Kiedy leczenie dietą zawodzi: wszystko co musisz wiedzieć o insulinie w cukrzycy ciążowej

29 września 2022

Cukrzyca ciążowa, insulina, ciąża i poród – wszystkie te pojęcia na raz mogą lekko przytłoczyć. Szczególnie, że nie martwimy się teraz jedynie o siebie, ale też o maleństwo które rozwija się w naszym organizmie. W głowie może pojawiać się wiele pytań – czy insulina w ciąży szkodzi dziecku, jakie są skutki uboczne leczenia, kiedy zastosować insulinę a kiedy tabletki?

Insulina w ciąży: kiedy?

Leczenie insuliną w ciąży wprowadza się wtedy, gdy pomimo zastosowanej diety i aktywności fizycznej poziomy cukrów we krwi przekraczają zalecane normy. A więc cukier na czczo jest powyżej 90 mg/dl, i/lub 1h po posiłku powyżej 140 mg/dl. Jeśli takie przekroczenie pojawi się jednorazowo, bo np.: zjadłaś coś ,,zakazanego”, to nie jest to powód do niepokoju. Ważne, aby zapamiętać swój błąd i więcej go nie powtarzać.

Jeśli jednak cukier na czczo przez następujące po sobie dwa dni jest powyżej 90 mg/dl lub cukier po posiłku, po którym wcześniej było w porządku jest wysoki, czyli powyżej 140 mg/dl to powinnaś skontaktować się ze swoim lekarzem diabetologiem w celu zmiany metody leczenia.  Jeśli czujesz, że naprawdę robisz wszystko, dbasz o dietę, przestrzegasz zaleceń lekarza, a cukry i tak są wysokie, to jedynym wyjściem w tej sytuacji jest wprowadzenie leczenia insuliną w ciąży.

Cukrzyca ciążowa: leczenie insuliną a ciąża i poród

Insulina w ciąży ma Ci pomóc utrzymać Twoje cukry na prawidłowym poziomie. Dzięki niej nie narazisz płodu na niepożądane skutki wysokiego cukru w ciąży. Zapytasz pewnie, czy insulina w ciąży może zaszkodzić dziecku?

Joanna Płoska

Edukator cukrzycy, Certyfikowany trener osobistej pompy insulinowej, Pielęgniarka diabetologiczna w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Insulina to lek. Jest w pełni bezpieczna i w żaden sposób nie szkodzi dziecku. Wręcz mu pomaga zdrowo się rozwijać. Uzyskanie prawidłowych wartości cukru w ciąży chroni Twoje dziecko przed powikłaniami i daje mu mocne podstawy do dalszego prawidłowego rozwoju. Im szybciej ją wprowadzisz do swojego leczenia, tym lepiej! Niezastosowanie insuliny, w przypadku istniejących wskazań do leczenia insuliną w ciąży może doprowadzić do powstania poważnych powikłań. 

Insulina w ciąży: leczenie

Dowiadując się o konieczności leczenia cukrzycy ciążowej, możesz się zastanawiać kiedy lekarz zaleci Ci insulinę, a kiedy przepisze tabletki? Niestety insulina w ciąży podawana jest jedynie w postaci podskórnych zastrzyków, które będziesz musiała podawać sama w domu. Wprowadzenie leczenia insuliną w ciąży będzie też wymagało bardziej intensywnej kontroli cukru, czyli dodatkowo przed posiłkami i w nocy. O częstotliwości pomiarów poinformuje Cię lekarz diabetolog. Otrzymasz też być może dodatkowe zalecenia dietetyczne. To działanie ma na celu ustalenie optymalnej dawki insuliny dla Ciebie.

U każdej kobiety z cukrzycą ciążową ta dawka jest inna i jest ona dobierana indywidualnie. Jeśli rozmawiasz z kobietami w ciąży, czekając w kolejce do diabetologa i słyszysz, że ich dawki insulin są dużo mniejsze niż Twoje, lub czytasz o cukrzycy ciążowej i przyjmowanych przez ciężarne dawkach insuliny na forum,to nie powinno wzbudzać w Tobie powodów do niepokoju, jeśli Twoje dawki insuliny są większe.

