Psycholog czy psychiatra: kiedy i gdzie szukać pomocy dla nastolatka?

25 listopada 2022

Myśl o wizycie dziecka u psychologa czy psychiatry pojawia się w trakcie szukania sposobu, m.in. na poradzenie sobie z trudnymi emocjami, obniżonym nastrojem, problemami w nauce lub zauważalnymi zaburzeniami rozwoju. W jakich sytuacjach warto udać się do psychologa, a w jakich do psychiatry? Jakie są różnice mi między psychologiem a psychiatrą? Jaka powinna być kolejność? Najpierw psycholog, czy psychiatra

Zdezorientowani rodzice mogą zastanawiać się nad wieloma z wyżej wymienionych kwestii. Ich  lęk jest oczywiście zrozumiały. Jednak warto pamiętać, że chęć poprawy sytuacji, zaradzenia pojawiającym się problemom są korzystne dla dziecka. Konsultację u psychologa, czy psychiatry można potraktować jak wizytę u stomatologa, który wie jak wyleczyć chory ząb lub pediatry, gdy dziecko ma temperaturę. W jakich zatem sytuacjach warto udać się do specjalistów?

Psycholog czy psychiatra? Gdzie szukać pomocy?

W rozważaniach nad wyborem specjalistów warto wziąć pod uwagę, że wizyta u psychologa, czy psychiatry nie w każdym przypadku oznacza, że dziecko będzie musiało podjąć długotrwałą terapię. Zdarza się, że problem rozwiązuje pojedyncza konsultacja ze specjalistą (spotkanie z rodzicami i dzieckiem). Dodatkowo częstym powodem odwlekania wizyty jest mylne przekonanie, że pójście z dzieckiem do psychologa lub psychiatry, sprawi, że rodzice będą gorsi od innych rodziców.

Wiele osób, zamiast brać pod uwagę wyłącznie dobro, które przynoszą dziecku, podejmując próbę znalezienia rozwiązania pojawiających się problemów, uważa, że jest to porażka rodzicielska, burząca obraz rodziców radzących sobie, a nawet idealnych.

W jakich sytuacjach konieczna jest wizyta u psychiatry?

Psychiatra dziecięcy zajmuje się diagnozą i leczeniem zaburzeń oraz chorób psychicznych pojawiających się u najmłodszych pacjentów.

Joanna Pruban

Psycholog, Pedagog oraz Specjalista psychoonkologii, Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Dzieci intensywnie się rozwijają od pierwszych chwil życia i reagują na bodźce docierające do nich od innych osób i całego świata zewnętrznego, ale nie zawsze są w stanie prawidłowo je odczytywać i adekwatnie odpowiadać na nie. W konsekwencji ma to decydujący wpływ na codzienne funkcjonowanie, kondycję psychiczną, zaburzenia lękowe czy upośledzenie zachowań społecznych u dzieci i nastolatków. Zwlekanie z wizytą u specjalisty może prowadzić do pogłębiania się stanu depresyjnego oraz zmian osobowościowych, które w dalszym rozwoju będą rzutowały na trudności w dorosłym życiu. 

Najpierw psycholog, czy psychiatra?

Jakie sytuacje powinny zwracać uwagę i być sygnałem, aby poszukać pomocy u psychiatry dziecięcego?

  • trudności w relacjach, komunikacji z rówieśnikami i dorosłymi,
  • stany lękowe, wycofanie, apatia, długotrwale obniżony nastrój,
  • brak prawidłowych reakcji na określone normy zachowań, brak reakcji na specyficzne bodźce
  • nieposłuszeństwo, agresja słowna i fizyczna,
  • problemy z koncentracją i nauką.

W ostatnich latach rozwinęła się tendencja do korzystania z wiedzy i pomocy specjalistów, coraz więcej osób korzysta z pomocy psychologów i psychoterapeutów. Wizyta u psychiatry również przestaje być powodem do ukrywania się z tym faktem, wstydu czy niepokojem, jeśli ktokolwiek o niej będzie wiedział.

Psycholog vs psychiatra: kiedy jeszcze szukać pomocy u psychiatry?

Joanna Pruban

Psycholog, Pedagog oraz Specjalista psychoonkologii, Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Zgłosić się do psychiatry warto z dzieckiem, u którego podejrzewa się choroby ze spektrum autyzmu, ADHD, zespołu Aspergera, zaburzeń zachowania oraz zaburzeń lękowych. Oczywiście niewielu rodziców będzie odnosiło zachowania dziecka do konkretnych zaburzeń, przecież nie każdy dysponuje wiedzą na ten temat. Natomiast skłonić do refleksji mogą niezrozumiałe dla rodziców postawy dziecka lub nagła zmiana w zachowaniu, np. nasilony lęk, zachowania agresywne, zaprzestanie mówienia, wycofanie z kontaktów, brak chęci na jakąkolwiek aktywność, częste zaburzenia nastroju. To tylko niektóre symptomy, zachowania, które mogą świadczyć o zaburzonym rozwoju sfery psychicznej.

