Układ moczowy dziecka: jak rozpoznać i leczyć zapalenie pęcherza?

Zakażenia układu moczowego, w tym zapalenie pęcherza u dzieci, to jedne z najczęstszych infekcji bakteryjnych. Dlatego niemal na każdym na forum internetowym o tematyce rodzicielskiej, pojawiają się pytania o zapalenie pęcherza u dziecka.

Z tego artykułu dowiesz się, jak wyglądają objawy zapalenia pęcherza u dziecka w pierwszym roku życia oraz jak zapalenie pęcherza przebiega u dziecka 3-letniego, 5-letniego i starszego. Podpowiadamy także, co podać na zapalenie pęcherza u dziecka. Jakie leki są zalecane, czy można stosować ibuprofen?

Przyczyny zapalenia pęcherza u dziecka, czyli kilka słów o zakażeniu dolnych dróg moczowych

Zakażenia układu moczowego (ZUM) stanowią drugą pod względem częstości, bakteryjną infekcję u dzieci, zaraz po zakażeniach układu oddechowego. Drogi moczowe powinny być jałowe, jednak gdy bakterie (najczęściej Escherichia coli, odpowiadająca za 80-90% przypadków ZUM u dzieci) przedostaną się powyżej zwieracza pęcherza moczowego, powodują zakażenie układu moczowego, m.in. zapalenie pęcherza u dziecka.

Zapalenie pęcherza u dziecka 3-letniego, ale także młodszego lub starszego, to inaczej zakażenie dolnych dróg moczowych, które obejmuje stan zapalny cewki moczowej oraz pęcherza moczowego. Jeśli w obrębie układu moczowego bakterie przemieszczą się jeszcze wyżej, mówimy o zakażeniu górnych dróg moczowych, które obejmuje nerki i zazwyczaj ma cięższy przebieg.

Objawy zapalenia pęcherza: u niemowlaka, dziecka 3-letniego i starszego

Objawy zapalenia pęcherza u niemowląt

Najczęściej jest to niepokój i płaczliwość, gorączka, zmiana barwy i zapachu moczu, utrata apetytu, niekiedy biegunka i wymioty. Na forum specjaliści podkreślają, że ze względu na nieswoistość objawów, zapalenie pęcherza u tak małych dzieci stwarza trudności diagnostyczne.

Dlatego, jeśli u dziecka do 2. roku życia jedynym, obserwowanym objawem jest gorączka powyżej 38°C, utrzymująca się powyżej 48 h, zawsze należy wykluczyć ZUM. W tym celu zaleca się wykonanie badania moczu z posiewem.

Objawy zapalenia pęcherza u dzieci 3-letnich i 5-letnich:

Starsze dzieci prezentują tzw. objawy dyzuryczne, czyli zgłaszają ból/pieczenie podczas oddawania moczu, parcie na pęcherz, ból w podbrzuszu, moczenie bezwiedne, częste oddawanie małych ilości moczu. Objawy zapalenia pęcherza u dziecka 3-letniego i 5-letniego, mogą także obejmować m.in.: zmianę zabarwienia i zapachu moczu, pogorszenie samopoczucia, gorączkę.

Na forum lekarze przyznają, że diagnostyka objawów zapalenia pęcherza u dzieci 5-letnich i starszych jest o tyle łatwiejsza, że potrafią one komunikować odczuwane dolegliwości.

Na forum rodzice pytają: jak lekarz rozpoznaje zapalenie pęcherza u niemowlaka, u dziecka 3-letniego lub starszego?

Przy występujących objawach ZUM, w tym objawach zapalenia pęcherza u dziecka, lekarz zbiera od rodziców wywiad, bada maluszka oraz zleca dodatkową diagnostykę, m.in.: wykonanie badania moczu ogólnego i z posiewem (bakteriologiczne).

W diagnostyce i wdrożeniu odpowiedniego leczenia kluczowe jest właściwe pobranie próbki moczu na posiew. O tym, jak prawidłowo pobrać od dziecka mocz do badania, więcej pisaliśmy w tym artykule: Badanie moczu u małego dziecka: jak pobrać mocz niemowlakowi?