Każda z nas jest inna, każda cukrzyca ciążowa jest inna i dawki insulin w cukrzycy ciążowej też będą różne. To jest całkowicie normalne.

Automatyczny wstrzykiwacz do podawania insuliny (pen) w ciąży otrzymasz w poradni diabetologicznej. Po wizycie u lekarza, jeśli zostanie włączona insulina, zostaniesz przeszkolona jak wykonywać zastrzyki. W aptece będziesz musiała dokupić dodatkowo insulinę i igły. Igły w nakłuwaczu są tak cienkie, że prawie nie poczujesz nakłucia. Nie bój się zastrzyku! Przekonasz się o tym, że faktycznie nie ma czego się bać sama robiąc sama pierwszy zastrzyk.

Joanna Płoska

Edukator cukrzycy, Certyfikowany trener osobistej pompy insulinowej, Pielęgniarka diabetologiczna w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Często pacjentki w momencie włączenia insuliny w leczeniu z cukrzycą ciążową czują strach. Nic dziwnego – jest to dla nich duża zmiana.  Ale spokojnie, jeśli poznasz zasady podawania insuliny w ciąży, to sama zobaczysz, że to nic trudnego. Insulina w ciąży to nie Twoja ,,porażka”, musisz uświadomić sobie, że jest ona Tobie i Twojemu dziecku potrzebna i nie ma tutaj żadnej Twojej winy, jeśli jest niezbędna.

Cukrzyca ciążowa a insulina: czyli poszukiwania wiedzy z forum

Pierwszym miejscem, gdzie kobiety z cukrzycą ciążową szukają odpowiedzi na pytania o insulinę w cukrzycy ciążowej jest forum. Pamiętaj tylko o tym, że forum jest miejscem, gdzie kobiety dzielą się swoimi doświadczeniami. Nie zawsze jednak informacje tam zawarte są prawidłowe.

Jedynym rzetelnym źródłem informacji na temat leczenia insuliną w ciąży, nie powinno być forum, a Twój lekarz diabetolog lub pielęgniarka, dietetyk w poradni diabetologicznej. Nie wprowadzaj więc w swoje życie z cukrzycą ciążową i insuliną zaleceń ujętych na forum, bez wcześniejszego skonsultowania ich z wyżej wymienionymi osobami.

Insulina w ciąży: zasady

Pamiętaj o podstawowych zasadach podawania insuliny w ciąży:

  • Przed nakłuciem umyj ręce! Miejsca wstrzyknięcia nie dezynfekuj, skóra ma być czysta.
  • Insulinę długodziałającą podajesz w udo lub pośladek (stąd wchłania się ona wolniej), codziennie o tej samej porze dnia (najlepiej wieczorem, przed snem, zwykle około 21:00-22:00).

Insulinę szybkodziałającą podajesz bezpośrednio przed posiłkiem w brzuch lub ramię (około 10-15min przed posiłkiem).

Joanna Płoska

Edukator cukrzycy, Certyfikowany trener osobistej pompy insulinowej, Pielęgniarka diabetologiczna w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Wstrzyknięcia insuliny w brzuch nie szkodzą dziecku! Igły do podawania insuliny są bardzo krótkie! Zaawansowana ciąża i powiększający się brzuch nie są przeciwwskazaniem do podawania zastrzyków insuliny w brzuch, choć wykonanie nakłucia w napiętą skórę może wywołać większy dyskomfort, stres czy ból. Kobiety w ciąży chore na cukrzycę, które kontynuują wstrzykiwanie insuliny w brzuch, powinny dokonywać wstrzyknięć przy uniesionym fałdzie skórnym. W ostatnim trymestrze należy unikać miejsc w pobliżu pępka, chociaż nadal można nakłuwać na obrzeżach brzucha przy uniesionym fałdzie skórnym.

