Czym jest odruch moro u noworodka?

Odruch Moro jest jednym z odruchów prymitywnych, z którymi każdy, zdrowy noworodek przychodzi na świat. Co to jest odruch Moro, jak wygląda w codziennym życiu niemowlęcia? Kiedy fizjologicznie zanika odruch Moro, jak go wyciszyć, gdy dziecko nie może spać przez odruch Moro, wybudzając się z drzemki? 

Niepokojące objawy odruchu Moro – jak je rozpoznać? Na ten szereg pytań postaramy się odpowiedzieć w dzisiejszym artykule.

Co to jest odruch Moro: kiedy można go zaobserwować u niemowlęcia?

Kiedy zastanawiamy się, co to jest odruch Moro, najpierw należy wyjaśnić, czym są odruchy prymitywne, które wykształcają się u dziecka jeszcze w życiu płodowym. Odruchy prymitywne, inaczej zwane niemowlęcymi, to mimowolne reakcje dziecka na różne bodźce.

Co to jest odruch Moro?

Jest to mimowolna, instynktowna reakcja obronna niemowlęcia, powstała w odpowiedzi na sytuacje nagłe i niespodziewane. Objawy odruchu Moro mogą wywołać nagłe bodźce:

• przedsionkowe, związane ze stymulacją błędnika. Dziecko ma poczucie utraty równowagi i stabilizacji, podczas gdy np.: opiekun nagle podniesie je z łóżeczka, wykonuje gwałtowne ruchy podczas przewijania;
• wzrokowe, np.: rozbłysk światła, nagłe pojawianie się w polu widzenia dziecka jakiejś osoby lub zabawki, mogą wywołać objawy odruchu Moro;
• słuchowe, np.: dźwięk dzwonka telefonu, szczeknięcie psa;
• dotykowe, np. przyłożenie do pupy dziecka mokrej i zimnej chusteczki.

Podsumowując, co to jest odruch Moro, należy podkreślić, że choć jest to mimowolna reakcja dziecka na sytuacje dla niego stresujące, tak naprawdę występowanie odruchu Moro jest fizjologiczne i pożądane w pierwszych miesiącach życia, świadcząc o prawidłowym rozwoju dziecka.

Jak wygląda odruch Moro, jakie są nieprawidłowe objawy odruchu Moro?

Skoro już wiemy, co to jest odruch Moro i w jakich sytuacjach może wystąpić, przyjrzyjmy się teraz, jak wygląda odruch Moro:

Faza I:

W odpowiedzi na nagły, niespodziewany bodziec, w I fazie odruchu dziecko lekko odgina się do tyłu, otwiera klatkę piersiową, rozprostowuje ręce (jakby chciało kogoś objąć) oraz nóżki, prostuje palce rąk. Dodatkowym objawem odruchu Moro jest zaczerpnięcie przez dziecko wdechu. Maluszek jest zdezorientowany, jego ciało traci stabilizację, co dodatkowo pogłębia uczucie strachu.

Odruch moro w fazie I może objawiać się także jedynie widzianym przez nas wyprostem ciała.

Faza II

W II fazie objawy odruchu Moro polegają na gwałtownym przyciągnięciu do siebie rączek oraz nóżek, z równoczesnym zaciśnięciem dłoni w piąstki. Po chwili maluszek wykonuje wydech i często zaczyna płakać, wzywając pomocy i ukojenia ze strony opiekuna.

Jak wygląda odruch Moro, jakie są dodatkowe objawy towarzyszące temu odruchowi obronnemu? Można zaliczyć do nich wyrzut do krwiobiegu dziecka tzw. hormonów stresu (m.in. kortyzolu i adrenaliny), zaczerwienienie skóry, szerokie otwarcie oczu i rozszerzenie źrenic, przyspieszenie tętna, wzrost ciśnienia krwi.

Skoro już wiemy, jak wygląda odruch Moro, pora zwrócić uwagę rodziców na symptomy, które powinny zaniepokoić, np. częsty brak reakcji dziecka na nagłe bodźce. Może to świadczyć nie tylko o problemach natury neurologicznej, czy chorobach wrodzonych, ale także o zaburzeniach słuchu, czy wzroku.

Kiedy jeszcze powinno zaniepokoić nas to, jak wygląda odruch Moro?

Jeśli nie wiemy, czy to, jak u dziecka wygląda odruch Moro, mieści się w granicach normy i martwi nas rozwój maluszka, zawsze powinniśmy skonsultować się z pediatrą i fizjoterapeutą dziecięcym.

Kiedy zanika odruch Moro?

W warunkach prawidłowego rozwoju odruch Moro ulega stopniowej integracji między 2. a 4. miesiącem życia. Kiedy zanika odruch Moro? Odruch powinien ulec całkowitemu wygaszeniu do około 5.-6. miesiąca życia dziecka. 

Wiemy, już kiedy zanika odruch Moro, jednak warto pamiętać, że odruchy prymitywne zanikają stopniowo, z tygodnia na tydzień zmniejszając swoje nasilenie. Dlatego bardzo sporadyczne występowanie odruchu Moro u 5-miesięcznego dziecka raczej nie powinno stanowić powodów do niepokoju.

Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy odruch Moro nie zanika wraz z ukończeniem przez dziecko 6. miesiąca życia. Wtedy mówimy o odruchu przetrwałym, który może negatywnie oddziaływać na dalszy rozwój ruchowy maluszka. Konieczna jest konsultacja z pediatrą, neurologiem i fizjoterapeutą dziecięcym.

To kiedy zanika odruch Moro i jego prawidłowa integracja w OUN w dużej mierze jest uzależnione od działań na co dzień podejmowanych przez rodziców i opiekunów. O tym, jak wyciszyć odruch Moro więcej piszemy w kolejnym akapicie.

Jak wyciszyć odruch Moro, co zrobić, gdy dziecko nie może spać przez odruch Moro?

Kiedy zastanawiamy się, jak wyciszyć odruch Moro warto pamiętać, że poprzez prawidłowe sposoby pielęgnacji i ograniczenie nagłych, stresujących bodźców możemy wpłynąć na wyciszenie odruchu Moro u dziecka. Jest to szczególnie ważne w przypadku wygórowanego odruchu Moro, który zaburza codzienne funkcjonowanie niemowlęcia (np. dziecko nie może spać przez odruch Moro).

Jak wyciszyć odruch Moro, poprzez pielęgnację?

Unikamy gwałtownych ruchów np. podczas przewijania, kąpieli czy podnoszenia dziecka. Warto zapytać położną i fizjoterapeutę o prawidłowy sposób noszenia, podnoszenia i odkładania dziecka, ponieważ np. noszenie dziecka w wyproście kręgosłupa w pionie może powodować wywoływanie odruchu moro. Dlatego zalecane jest noszenie w zgięciu kręgosłupa maluszka, by wspomóc integrację tego odruchu. Jak jeszcze można próbować wyciszyć odruch Moro?

Co zrobić, kiedy dziecko nie może spać przez odruch Moro?

Pomocny będzie zakup materaca o średniej twardości do łóżeczka dziecka, a w niektórych przypadkach może być wskazane spowijanie (po konsultacji z fizjoterapeutą dziecięcym).

Fizjoterapeuta może udzielić wskazówek dotyczących ćwiczeń do wykonywania w domu z dzieckiem, które pomogą w zintegrowaniu wygaszonego odruchu. Należy je dobierać indywidualnie po uprzednim badaniu maluszka.