ADHD u dziewczynek: objawy, proces diagnostyczny i leczenie
Czy Twoja córka wkłada ogromny wysiłek w naukę, a mimo to efekty uczenia się są umiarkowane? Bywa chaotyczna, roztargniona, sprawia wrażenie, jakby “bujała w obłokach”, a jednocześnie jest pełna emocjonalnej wrażliwości? Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) to jedno z częstych zaburzeń u dzieci. Choć kojarzy się głównie z chłopcami, coraz więcej badań pokazuje, że ADHD u dziewczynek to równie częsty problem, jednak zazwyczaj manifestuje się inaczej – bywa maskowane, przez co diagnoza ADHD u dziewczynek może być opóźniona, a bez odpowiedniego wsparcia mogą pojawić się wtórne trudności emocjonalne.
W artykule przyjrzymy się, jakie są najczęstsze objawy ADHD u dziewczynek (czym charakteryzuje się spektrum ADHD u dziewczynek), jak powinien wyglądać pogłębiony proces diagnozy i jakie są przykładowe testy badające obecność objawów ADHD, a także, na czym polega skuteczne leczenie ADHD, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb dziewczynek.
Dlaczego ADHD u dziewczynek wygląda inaczej?
Zaburzenie neurorozwojowe, jakim jest ADHD, może objawiać się inaczej u dziewczynek niż u chłopców. Zazwyczaj zaburzenie ADHD charakteryzuje się triadą objawów: deficytami uwagi, nadruchliwością i impulsywnością. U chłopców zwykle dominują impulsywność i zachowania eksternalizacyjne – głośne, widoczne, szybko zwracające uwagę otoczenia. Takie zachowania sprawiają, że rodzice szybciej decydują się na o przyśpieszenie procesu diagnozy, żeby wiedzieć, w jaki sposób pomóc dziecku.
Ekspert radzi
U dziewczynek natomiast częściej występuje podtyp z przewagą zaburzeń koncentracji uwagi (ang. predominantly inattentive type, ADHD-IA). W praktyce oznacza to trudności z planowaniem, organizacją i utrzymaniem skupienia, przy niewielkiej nadruchliwości. Dlatego, że spektrum ADHD u dziewczynek wygląda inaczej niż u chłopców, często bywa długo niezauważane i/lub błędnie diagnozowane.
W innym artykule przeczytasz więcej na temat ADHD.
Maskowanie objawów ADHD u dziewczynek: dlaczego diagnoza jest tak trudna?
Dziewczynki często uczą się „maskować” problemy – kontrolują swoje zachowanie, lepiej funkcjonują społecznie, przez co ich trudności są bagatelizowane. Zamiast kłopotów z zachowaniem, pojawiają się m.in. trudności w nauce, czy relacjach rówieśniczych, a także problemy psychologiczne, niepokojące uczucia: lęk, niska samoocena, następstwem może stać się także depresja.
To sprawia, że diagnoza ADHD u dziewczynek często następuje dopiero w momencie wystąpienia wtórnych trudności emocjonalnych.
ADHD u dziewczynek – objawy, które powinny zaniepokoić
Jak już wspominaliśmy, ADHD u dziewczynek rzadziej przejawia się nadmierną ruchliwością, a częściej subtelnymi sygnałami nieuwagi. Aby rozpocząć celowany proces diagnostyczny, objawy ADHD u dziewczynki muszą utrzymywać się co najmniej 6 miesięcy i znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie.
Nieuwaga i poczucie chaosu — objawy, które mogą sugerować występowanie u dziewczynki ADHD
Zwróć uwagę, jeśli Twoja córka:
- łatwo się rozprasza i nie kończy testów czy zadań, mimo że zna materiał,
- ma trudności z organizacją (np. bałagan w plecaku, na biurku, w pokoju),
- gubi przedmioty potrzebne do szkoły i codziennych obowiązków,
- unika zadań wymagających skupienia,
- ma kłopot ze zrozumieniem poleceń.