  • Insuliny długodziałające są mętne, co oznacza, że musisz je wymieszać przed podaniem.
  • Ważne, abyś pamiętała o zmianie miejsc wstrzyknięć insuliny w ciąży, nie wstrzykuj jej cały czas w to samo miejsce.
  • Wybierz igły krótkie, preferowane 4, 5 lub 6 mm. Zmieniaj też za każdym razem igłę w penie.
  • Po wstrzyknięciu insuliny odczekaj 10-15 sekund z igłą w ciele, aby cała insulina się wchłonęła.
  • Peny z insuliną trzymaj w temperaturze pokojowej. Pamiętaj, aby w lato nie zostawić pena z insuliną w pełnym słońcu lub zimą nad grzejnikiem. Zapas insuliny pozostaw w lodówce, z dala od zamrażarki.
  • Nie podawaj insuliny bezpośrednio przed i od razu po gorącej kąpieli. Zwiększa się wówczas przepływ krwi do tkanki tłuszczowej, co powoduje, że insulina szybciej się wchłania. Podobnie jeśli od razu po podaniu insuliny w udo pójdziesz na długi, intensywny spacer lub rozpoczniesz inną aktywność fizyczną to również istnieje ryzyko szybszego wchłonięcia insuliny, co może skutkować wystąpieniem skutku ubocznego podawania insuliny, czyli niedocukrzenia, o którym dowiesz się więcej w dalszej części artykułu.

Kiedy insulina a kiedy tabletki? Czy insulinę w ciąży można zastąpić tabletkami?

Niestety – jak już wspomnieliśmy nie mamy tutaj wyboru typu: kiedy insulina a kiedy tabletki. Insulina w ciąży to jedyny bezpieczny lek obniżający poziom cukru we krwi w ciąży, oprócz diety i wysiłku fizycznego. Nie oznacza to jednak, że Twoja cukrzyca jest bardziej ,,groźna” lub nawet gorsza od tej efektywnie leczonej dietą.

Cukrzyca ciążowa to taki wyjątkowy czas, w którym Twój organizm nie jest w stanie wydzielić sam tyle insuliny, ile potrzebuje. Dlatego trzeba mu pomóc wprowadzając podawanie insuliny podskórnie. Po ciąży z cukrzycą ciążową zwykle insulina nie jest już potrzebna. Insuliny w cukrzycy ciążowej niestety nie można zastąpić tabletkami. Insulina w ciąży to jedyne lekarstwo na Twój wysoki cukier.

Jak często będę musiała podawać insulinę?

Joanna Płoska

Edukator cukrzycy, Certyfikowany trener osobistej pompy insulinowej, Pielęgniarka diabetologiczna w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

To zależy od tego, kiedy Twoje cukry są wysokie, czy na czczo i/lub przed posiłkami. Jeśli przykładowo zauważasz stale u siebie zbyt wysoki poziom cukru po obiedzie, to najprawdopodobniej będziesz potrzebowała tylko jednego zastrzyku insuliny podawanego przed obiadem (insuliny ,,szybkodziałającej”). Jeśli jednak zaobserwujesz zbyt wysokie cukry na czczo, to prawdopodobnie będziesz wymagać insuliny w ciąży podawanej przed snem (insuliny ,,długodziałającej’). Na podstawie Twoich pomiarów cukrów mierzonych w domu, lekarz diabetolog zdecyduje o rodzaju i dawce insuliny oraz częstotliwości wstrzyknięć.

Ile jednostek insuliny na noc w ciąży? 

O tym ile jednostek insuliny na noc w ciąży będziesz przyjmować zadecyduje lekarz diabetolog na podstawie Twoich cukrów. Pamiętaj, jeśli Twoje cukry przekraczają wyżej wymienione normy, nie zwlekaj z wizytą u lekarza! Dawki z pewnością na początku będą niewielkie, ale z czasem wraz z rozwijającą się ciążą może się okazać, że potrzebujesz więcej insuliny i będziesz stopniowo zwiększać dawki. To całkowicie normalne.

Nie obawiaj się zwiększania dawek insuliny w ciąży zgodnie z zaleceniem lekarskim.