Przychodzi potrzeba konsultacji ze specjalistą, ponieważ piętrzący się stres i presja, którą nakładają rodzice sami na siebie, a także społeczne i rodzinne otoczenie, które czasem nie zauważa problemu, pomija a nawet ignoruje. Co więcej, rodzi się coraz większa świadomość tego, że zdrowie psychiczne jest równie ważne, jak zdrowa kondycja fizyczna i potrzeba troski i uwagi skupionej na sferze psychicznej.

Mimo pędu świata dorośli zaprzątnięci swoimi problemami, powinni pamiętać także o najmłodszych. Współczesne czasy nie należą do najłatwiejszych – wszystko, co dzieje się na Świecie, rzuca cień na odczucia, myśli funkcjonowanie dzieci. One także przeżywają własne trudności, z którymi często nie potrafią poradzić sobie same, ale też milczą na ich temat, zamykając się wyłącznie w swoim wewnętrznym świecie.

Depresja: najpierw psycholog czy psychiatra?

Praca z psychologiem, zmiana podejścia wychowawczego rodziców czy wskazanie na konieczność psychoterapii, lub terapii rodzinnej nie zawsze wystarczą, by uporać się z dziecięcymi problemami. Niektóre zaburzenia, trudności wymagają leczenia farmakologicznego. Należą do nich zaburzenia nastroju (nerwica, depresja), zaburzenia odżywiania czy zaburzenia uwagi. W niektórych sytuacjach konieczna jest także hospitalizacja. W takim przypadku  należy odwiedzić psychiatrę dziecięcego. Lekarz dokona diagnozy dziecka i pokieruje dalszym leczeniem. W tej chwili nasuwa się pytanie – kto leczy depresję – psycholog czy psychiatra?

Depresja z reguły leczona jest dwutorowo – u psychiatry i psychologa. W przypadku pojawiania się pierwszych objawów depresji należy dość szybko skierować się po poradę i diagnozę do psychiatry, czy psychologa. Jeśli pierwszym kontaktem będzie wizyta u psychologa, to on zadecyduje, czy stan pacjenta wymaga skierowania do psychiatry.

Joanna Pruban

Psycholog, Pedagog oraz Specjalista psychoonkologii, Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Do psychiatry dziecięcego nie trzeba mieć skierowania. Dotyczy to gabinetów prywatnych i placówek działających na umowie z NFZ. Psychiatra zaś może wystawić skierowanie do specjalistycznego ośrodka leczenia zaburzeń psychicznych. Oprócz tego psychiatra może zasugerować rodzicom dziecka psychoterapię lub konsultację psychologa dziecięcego i w takiej sytuacji wymagany jest dokument wystawiony przez psychiatrę prowadzącego leczenie dziecka. Jeśli problem jest zdiagnozowany, korzystna byłaby terapia połączona w pracy obydwu specjalistów – psychiatry i psychoterapeuty lub psychologa. Decyzję o takim działaniu podejmuje jednak lekarz biorąc pod uwagę diagnozę i określone problemy, z którymi boryka się dziecko.

Kiedy iść z dzieckiem do psychologa dziecięcego?

W przypadku małych, intensywnie rozwijających się dzieci, gdzie ciągle dostrzec można niesamowite skoki rozwojowe dużo łatwiej wychwycić problematyczne zachowania. Spędzając z dzieckiem większość czasu, rodzic jest w stanie zauważyć, jak szybko przebiega jego rozwój i ocenić, czy dziecko odpowiada na komunikaty, polecenia, próby kontaktu.

Kiedy zaistnieją sygnały, które ewidentnie zwracają uwagę, ale wnoszą niepokój, a także pojawiły się nagle i trwają jakiś nieprzerwany czas, warto wybrać się do psychologa dziecięcego.

Konsultowanie przedszkolaka u psychologa powinno mieć miejsce, gdy dziecko ma objawy, których żadne badania ani konsultacje lekarskie nie są w stanie wyjaśnić. Mogą należeć do nich:

  • zaburzenia snu,
  • wtórne moczenie nocne,
  • zaburzenia łaknienia,
  • różnego rodzaju wysypki i alergie.