To sygnały, że problemem mogą być funkcje wykonawcze – element kluczowy w spektrum ADHD u dziewczynek.
Nadruchliwość i impulsywność – jak wyglądają u dziewczynek?
Choć to objawy ADHD mniej nasilone u dziewczynek, nadal są obecne. Często przybierają formę nadruchliwości werbalnej: gadatliwości, przerywania innym, impulsywnych odpowiedzi. Impulsywność emocjonalna prowadzi z kolei do:
🔹 trudności w relacjach rówieśniczych,
🔹 gwałtownych wybuchów złości,
🔹 zachowań agresywnych (u młodszych dzieci),
🔹 perfekcjonizmu jako formy kompensacji.
Ekspert radzi
Choć opisane wyżej objawy mogą towarzyszyć zaburzeniu ADHD u dziewczynek, nie zawsze są z nim związane. Podobne trudności potrafią utrzymywać się u dziecka nawet przez kilka miesięcy po ważnych zmianach życiowych — rozstaniu rodziców, pojawieniu się młodszego rodzeństwa, przeprowadzce czy śmierci kogoś bliskiego. Źródłem nietypowych zachowań dziecka bywa też funkcjonowanie w grupie rówieśniczej, nadmiar zadań szkolnych lub przeładowany grafik zajęć dodatkowych.
Jednak gdy cokolwiek w zachowaniu córki budzi Twój niepokój i podejrzewasz ADHD, porozmawiaj o tym z pedagogiem szkolnym lub psychologiem.
Spektrum ADHD u dziewczynek a współwystępowanie innych zaburzeń
ADHD u dziewczynek często łączy się z innymi trudnościami – depresją, zaburzeniami lękowymi, zaburzeniami odżywiania. Bywa też mylone z dysleksją czy dyskalkulią. Warto także zaznaczyć, że dzieci z ADHD mogą posiadać cechy dzieci ze spektrum autyzmu (ASD) i odwrotnie. W tym przypadku specjalista może przyjrzeć się, czy problemy ze skupieniem wynikają z nieuwagi typowej dla ADHD, czy istnieją także inne objawy całościowych zaburzeń rozwoju (np. większe trudności w relacjach interpersonalnych).
To pokazuje, jak szerokie i złożone może być spektrum ADHD u dziewczynek i jak trudny może być proces diagnostyczny.
Diagnoza ADHD u dziewczynek – jak wygląda proces?
Brak rozpoznania i odpowiedniego leczenia ADHD u dziewczynek grozi narastaniem trudności emocjonalnych i edukacyjnych. Dlatego proces diagnostyczny powinien być kompleksowy.
Kryteria diagnostyczne
Specjalista bierze pod uwagę m.in.:
- obecność określonej liczby objawów nieuwagi i/lub nadruchliwości,
- czas trwania objawów (utrzymywanie się przez co najmniej 6 miesięcy),
- początek objawów w wieku dziecięcym,
- występowanie objawów w różnych środowiskach (dom, szkoła),
- wykluczenie i/lub współwystępowanie innych zaburzeń.
Diagnoza ADHD u dziewczynek – testy i narzędzia
Proces diagnozy jest wieloetapowy. Obejmuje wywiady z rodzicami, obserwację w szkole, badania psychologiczne i neuropsychologiczne. Testy neuropsychologiczne, mierzące funkcje wykonawcze, które często są zaburzone w ADHD u dziewczynek, to m.in.:
🔹 Test Ciągłości Uwagi (Continuous Performance Test, CPT): Mierzy utrzymywanie uwagi i hamowanie zachowania (błędy nadreakcji).
🔹 Test Stroopa (The Stroop Interference Test): Ocenia zdolność do hamowania nawykowych odpowiedzi i utrzymywania koncentracji.
🔹 Test Sortowania Kart Wisconsin (WCST): Pomocny w ocenie pamięci operacyjnej i elastyczności poznawczej.
🔹 Test Porównywania Znanych Kształtów (MFFT): Mierzy wymiar impulsywności – refleksyjności, gdzie dzieci z ADHD uzyskują szybkie i niedokładne wyniki.
Dzięki takim narzędziom możliwa jest obiektywna ocena deficytów uwagi, impulsywności i funkcji wykonawczych.
Ekspert radzi
Wymienione powyżej testy stanowią jedynie przykłady narzędzi, które mogą być wykorzystane w diagnozie ADHD u dziewczynek. Warto jednak pamiętać, że to psycholog decyduje, jakie testy zostaną zastosowane w konkretnym przypadku – kierując się swoim doświadczeniem, obserwacjami oraz indywidualnymi potrzebami dziecka. Dlatego nie zawsze wszystkie opisane wyżej metody muszą znaleźć zastosowanie w diagnozie naszej pociechy – i jest to całkowicie naturalne. Zaufajmy specjaliście prowadzącemu proces diagnostyczny i nie wymagajmy, aby dany test został koniecznie uwzględniony.
Leczenie ADHD u dziewczynek – jak wygląda w praktyce?
Celem leczenia ADHD jest poprawa w funkcjonowaniu dziecka, jego samopoczuciu i eliminowanie wtórnych objawów zaburzenia. Wczesne rozpoznanie i podjęcie interwencji terapeutycznych znacznie poprawia codzienną jakość funkcjonowania. Leczenie ADHD u dziewczynek powinno obejmować kilka obszarów jednocześnie:
- terapię behawioralną lub poznawczo-behawioralną,
- psychoedukację dziecka i rodziców („to nie lenistwo, tylko trudność, z którą można sobie radzić”),
- wsparcie rodziców – nauka wzmacniania pozytywnych zachowań, organizacji i tworzenia rutyny.
- farmakoterapię (jeśli wskazana przez lekarza psychiatrę),
- aktywność fizyczną wspierającą regulację emocji
Pozytywna diagnoza ADHD u dziewczynek: Rola rodziców i środowiska
Podstawą leczenia ADHD w przypadku dzieci jest uwzględnienie w procesie wychowania trudności wynikających z towarzyszących dziecku objawów oraz uwzględnienie indywidualnych potrzeb dziecka. Należy pamiętać, że dziecko z problemami z uwagą, planowaniem i skupieniem potrzebuje zewnętrznego wsparcia i zrozumienia ze strony rodziców i nauczycieli:
🔹 Psychoedukacja dziecka:
Niezwykle ważne jest wyjaśnienie dziewczynce, że „Nie jesteś leniwa ani niechlujna — po prostu zmagasz się z trudnościami, z którymi wspólnie sobie poradzimy, przy wsparciu specjalistów”. Uświadamianie dziecku, że co prawda ma trudności, ale jest kochane takie, jakie jest, chroni poczucie własnej wartości, które u dziewcząt z ADHD często bywa zaniżone.
🔹 Organizacja i rutyna:
Ponieważ dziewczynki z ADHD często mają problemy z organizacją, potrzebują zewnętrznej pomocy. Przesadna rutyna i utarte schematy postępowania ułatwiają im funkcjonowanie i zapewniają poczucie bezpieczeństwa. Przykładowo, rodzic może wprowadzić instrukcję pakowania tornistra lub sprawdzanie odrobionych lekcji (jako pomoc, nie kontrola).
🔹 Wsparcie emocjonalne i wzmacnianie pozytywne:
Dziewczynka z przewagą nieuwagi stosunkowo rzadko może liczyć na pochwałę, ponieważ jej umiarkowane efekty pracy mogą być odbierane jako „normalne”. Rodzice muszą nauczyć się doszukiwać pozytywnych stron pracy dziecka i wzmacniać pozytywne zachowania za pomocą twierdzących informacji zwrotnych, co jest kluczowe wobec ryzyka niskiej samooceny.