W trakcie ciąży zwiększa się zapotrzebowanie na insulinę, dlatego konieczne jest stosowanie coraz większych dawek. Nawet jeśli na początku potrzebowałaś podania kilku jednostek insuliny, to w ostatnich tygodniach może okazać się, że dawki insulin mogą wzrosnąć nawet kilkukrotnie.

Insulina służy temu, aby obniżyć Ci cukier. Jeśli nie działa prawidłowo to prawdopodobnie za małą jej dawkę przyjmujesz. O tym w jaki sposób bezpiecznie zwiększać dawki insuliny w ciąży powie Ci z pewnością lekarz diabetolog.

Insulina na noc w ciąży: przed czy po posiłku?

Insulinę na noc podaje się niezależnie od posiłku. Ważne, abyś podawała ją codziennie o tej samej porze. Insulina podawana na noc w ciąży ma sprawić, aby Twój cukier na czczo był prawidłowy. Insulinę na noc w ciąży możesz, więc podawać zarówno przed, jak i po posiłku.

Insulina w ciąży: skutki uboczne

Odpowiadając na pytanie: jakie są skutki uboczne podawania insuliny w ciąży, należy wskazać że insulina w ciąży jest całkowicie bezpieczna, zarówno dla Ciebie, jak i Twojego dziecka. Insulina w bardzo niewielkim stopniu przenika przez łożysko, dlatego jest bezpieczna dla dziecka. Nie wzbraniaj się, więc przed włączeniem insuliny w ciąży, jeśli zachodzi taka konieczność! Najlepiej rozpocznij leczenie insuliną w ciąży, jak najwcześniej od momentu, kiedy zauważysz, że cukry mimo diety są nadal wysokie!

Insulina, mimo tego że jest to najlepsze narzędzie służące do obniżenia cukru, podobnie jak każdy inny lek, niesie ze sobą ryzyko wystąpienia skutków ubocznych.

Hipoglikemia

Jednym z nich jest hipoglikemia (zbyt niski poziomu cukru poniżej 70mg/dl – inaczej zwany niedocukrzeniem). Do niedocukrzenia, czyli skutku ubocznego w leczeniu insuliną w ciąży może dojść, gdy:

  • podasz zbyt dużo dawki insuliny;
  • nie zjesz posiłku;
  • zjesz zbyt mało;
  • może ono także wystąpić po wysiłku fizycznym, który pomógł insulinie ,,spalić” cukier.

Nie bój się spadku cukru po włączeniu insuliny w ciąży. Na samym początku leczenia, dawki insulin ustalone przez lekarza są niewielkie i w pełni bezpieczne! Nawet jeśli (choć naprawdę jest to mało prawdopodobne), wystąpi u Ciebie skutek uboczny leczenia insuliną w cukrzycy ciążowej w postaci hipoglikemii, to z pewnością od razu sama go wyczujesz.

Hipoglikemia: objawy

Objawy hipoglikemii są bardzo charakterystyczne, na pewno ich nie przeoczysz! Należą do nich:

  • niepokój, kołatanie serca, drżenie rąk, napad ,,wilczego głodu”, osłabienie, wzmożona potliwość tzw. Zimne poty, zaburzenia koncentracji, splątanie, zaburzenia zachowania do drgawek i utraty przytomności włącznie.

Jeśli rozpoznasz u siebie wyżej wymienione objawy – reaguj! Tak szybko jak to możliwe, zmierz poziom cukru na glukometrze.

Jeśli niniejszym objawom będzie towarzyszył spadek cukru poniżej 70 mg/dl, postępuj według poniższych zasad:

  • Wypij ? -1 szklankę soku lub słodzonego napoju lub zjedz 2 łyżeczki wybranego produktu (cukier, dżem lub miód);
  • Odczekaj 10-15 minut i ponownie zmierz cukier na glukometrze. Po tym czasie powinien on wzrosnąć o ok. 30mg/dl. Jeśli nadal jest niski powtórz wyżej wymienione czynności i ponownie zmierz cukier po 10-15 minutach;Możesz zjeść pół kromki chleba z wędliną lub żółtym serem. To zabezpieczy Cię przed kolejnym spadkiem cukru.

Postaraj się ustalić dlaczego doszło do niedocukrzenia. Zapisz to zdarzenie w dzienniczku samokontroli lub w aplikacji, aby później móc to przeanalizować z diabetologiem podczas kolejnej wizyty.

Insulina w ciąży: inne skutki uboczne

Do innych niepożądanych skutków ubocznych podawania insuliny można zaliczyć reakcje uczuleniowe, czy przerosty tkanki podskórnej.

Reakcje uczuleniowe

Dzięki nowoczesnym preparatom insulin reakcje uczuleniowe występują bardzo rzadko. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że czynnikiem odpowiedzialnym za alergię nie jest sama insulina, a inne składniki obecne w składzie preparatu insulinowego (np. protamina). W takim przypadku wystarczy zmiana stosowanej insuliny na inny preparat.

Przerosty tkanki podskórnej 

Pojawiają się wtedy, kiedy podajesz insulinę w ciąży długo w jedno i to samo miejsce lub nie zmieniasz igieł w penie. Pamiętaj, aby za każdym razem wymienić igłę w penie na nową i zmieniać miejsca nakłucia!

Skutków ubocznych podawania insuliny, tak jak i każdego innego leku może być więcej, ale to nie oznacza, że muszą one u Ciebie wystąpić i masz się czego bać. Skutki uboczne podawania insuliny nie występują często i jeśli Twoje cukry w ciąży są wysokie to tylko leczenie insuliną może Ci pomóc. Jeśli po rozpoczęciu podawania insuliny zauważysz niepokojące zmiany, podejrzewasz wystąpienie skutków ubocznych podawania insuliny skonsultuj się z lekarzem.

Jak postępować z insuliną po porodzie?

Wiesz już jak postępować z insuliną w cukrzycy ciążowej w trakcie trwania ciąży, ale co dalej?

Joanna Płoska

Edukator cukrzycy, Certyfikowany trener osobistej pompy insulinowej, Pielęgniarka diabetologiczna w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka

Ekspert radzi:

Jeśli przed porodem przyjmowałaś insulinę w cukrzycy ciążowej, to w pierwszej dobie po porodzie spróbuj zmniejszyć dawkę insuliny o połowę (np.: jeśli przed porodem przed obiadem podawałaś 10 jednostek insuliny, to po porodzie podaj już tylko 5 jednostek) lub całkowicie ją odstaw. Po porodzie zmniejsz również o połowę dawkę insuliny podawaną przed snem. Sprawdzaj poziom cukru na czczo i 2 godziny po rozpoczęciu posiłku. Na podstawie Twoich pomiarów cukrów modyfikuj dawki insulin.

O tym w jaki sposób modyfikować dawki i jak przygotować się do porodu z cukrzycą ciążową leczoną insuliną powie Ci diabetolog na Twojej ostatniej wizycie przed porodem. Wiele pacjentek, nawet w ciągu kilku dni po porodzie, całkowicie odstawia dotychczas przyjmowaną insulinę. W razie występowania nieprawidłowych poziomów cukru we krwi po porodzie skontaktuj się z lekarzem.

Autor

Justyna Hermaniuk

Psycholog w Zakładzie Wczesnej Interwencji Psychologicznej oraz Ośrodku Rehabilitacji Dziennej dla Dzieci, Instytut Matki i Dziecka

Informujemy, iż w celu realizacji usług dostępnych w naszym serwisie, optymalizacji jego treści oraz dostosowania serwisu do Państwa indywidualnych potrzeb korzystamy z informacji zapisanych za pomocą plików cookies na urządzeniach końcowych użytkowników. Pliki cookies można kontrolować za pomocą ustawień swojej przeglądarki internetowej. Dalsze korzystanie z naszego serwisu internetowego, bez zmiany ustawień przeglądarki internetowej oznacza, iż użytkownik akceptuje stosowanie plików cookies. Więcej informacji zawartych jest w polityce prywatności serwisu.
Akceptuję