Innym powodem, który powinien zasugerować konsultacje psychologiczną mogą być zmiany zachowania wynikające z przeżyć i doświadczeń, które powodują u dziecka trudności – zmiana przedszkola, pojawienie się rodzeństwa, przeprowadzka do innego miasta, domu. Sygnałami są także trudności z budowaniem relacji z rówieśnikami, nadmierna chęć do bycia samemu, odosobnienie, agresja wobec bliskich i rówieśników, silne lęki separacyjne.Specjalista najlepiej oceni, czy obawa o dziecko jest uzasadniona, czy może nie ma powodów do niepokoju.

Psycholog czy psychiatra: różnice w postępowaniu ze starszym dzieckiem

W przypadku starszego dziecka, nastolatków, sprawa z jednej strony jest trudniejsza, z drugiej łatwiejsza.

Trudnością jest nieobecność dziecka, znacznie więcej czasu spędza ono bez rodziców, którzy nie są w stanie zaobserwować wielu pojawiających się problemów, bądź sygnałów mówiących o problemie. Pomocne informacje mogą w takich sytuacjach wypłynąć od wychowawców przedszkolnych  i nauczycieli w szkole, którzy obserwując dziecko w grupie rówieśniczej, podczas pracy i zabawy, często widzą więcej od nas.

Korzyść natomiast polega na możliwości porozmawiania z dzieckiem i dopytania się o jego sprawy, problemy, potrzeby i odczucia. Taką rozmowę trzeba przeprowadzić możliwie delikatnie, z empatią i zrozumieniem dla dziecka, z akceptacją i zrozumieniem, tworząc poczucie bezpieczeństwa. Oprócz pomocy dotyczącej wsparcia w problemach rozwojowych i trudnościach w kontaktach społecznych, psycholog dziecięcy może ułatwić dziecku przejście przez trudne życiowe doświadczenia.

Joanna Pruban

Psycholog, Pedagog oraz Specjalista psychoonkologii, Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Pomoc psychologa dziecięcego jest konieczna, w sytuacji, gdy dziecko doświadcza trudnych traumatycznych przeżyć – rozwodu rodziców lub śmierci bliskiej osoby. Czymś neutralizującym może być osoba z zewnątrz – niezwiązana z sytuacją, obiektywna i nastawiona na wsłuchanie się w temat.

Psycholog vs psychiatra

Z uwagi na podobne brzmienie nazw tych dwóch profesji, czasem zastanawiamy się się, jaka jest różnica między psychologiem a psychiatrą? Należy pamiętać, że zawody te nie są tożsame. Psycholog a psychiatra to dwie oddzielne profesje z różnym zakresem obowiązków. Jakie są między nimi różnice?

Psycholog vs psychiatra – różnice:

Psychiatra posiada wykształcenie medyczne, jak każdy dyplomowany lekarz oraz specjalizację w zakresie psychiatrii. Natomiast psycholog nie wykonuje zawodu lekarza, jest po skończonych studiach magisterskich na kierunku psychologia, następnie może swoje zainteresowania zawodowe rozwijać w różnych specjalnościach lub w szkole psychoterapii.

Kto leczy depresję: psycholog czy psychiatra?

Jeśli chodzi o odpowiedź na pytanie: kto leczy depresję – psycholog, czy psychiatra – można powiedzieć, że w temacie depresji najlepszym rozwiązaniem jest współdziałanie obydwu specjalistów.

Psychiatra formułuje diagnozę, rozpoznaje depresję i ordynuje leczenie farmakologiczne, natomiast psycholog – poza rozpoznaniem depresji, zajmuje się analizą uwarunkowań biologiczno-psychospołecznych zaburzenia. Psycholog, oprócz leczenia farmakologicznego może sugerować psychoterapię, dla zwiększenia efektywności leczenia.

Najpierw psycholog czy psychiatra? Gdzie udać się z dzieckiem?

Jeśli rodzic widzi, że dziecko czuje się źle, to nie jest istotne do kogo najpierw zwróci się o pomoc do psychologa, czy do psychiatry. Najważniejsze, żeby zrobić pierwszy krok – podjąć decyzję i skonsultować stan dziecka ze specjalistą.

Bardzo często psychiatrzy, mimo leczenia farmakologicznego rekomendują podjęcie psychoterapii i odwrotnie, psycholog czasem zaleca konsultację psychiatryczną. W kwestii psycholog vs psychiatra, to właśnie współpraca specjalistów służy dobru dziecka. Dzięki niej można rzetelnie ocenić jego stan,określić możliwości pomocy, terapeutycznego działania. Wspieranie się w pracy obu specjalistów jest bardzo wskazane.

Autor

Joanna Pruban

Psycholog, Pedagog oraz Specjalista psychoonkologii, Klinika Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży, Instytut Matki i Dziecka

Dofinansowanie UE
Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję