Szkodliwe tłuszcze trans
Czy wiesz, że niektóre produkty spożywcze mają w sobie przetworzone tłuszcze trans, które mają negatywny wpływ na nasze zdrowie? Dowiedz się, co to są tłuszcze trans, w jakich produktach się znajdują i dlaczego warto ich unikać.
Być może do tej pory jeszcze nie spotkałaś/spotkałeś się z nazwą „tłuszcze trans” i nawet nie wiesz, że produkty bogate w tłuszcze trans bardzo często pojawiają się w Twoim domu. Dziś masz dobrą okazję do tego, aby dowiedzieć się, czym są tłuszcze trans i w jakich produktach występują – wiedza na ten temat na pewno wyjdzie na zdrowie Tobie i Twoim bliskim!
Co to są tłuszcze trans?
Tłuszcze typu trans powstają w czasie przemysłowego, częściowego utwardzenia (uwodornienia) olejów roślinnych, w wyniku którego zmieniają one swoją konsystencję z płynnej w stałą. Zachodzi wówczas zmiana w geometrycznej budowie cząsteczki tłuszczu, z konfiguracji cis na trans.
Ekspert radzi
W przemyśle spożywczym częściowo utwardzone tłuszcze roślinne znajdują szerokie zastosowanie, bo sprawiają, że dany produkt ma pożądane przez producenta właściwości (np. ciasteczka stają się bardziej kruche i chrupiące), a także dłuższy okres przydatności do spożycia.
Częściowo utwardzone tłuszcze roślinne a zdrowie
Częściowo utwardzone tłuszcze roślinne mają nie tylko inną budowę chemiczną po procesie uwodornienia, ale też zmienia się ich działanie biologiczne i wpływ na nasz organizm. Na czym dokładnie polega niekorzystne działanie tłuszczów trans?
- Tłuszcze trans zwiększają ryzyko rozwoju miażdżycy i innych chorób układu krążenia. To dlatego, że sprzyjają wzrostowi stężenia „złego cholesterolu” (cholesterolu LDL) we krwi, a obniżeniu stężenia „dobrego cholesterolu” (cholesterolu HDL).
- Tłuszcze trans zaburzają przemiany metaboliczne cennych kwasów tłuszczowych omega-3, które mają bardzo duże znaczenie dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego. To dlatego szczególnie kobiety w ciąży powinny uważać na produkty bogate w tłuszcze trans.
- Tłuszcze trans nasilają produkcję wolnych rodników w organizmie, których nadmiar może uszkadzać komórki i DNA, sprzyjając rozwojowi wielu chorób, także nowotworowych.
Tłuszcze trans: w jakich produktach je znajdziesz?
Co możesz zrobić, aby ograniczyć tłuszcze trans w swojej diecie? Dokładnie czytaj skład produktów, zamieszczony na ich opakowaniu. Jeśli znajdziesz w nim „częściowo uwodornione/utwardzone oleje roślinne„, to znak, że dany produkt dostarczy Ci tłuszczów trans. Pamiętaj przy tym, że całkowicie utwardzone oleje roślinne to nie to samo, co częściowo utwardzone – te pierwsze nie mają w składzie tłuszczów trans. W jakich konkretnie produktach możesz spodziewać się tłuszczów trans? Lista produktów spożywczych, w których mogą być obecne tłuszcze trans, jest – niestety – dość długa i znajdują się na niej tak popularne produkty, jak: margaryny twarde (często używane do pieczenia ciast), chipsy, prażynki, frytki, hamburgery, kebab, pizza, chrupki ryżowe i kukurydziane, nadziewane czekolady, batoniki, wafelki i cukierki, chałwa, kupne ciastka (zwłaszcza kruche, pierniki), drożdżówki, pączki, lody. Zawsze jednak dokładnie czytaj etykiety produktów spożywczych, które zamierzasz kupić, bowiem nie każdy z wymienionych wyżej musi zawierać częściowo utwardzone oleje roślinne.
Tłuszcze trans – lista produktów
Aby zacząć eliminować nadmiar tłuszczów trans w diecie, warto mieć pod ręką „ściągawkę” w postaci własnej listy produktów bogatych w tłuszcze trans. Na stronie https://izomery.pzh.gov.pl znajdziesz e-bazę do sprawdzania zawartości tłuszczów trans w różnych kategoriach produktów. Na podstawie wspomnianej e-bazy stworzyliśmy prostą listę produktów zawierających tłuszcze trans. Pozwoli Ci ona zorientować się, w jakich ilościach tłuszcze trans występują w popularnych produktach, które na pewno dobrze znasz.
Lista produktów bogatych w tłuszcze trans
| Produkt | Przeciętna zawartość tłuszczów trans
w g/100 g produktu |
| kostka rosołowa | 0,39 |
| ciasta z cukierni sieciowych | 0,19 |
| pizza | 0,18 |
| wafelki przekładane kremem i oblane czekoladą | 0,17 |
| margaryny twarde w kostce | 0,16 |
| czekolada nadziewana | 0,14 |
| pączek | 0,13 |
| hamburger | 0,09 |
| kebab | 0,07 |
| drożdżówka z serem | 0,07 |
| batonik czekoladowy nadziewany | 0,07 |
| ciasteczka, herbatniki | 0,07 |
| koncentrat zupy typu „gorący kubek” | 0,06 |
| chipsy | 0,05 |
| ciasta paczkowane | 0,05 |
| chrupki kukurydziane | 0,04 |
| prażynki | 0,04 |
| kremy czekoladowe do pieczywa | 0,04 |
| frytki | 0,02 |
| chałwa | 0,01 |
Tłuszcze trans a prawo
Od 2 kwietnia 2021 roku weszło w życie rozporządzenie wydane przez Komisję Europejską, które zaostrzyło dotychczasowe regulacje prawne, dotyczące zawartości przemysłowych izomerów trans kwasów tłuszczowych w produktach spożywczych. Rozporządzenie wprowadziło obowiązek limitowania tych niezdrowych tłuszczów, a ich maksymalna dopuszczalna zawartość w produktach spożywczych wynosi 2 g na 100 g tłuszczu. Oznacza to, że niektóre produkty bogate w tłuszcze trans (patrz: tabela wyżej) mogą zniknąć z rynku, a niektóre zmienią swój skład na bardziej korzystny dla naszego zdrowia. To bardzo ważna zmiana, ponieważ Instytut Żywności i Żywienia zaleca, aby w codziennej diecie ilość tłuszczów trans była jak najniższa – teraz, dzięki zmianom w prawie, będzie to dużo łatwiejsze.
Rekomendowane produkty
Dietetyk w Poradni Diabetologicznej, Instytut Matki i Dziecka
Autor