🔹 Trening umiejętności:
Kluczowym elementem leczenia ADHD u dziewczynek jest nauka radzenia sobie z problemami z organizacją, labilnością emocjonalną, impulsywnością i konfliktami rówieśniczymi. Dziewczynki te muszą wypracować indywidualne strategie, np. natychmiastowe zapisywanie rzeczy do zrobienia.
🔹 Aktywność fizyczna:
Aktywność fizyczna jest pomocna w radzeniu sobie ze stresem, lękiem i impulsywnością u dzieci z nadpobudliwością psychoruchową.
Brak podjęcia odpowiedniego leczenia ADHD u dziewczynek może prowadzić do poważnych, wtórnych problemów zdrowia psychicznego, dlatego konieczny jest kontakt ze specjalistami – psychiatrą dziecięcym i psychologiem.
Jak wspierać córkę ze spektrum ADHD?
ADHD u dziewczynek często pozostaje niezauważone, choć jego konsekwencje potrafią być równie dotkliwe jak u chłopców.
Ekspert radzi
Subtelne objawy ADHD u dziewczynek mogą znacząco obciążać emocjonalnie i społecznie, dlatego tak ważne jest podjęcie procesu diagnostycznego wcześnie w rozwoju dziecka, aby zapobiegać pogłębianiu się zaburzenia. Kompleksowe leczenie ADHD u dziewczynek – prowadzone przez psychiatrę i psychologa, obejmujące terapię, psychoedukację i, jeśli to konieczne, farmakoterapię – realnie poprawia jakość życia dziecka i całej rodziny.
Świadomość, że spektrum ADHD u dziewczynek może wyglądać inaczej niż u chłopców, to pierwszy krok, by żadna dziewczynka nie pozostała „niewidzialna” w systemie diagnozy i wsparcia.
Bibliografia (dostępy do źródeł internetowych z dnia 06.10.2025):
- Horecka-Lewitowicz, A., Lewitowicz, P., Szpringer, M. (2011). ADHD – jeden z najczęstszych problemów wieku rozwojowego. Studia Medyczne, 21(1), 23–26. Link: https://studiamedyczne.ujk.edu.pl/doc/SM_21_net.pdf#page=23 (strony 23-26)
- Dziewczęce ADHD – lepiej maskowane, rzadziej rozpoznawane. Poradnie Centrum CBT. Link: https://cbt.pl/poradnie/dziewczece-adhd-lepiej-maskowane-rzadziej-rozpoznawane/
- Lipowska, M., Rasmus, A. (2013). Spektrum zaburzeń zachowania w obrazie ADHD. Czasopismo Psychologiczne, 19(1), 29-35.
- Wolańczyk, T., Kołakowski, A. (2005). Kwestionariusze do diagnozy ADHD i zaburzeń zachowania. https://www.studocu.com/pl/document/akademie-ekonomiczno-humanistyczna-w-warszawie/psychologia-psychoterapia/kwestionariusze-do-diagnozy-adhd-klucze-kodowania/50400215
- Świecarz, G. (2024). Wspieranie rozwoju dziewczynek z ADHD w edukacji wczesnoszkolnej: perspektywa nauczycieli i rodziców. Journal of Modern Science, 1(55). Link: https://www.jomswsge.com/pdf-185548-107596?filename=Supporting%20the.pdf
- ADHD, polemiki i badania, pod redakcją Wandy Baranowskiej. Wydawnictwo wyższej Szkoły Humanistycznej w Łodzi, Łódź 2029. Link: https://dspace.uni.lodz.pl/bitstream/handle/11089/5136/2009%20ADHD_Szczepanik.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- Agnieszka Słopień, Badania asocjacyjne genów kandydujących w zespole nadpobudliwości psychoruchowej i deficytu uwagi (ADHD) z wybranymi funkcjami poznawczymi, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2011. Link: https://www.wbc.poznan.pl/Content/249331/index.pdf
Konsultacja medyczna