Na forum lekarze podkreślają, że ważne jest pobranie moczu jeszcze przed rozpoczęciem antybiotykoterapii.

O konieczności przeprowadzenia dodatkowych badań diagnostycznych (m.in. testy paskowe z moczu, USG nerek) decyduje lekarz, biorąc pod uwagę stan zdrowia dziecka.

Co podać na zapalenie pęcherza u dziecka: jakie leki zapisuje lekarz? Czy można podać ibuprofen?

Jakie leki stosuje się na zapalenie pęcherza u dziecka? Dzieciom podaje się antybiotyki takie jak m.in.:

• penicyliny;
• cefalosporyny;
• trimetoprim;
• pochodne nitrofuranu.

Co podać na zapalenie pęcherza u malutkich dzieci?

Niemowlęta poniżej 3-6 miesięcy oraz dzieci z ciężkim przebiegiem choroby najczęściej wymagają antybiotykoterapii dożylnej, co często wiąże się z koniecznością hospitalizacji. U starszych niemowląt oraz przy zapaleniu pęcherza u dzieci 3-letnich i starszych, przy dobrym stanie ogólnym pacjenta najczęściej stosuje się antybiotyki doustne. W przypadku zapalenia pęcherza o tym, jakie leki podać niemowlęciu, czy dziecku 5-letniemu, decyzję zawsze podejmuje lekarz. 

Skoro już wiemy, jakie leki stosuje się na zapalenie pęcherza u dzieci, przejdźmy do czasu trwania terapii. Przy zapaleniu pęcherza u dziecka, antybiotykoterapia trwa zazwyczaj od 3 do 5 dni. Dla skuteczności leczenia kluczowe jest podanie dziecku całej, zalecanej przez lekarza serii antybiotykoterapii, bez jej przerywania, czy pomijania dawek antybiotyku. Rodzice bardzo często pytają na forum, co podać na zapalenie pęcherza u dziecka, czy można stosować ibuprofen?

Na ból i gorączkę, u dzieci powyżej 3 m.ż. można zastosować ibuprofen. W przypadku zapalenia pęcherza u dziecka ibuprofen nie leczy jednak przyczyny infekcji, dlatego nie powinien być podawany zamiast antybiotyku, ale doraźne, w formie leczenia objawowego. Warto pamiętać, że przed podaniem jakichkolwiek leków, w tym ibuprofenu na zapalenie pęcherza u dziecka, warto skonsultować się z pediatrą.

Nawracające zapalenia pęcherza u dziecka: czy są niebezpieczne? Jak zapobiegać ZUM u dzieci?

Nawracające zapalenia pęcherza u dzieci mogą stanowić poważny problem zdrowotny. Według wytycznych Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej, za nawrotowe ZUM uważa się:

• minimum 2 infekcje w obrębie górnych dróg moczowych,
• minimum 3 infekcje w dolnych drogach moczowych (nawracające zapalenie pęcherza u dziecka)
• 1 infekcja w obrębie górnych dróg moczowych oraz min. 1 infekcja w dolnych drogach moczowych.

Nawroty choroby mogą przyczyniać się do powstawania blizn pozapalnych w miąższu nerek, co z kolei zwiększa ryzyko przewlekłej niewydolności nerek.

Nawracające zapalenia pęcherza u dziecka: profilaktyka

Aby skutecznie zapobiegać nawracającym zapaleniom pęcherza u dzieci, warto dbać m.in.:

• o prawidłową higienę okolic intymnych dziecka (w tym podmywanie i podcieranie okolic krocza w kierunku od przodu do tyłu);
• o prawidłowe nawodnienie organizmu dziecka;
• gdy dziecko nosi pieluszki, często zmieniać je na czyste;
• uczyć dziecko właściwych nawyków higienicznych podczas korzystania z toalety.

Co podać na nawracające zapalenie pęcherza u dziecka — profilaktyka przeciwbakteryjna przy nawracających zapaleniach pęcherza u dziecka nie powinna być stosowana rutynowo, ale wyłącznie w uzasadnionych przypadkach, na zlecenie lekarza.