Atopowe zapalenie skóry: co wywołuje stan zapalny?

Atopowe zapalenie skóry (w skrócie AZS) to dziedziczna choroba zapalna, której objawy dotyczą zarówno dzieci jak i dorosłych. Znana jest także pod nazwą wyprysk atopowy lub egzema. Pierwsze symptomy atopowego zapalenia skóry u dzieci możemy zauważyć przez pierwsze 5 lat życia, a choroba może pojawić się nawet u niemowląt.  

Można powiedzieć, że AZS jest już chorobą cywilizacyjną — zachorowalność na atopowe zapalenie skóry jest największa w krajach wysoko rozwiniętych i stale rośnie. Szacuje się, że na AZS choruje nawet do 30% dzieci i 2-10% dorosłych. Skąd się bierze atopowe zapalenie skóry, czy można wskazać jego przyczyny?

Atopowe zapalenie skóry: przyczyny

Skąd się bierze atopowe zapalenie skóry? Przyczyny atopowego zapalenia skóry nie są do końca znane. Aktualnie uważa się, że istotną rolę odgrywają tu czynniki:

• genetyczne;
• autoimmunologiczne;
• środowiskowe.

Uwarunkowania genetyczne prowadzą do uszkodzenia bariery naskórkowej i rozwoju zapalenia, przez co skóra dziecka jest bardziej narażona na czynniki zewnętrzne i podrażnienia. Jest to spowodowane nadmierną utratą wody i zmniejszeniem zawartości lipidów w naskórku, przez które skóra jest bardziej podatna na czynniki drażniące, alergeny, bakterie i inne drobnoustroje, które z kolei nasilają stany zapalne skóry atopowej.

Atopowe zapalenie skóry przebiega z okresami zaostrzeń i remisji (wyciszenia objawów) przez kilka lat i w znacznej części przypadków ustępuje, gdy dziecko wchodzi w okres dojrzewania.

AZS: objawy u niemowląt i starszych dzieci

Głównymi objawami AZS są nasilony i uporczywy świąd oraz suchość i szorstkość skóry pozbawionej płaszcza hydrolipidowego.

Ciągłe swędzenie skóry zmusza dziecko do drapania się, co prowadzi do nasilenia stanu zapalnego i zakażeń bakteryjnych, głównie wywołanego przez bakterie gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus), czego efektem są zmiany skórne w postaci strupów i sączących zmian.

Atopowe zapalenie skóry: skąd się bierze zaostrzenie stanu zapalnego?

W przypadku atopowego zapalenia skóry, istotnym zagadnieniem jest to, skąd się bierze zaostrzenie stanu zapalnego? Jak zostało już wspomniane, oprócz bakterii, na zaostrzenie atopowego zapalenia skóry u dziecka wpływają także:

• grzyby;
• wirusy (zwłaszcza wirus opryszczki);
• alergeny kontaktowe (np. nikiel oraz niektóre składniki kosmetyków – zwłaszcza kompozycje zapachowe i konserwanty);
• czynniki drażniące (np. detergenty, płyny do płukania tkanin, wybielacze, wełna i tkaniny syntetyczne, zbyt obcisłe ubrania);
• zanieczyszczenia powietrza (smog, dym z papierosów, spaliny samochodowe, rozpuszczalniki organiczne);
• sytuacje stresowe;
• zmiany temperatury i wilgotności powietrza (wysoka temperatura i mała wilgotność powietrza są czynnikami niekorzystnymi);
• pocenie się.

Skąd jeszcze się bierze zaostrzenie atopowego zapalenia skóry: inne przyczyny

Do niedawna uważano, że czynnikami, które mogą powodować stany zapalne skóry u dziecka są także alergeny pokarmowe (m.in. mleko krowie, jaja, pszenica, soja, orzechy, cytrusy, czekolada) i alergeny wziewne (roztocza kurzu, pyłki roślin, naskórek i sierść zwierząt, zwłaszcza kotów), jednak obecnie ta teoria jest przez niektórych ekspertów uważana za kontrowersyjną.

Warto obserwować swoje dziecko i reagować, gdy zauważymy pierwsze objawy AZS na skórze. Dzięki temu będziecie wiedzieli, skąd się bierze zaostrzenie atopowego zapalenia skóry u waszego dziecka oraz na co uważać i czego unikać, by nie wywołać zaostrzenia stanu zapalnego skóry atopowej.