Czym jest sapka u noworodka czy niemowlęcia i skąd się bierze? Jakie objawy daje sapka niemowlęca i co można na nią poradzić? Czy przedłużająca się sapka u niemowląt może być powodem do obaw? Kiedy sapka niemowlęca stanowi przeciwwskazanie do szczepienia malucha? Przeczytaj odpowiedzi i wskazówki eksperta.
Sapka u noworodka i niemowlęcia to objaw zatkanego noska – jego niedrożność utrudnia maluszkowi oddychanie. Najczęściej przyczyną sapki niemowlęcej jest stan zapalny, powodujący obrzęk błony śluzowej nosa oraz nadmierne wydzielanie i zaleganie gęstej wydzieliny w przewodach nosowych. Sytuację zazwyczaj pogarsza oddychanie suchym powietrzem w niewietrzonych pomieszczeniach z włączonym centralnym ogrzewaniem.
Sapka niemowlęca: przyczyny i objawy
Do rozwoju stanu zapalnego w obrębie śluzówki nosa może dojść:
- pod wpływem działania czynników infekcyjnych (głównie wirusów),
- na skutek oddziaływania fizycznych czynników drażniących (dym tytoniowy) lub
- w wyniku reakcji zapalnej o podłożu alergicznym.
Niekiedy czynnikiem drażniącym bywa też treść pokarmowa. Najczęściej taka sytuacja ma miejsce:
- w przebiegu patologicznego refluksu żołądkowo-przełykowego,
- u dzieci z wadami w obrębie gardła i podniebienia miękkiego (u tych maluchów obserwuje się zwykle obfite ulewanie treścią pokarmową).
Bardzo rzadko przedłużająca się sapka stanowi objaw poważnej patologii (zwężenie nozdrzy tylnych, wady wrodzone linii środkowej nosa, takie jak torbiel skórzasta, przepuklina oponowo-mózgowa, glejak).
Wyjątkowo może zdarzyć się, że przyczyną infekcyjną kataru u noworodka i niemowlęcia jest… kiła wrodzona. Wtedy katar stwierdza się u dziecka wraz z plamisto-grudkową wysypką oraz z powiększoną wątrobą, śledzioną i węzłami chłonnymi. Maluch musi być wówczas leczony w szpitalu.
Inną, o wiele częstszą przyczyną obrzęku błony śluzowej nosa i sapki jest alergia – u małych dzieci jest to najczęściej alergia pokarmowa, np. na białko mleka krowiego. Zazwyczaj u malucha występują również inne objawy alergii. U takich pacjentów podstawą leczenia jest wyeliminowanie uczulającego pokarmu (dieta eliminacyjna – efekty modyfikacji można zaobserwować po ok. 2-4 tygodniach). Bywa jednak, że mamy do czynienia z lokalnym alergicznym nieżytem nosa (ANN). Za objawy odpowiada miejscowa produkcja IgE i nie stwierdza się wykładników systemowej atopii, co utrudnia rozpoznanie (stwierdzane nawet u 25% pacjentów).
Sapka u noworodka i niemowlęcia powoduje, że wdychając powietrze maluch może wydawać świszczące lub chrapliwe dźwięki.
Sapka u niemowląt: jak pomóc?
Czy można sapce zaradzić? Oczywiście że tak, ale nie jest to takie proste. W przypadku infekcji kataralnych, rozprzestrzeniających się drogą kropelkową, najlepszym sposobem jest:
- unikanie przebywania maluszka z innymi dziećmi i osobami przeziębionymi w zamkniętych pomieszczeniach,
- częste wietrzenie mieszkania,
- dbanie o odpowiednie nawilżenie powietrza oddechowego.
Obowiązuje absolutny zakaz palenia papierosów w otoczeniu dziecka. Bardzo ważne jest prawidłowe nawodnienie organizmu oraz samego noska, np. poprzez zakroplenie kilku kropli soli fizjologicznej lub użycie specjalnego roztworu wody morskiej w aerozolu. Pozostawienie obu preparatów w lodówce oraz ich schłodzenie dodatkowo ułatwi obkurczenie się naczyń błony śluzowej i zmniejszy jej obrzęk. U starszych dzieci korzystne jest zastosowanie leków obkurczających naczynia błony śluzowej. Są to najczęściej preparaty o działaniu miejscowym do stosowania w postaci kropli do nosa lub w rozpylaczach donosowych. Ułatwiają zasypianie, spanie i karmienie, ale nie można ich stosować zbyt długo (do 3-4 dni) i należy starać się używać maksymalnie rzadko w ciągu doby.
