesie ze sobą konkretne zagrożenia:
- deformacje głowy – np. plagiocefalia (jednostronne spłaszczenie potylicy może być zarówno pierwotną przyczyną asymetrii, jak i jej konsekwencją),
- asymetria twarzy – dołącza do deformacji czaszki,
- opóźnienie rozwoju motorycznego – dziecko trudniej osiąga kamienie milowe (obrót, siadanie, raczkowanie),
- trwałe, nieprawidłowe wzorce ruchowe – np. asymetryczne czworakowanie,
- wady postawy w późniejszym wieku, w tym skolioza,
- potencjalny wpływ na funkcje orofacjalne (mówienie, połykanie, oddychanie).
Jak widać, nieleczona asymetria u niemowlaka może mieć bardzo poważne konsekwencje, dlatego tak ważna jest szybka diagnoza i wczesna interwencja.
Jak leczy się asymetrię u niemowlaka?
Nie istnieje uniwersalny „zestaw ćwiczeń na asymetrię u niemowlaka”. Każde dziecko potrzebuje indywidualnie dobranych działań, dlatego nie warto ufać poradom z forów internetowych – zamiast tego najlepiej udać się do specjalisty:
- Pediatra – pierwszy ekspert, który pomoże ocenić ogólny stan dziecka.
- Fizjoterapeuta dziecięcy – ekspert, który opracuje plan terapii, ale również oceni szczegółowo rozwój sensomotoryczny dziecka.
- W razie potrzeby – neurolog, ortopeda, okulista, laryngolog – jeśli asymetria może wynikać z zaburzeń sensorycznych.
Co może obejmować leczenie?
🔹 Postępowanie zachowawcze i pielęgnacyjne – podstawa terapii:
- zmienianie strony karmienia, noszenia, odkładania,
- częste zmiany pozycji w ciągu dnia,
- unikanie bujaków i leżaczków, które ograniczają ruch,
- układanie na twardych matach (nie miękkich materacach),
- zachęcanie do obracania głowy w mniej preferowaną stronę (np. przy pomocy zabawek, głosu),
- doświadczanie symetrii – np. przez układanie dziecka między udami rodzica.
🔹 Fizjoterapia – może obejmować elementy terapii manualnej, terapii neurorozwojowej (NDT Bobath, metoda Vojty), ćwiczenia na basenie, masaż.
🔹 Przy plagiocefalii oraz innych zniekształceniach czaszki po konsultacji z lekarzem stosuje się specjalistyczne poduszki medyczne, a w niektórych przypadkach korekcyjne kaski, (poduszkę może zalecić również fizjoterapeuta). Do pomiarów stopnia zniekształcenia czaszki używa się kraniometru.
🔹 Leczenie operacyjne – w przypadku zaawansowanych schorzeń (np. zaawansowany kręcz szyi, urazy nerwów np. splotu barkowego), które u niektórych dzieci są przyczyną asymetrii.
Już wiesz, czym grozi nieleczona asymetria u niemowlaka, dlatego gdy obserwujesz u dziecka niepokojące objawy, nie czekaj — udaj się do specjalisty.
Asymetria twarzy u niemowlaka – co oznacza i kiedy skonsultować się ze specjalistą?
Niektórzy rodzice zauważają, że buzia dziecka wygląda niesymetrycznie, np. jedno oko lub ucho wydaje się wyżej, a linia szczęki lekko jest przesunięta.
Jakie mogą być przyczyny asymetrii twarzy?
- deformacja czaszki (plagiocefalia ułożeniowa),
- wrodzony kręcz szyi,
- okołoporodowe uszkodzenie splotu ramiennego,
- zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego (OUN),
Objawy asymetrii twarzy mogą obejmować:
- uwypuklenie łuku jarzmowego i skroni po jednej stronie,
- przesunięcie wyrostka żuchwy,
- różnice w układzie oczu, nosa lub ust.
